2024: Πρωτοφανής προεκλογική χρονιά στις ΗΠΑ

Με την αλλαγή του χρόνου, οι ΗΠΑ θα βρεθούν αντιμέτωπες με μια πρωτοφανή εκλογική χρονιά. Όπως φαίνεται θα επαναληφθεί το σκηνικό μιας προεκλογικής εκστρατείας ανάμεσα στον Τζο Μπάιντεν και τον Ντόναλντ Τραμπ. Ένας πολιτικός που πριν από τρία χρόνια προσπάθησε με τη χρήση βίας και καλώντας τους οπαδούς του να εισβάλουν στο Καπιτώλιο ώστε να παραμείνει στην εξουσία, οδήγησε τη χώρα σε πρωτοφανή συνταγματική κρίση. Το διακύβευμα είναι αντίστοιχα υψηλό. Ο Τραμπ θα μπορούσε και πάλι να προσπαθήσει να αμφισβητήσει την εγκυρότητα των εκλογών, να κινητοποιήσει τη βάση του και να δημιουργήσει χάος στην εκλογική διαδικασία. Πάνω απ' όλα όμως αντιμετωπίζει τέσσερις ποινικές δίκες κατά τη διάρκεια της εκλογικής χρονιάς, μεταξύ άλλων για τη στάση του κατά του αποτελέσματος των εκλογών του 2020. Κανένας άλλος πρόεδρος των ΗΠΑ και υποψήφιος δεν κλήθηκε να καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Και ανεξάρτητα από το αν ο Τραμπ καταδικαστεί τελικά ή αθωωθεί, και στις δύο περιπτώσεις θα τεθεί σε δοκιμασία το συνταγματικό σύστημα της χώρας με πρωτοφανή τρόπο. Οι προκλήσεις των δύο πολιτικών, σε περίπτωση που ο νυν πρόεδρος κατέβει τελικά στον προεκλογικό στίβο, είναι μεγάλες. Μία εξ αυτών είναι κοινή.

Ασταθής διεθνής κατάσταση και οικονομία

Καταρχάς ο Μπάιντεν έχει να αντιμετωπίσει σειρά διεθνών κρίσεων. Ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μείζονα σύγκρουση στην περιοχή. Οι επιθέσεις από ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν κατά των αμερικανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή έχουν αυξηθεί. Ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρείται πιθανό ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει την χώρα του να συρθεί σε έναν πόλεμο. Λόγω του μεγάλου αριθμού θυμάτων μεταξύ των αμάχων Παλαιστινίων, η αμέριστη υποστήριξη του Μπάιντεν προς το Ισραήλ έχει επίσης επικριθεί ευρέως από τμήματα του αμερικανικού λαού. Αυτό θα μπορούσε να αποξενώσει τους ψηφοφόρους μακροπρόθεσμα. Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας διχάζει επίσης τις ΗΠΑ και η υποστήριξη για την τεράστια αμερικανική βοήθεια που έχουν δώσει οι ΗΠΑ μέχρι σήμερα μειώνεται. Συνεπώς, ο Μπάιντεν αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ίδια πορεία απεριόριστης υποστήριξης προς το Κίεβο, ιδίως μάλιστα που δεν διαφαίνεται κάποιος τέλος του πολέμου. Μια άλλη παράμετρος είναι η οικονομία.

Με το τέλος της πανδημίας και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία , οι τιμές αυξήθηκαν στις ΗΠΑ. Το καλοκαίρι του 2022, ο πληθωρισμός στην ισχυρότερη οικονομία του κόσμου, έφτασε σε υψηλό 40 ετών, ξεπερνώντας το 9%. Έκτοτε ο πληθωρισμός έχει μειωθεί σημαντικά αν και οι ήδη υψηλές τιμές συνεχίζουν παρόλα αυτά να αυξάνονται, ωστόσο πιο συγκρατημένα. Ο Μπάιντεν βέβαια ευθύνεται περιορισμένα για τις υψηλές τιμές καταναλωτή. Παράλληλα, τα πράγματα εξελίσσονται καλά στην αγορά εργασίας, όμως όταν οι άνθρωποι στις ΗΠΑ μπορούν να κάνουν όλο και λιγότερα πράγματα με τα χρήματά τους, κατηγορούν γενικά τον σημερινό πρόεδρο. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί η μάχη της Fed κατά του πληθωρισμού με τη δραστική αύξηση του βασικού επιτοκίου με αποτέλεσμα τα επιτόκια των δανείων να έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.

Προβλήματα με τον γιο του

Ο Μπάιντεν εισήλθε στο Λευκό Οίκο ως ο πιο ηλικιωμένος πρόεδρος όλων των εποχών. Σήμερα είναι 81 ετών, θα γίνει 82 σε περίπτωση επανεκλογής και 86 μέχρι το τέλος της δεύτερης θητείας του. Ο ισχυρότερος άνθρωπος στον κόσμο κάνει συχνά λάθη κατά τη διάρκεια των εμφανίσεών του. Ψάχνει λέξεις, μπερδεύει αριθμούς, μερικές φορές τόπους αλλά και ανθρώπους. Οι συχνές γκάφες του δίνουν στους Ρεπουμπλικάνους τροφή για να αμφισβητούν δημοσίως την πνευματική του καταλληλότητα για το ανώτατο αξίωμα των ΗΠΑ. Αλλά ακόμη και μέσα στο ίδιο του το κόμμα, ο ενθουσιασμός για την εκστρατεία επανεκλογής του έχει περιοριστεί γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο. Και σαν να μην φτάνει αυτό, ο γιος του Χάντερ απασχολεί τα πρωτοσέλιδα εδώ και πολύ καιρό με τα προβλήματα εθισμού του στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά και τις σκοτεινές επιχειρηματικές του συναλλαγές. Ο 53χρονος κατηγορείται τώρα για δύο αδικήματα, παραβίαση του νόμου περί όπλων και φορολογικές παραβάσεις. Κατά τη διάρκεια των ερευνών έχουν έρθει στο φως πολύ ευαίσθητες λεπτομέρειες. Η εισαγγελία απαριθμεί δαπάνες για ναρκωτικά, στρίπερς και πολυτελή ξενοδοχεία. Οι ποινικές διώξεις κατά του γιου ενός εν ενεργεία προέδρου των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά ασυνήθιστες, αν όχι πρωτοφανείς. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας δίνει στους Ρεπουμπλικάνους άφθονο υλικό για πολιτικές επιθέσεις. Οι αδιαφανείς επιχειρηματικές συναλλαγές του γιου Μπάιντεν έχουν επίσης οδηγήσει τον πατέρα στο επίκεντρο έρευνας από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, με πιθανή διαδικασία παραπομπής και καθαίρεσης από το αξίωμά του. Αν και αυτό δεν έχει βέβαια καμία προοπτική επιτυχίας, παρέχει στους κομματικούς εχθρούς του, ένα επίσης ευρύ πεδίο για επιθέσεις.

Δικαστικές περιπέτειες

Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ μπαινοβγαίνει στα δικαστήρια.Αντιμετωπίζει τέσσερις κατηγορίες σε ισάριθμες ποινικές υποθέσεις,οι δύο εξ αυτών αφορούν στην προσπάθειά του να ανατρέψει αναδρομικά το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του 2020. Οι κατηγορίες, ακόμη και μια πιθανή ποινή φυλάκισης, δεν τον εμποδίζουν όμως από το να διεκδικήσει το υψηλότερο αξίωμα της χώρας και δεν μένει παρά να δούμε πότε θα εκδοθούν οι αποφάσεις. Ωστόσο, μια σειρά από δίκες θα ξεκινήσουν και κατά τη διάρκεια του εκλογικού έτους. Είναι πιθανό λοιπόν, όχι μόνο να του απορροφήσουν πολύ από τον χρόνο του, αλλά και να δημιουργήσουν ένα αρνητικό κλίμα. Επιπλέον, υπάρχουν αγωγές που θα μπορούσαν να κοστίσουν πολλά χρήματα στον Τραμπ, αλλά και στη φήμη του. Η μεγάλη ηλικία ισχύει και γι αυτόν, αν και είναι νεότερος από τον Μπάιντεν. Εάν επανεκλεγεί, θα είναι 78 χρονών και μετά από επτά μήνες και θα είναι ο γηραιότερος πρόεδρος που έχει μετακομίσει ποτέ στο Λευκό Οίκο. Φαίνεται πάντως μερικές φορές να είναι λίγο μπερδεμένος. Για παράδειγμα, πρόσφατα αποκάλεσε τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, αρχηγό του τουρκικού κράτους. Συχνά μπερδεύει τον Μπάιντεν με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Ωστόσο, ο Τραμπ δεν χάνει την ψυχραιμία του και βρίσκει δικαιολογίες ισχυριζόμενος ότι μπερδεύει σκόπιμα τους δύο Δημοκρατικούς.

Προς το παρόν θεωρείται δεδομένο ότι ο Τραμπ θα κερδίσει το χρίσμα του κόμματός του. Φαίνεται να έχει το αδιαμφισβήτητο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις. Ο μόνος σοβαρός αντίπαλός του μέχρι σήμερα, ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον Ντε Σάντις, σημείωσε πρόσφατα σημαντική πτώση της δημοτικότητάς του. Αντίθετα, η πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Νίκι Χέιλι, φαίνεται να κερδίζει σε δημοτικότητα. Βέβαια η διαφορά της από τον Τραμπ που είναι λίγο κάτω από 50% είναι τεράστια. Όλα όμως είναι πιθανά σε μια προεκλογική εκστρατεία και ο υποψήφιος που θα πάρει το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών δεν θα εκλεγεί πριν από το καλοκαίρι.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου