20 χρόνια στην εξουσία ο Μπασάρ Αλ Άσαντ

Μια μόνο δίοδος φαίνεται να αρκεί. Μόνο από το πέρασμα Μπαμπ αλ Χάουα στα τουρκοσυριακά σύνορα θα μπορεί στο μέλλον να περνάει ανθρωπιστική βοήθεια. Οι τρείς από τις αρχικά τέσσερεις ανοιχτές διόδους έχουν κλείσει. Αυτό επέβαλαν την περασμένη εβδομάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ η Ρωσία και η Κίνα.

Οι δυο χώρες που διαθέτουν το δικαίωμα βέτο προέβαλαν το επιχείρημα ότι η ανθρωπιστική βοήθεια των ΗΕ παραβιάζει την κυριαρχία της Συρίας μια και αυτή δεν έχει τυπικά εγκριθεί από τη συριακή κυβέρνηση. Μόνο στη βορειοδυτική Συρία 2,8 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από την ανθρωπιστική βοήθεια.

Η σκληρότητα απέναντι στην κοινωνία είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της διακυβέρνησης της χώρας από τον Μπασάρ Αλ Άσαντ, του οποίου τα συμφέροντα εκπροσωπούνται στα ΗΕ από την Κίνα και τη Ρωσία. Ο Μπασάρ Αλ Άσαντ ορκίστηκε στις 17 Ιουλίου του 2000 ως πρόεδρος της χώρας. Σύμφωνα με τον Σαμ Ντάγκερ, για χρόνια ανταποκριτή της Wall Street Journal στη Δαμασκό, ο Σύρος ηγέτης πιστεύει ότι «δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να διοικήσει κανείς την κοινωνία μας από το να φανεί σκληρός».

Παιδί ενός αυταρχικού και αστυνομικού κράτους

Αυτά τα έλεγε ο Άσαντ το 1995, τη χρονιά που πέθανε ο αδελφός του σε τροχαίο και έτσι ο Μπασάρ ορίστηκε διάδοχος του πατέρα του Χαφίζ Αλ Άσαντ, ο οποίος διοίκησε τη Συρία με σιδηρά πυγμή από το 1970.

Ο Μπασάρ Αλ Άσαντ φαινόταν αρχικά να είναι πολύ διαφορετικός από τον πατέρα του και τον αδελφό του. Φαινόταν ντροπαλός και συνεσταλμένος. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ζούσε στο Λονδίνο και σπούδαζε ιατρική. Ήθελε να γίνει οφθαλμίατρος. Το γεγονός ότι ένας σπουδαγμένος στη Δύση πολιτικός θα διαδεχόταν τον άλλοτε ισχυρό ηγέτη της Συρίας ήταν καταρχάς καλό για την εικόνα του προς τα έξω. Για πολλούς ο Μπασάρ ήταν μια ελπίδα ανανέωσης της χώρας. Μάλιστα για μια περίοδο γινόταν πολύς λόγος από τους διανοούμενους της Συρίας για δημοκρατία και συμμετοχή των πολιτών.

Επρόκειτο για πλάνη, πιστεύει η δημοσιογράφος Κριστίν Χέλμπεργκ. «Πολλοί Σύροι πίστευαν πως όποιος ενδιαφερόταν για το ίντερνετ και είχε σπουδάσει στη Βρετανία θα ήθελε και να εκσυγχρονίσει τη χώρα". Η δημοσιογράφος μιλώντας στην DW τονίζει πως «στην πραγματικότητα ο Μπασάρ δεν ήταν μεταρρυθμιστής. Δεν ήταν σε θέση ούτε να αμφισβητήσει ούτε να αλλάξει το σύστημα διακυβέρνησης του πατέρα του. Ήταν και είναι παιδί ενός κράτους που παρακολουθεί τα πάντα, που διοικεί αυταρχικά, ακόμα και εάν οι εμφανίσεις του δεν μοιάζουν με αυτές ενός δικτάτορα».

Έχασε την αυτονομία της Συρίας

Ο πατέρας του είχε μετατρέψει τη Συρία από τη δεκαετία του 1970 σε ένα αστυνομικό κράτος. Ο δημοσιογράφος Μουσταφά Καλίφα, εξόριστος στο Παρίσι, στο βιβλίο του «Το σαλιγκαρόσπιτο» μιλάει για συστηματικούς βασανισμούς, όπως για παράδειγμα «να εξαναγκάζουν κρατουμένους να πίνουν από μια βρύση ένα υγρό αποτελούμενο από μύξες, ούρα, σάλια και άλλες βρωμιές».

Ο Μουσταφά Καλίφα μιλώντας στην DW τονίζει ότι όλοι γνωρίζουν στη Συρία πως υπάρχουν αυτές οι φυλακές που βασανίζονται αντιφρονούντες. «Ισχύει το δίκαιο του ισχυρότερου, αλλά οι άνθρωποι φοβούνται να μιλήσουν και δεν θέλουν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους» λέει.

Σήμερα πάντως, δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου, ο Μπασάρ Αλ Άσαντ δεν φαίνεται να είναι ο κύριος της Συρίας. Ακόμα και εάν τυπικά ένα μεγάλο μέρος της χώρας είναι υπό την κυριαρχία του. Την εξέγερση του 2011 την έπνιξε στο αίμα και ο πόλεμος μετά κόστισε τη ζωή σε 500.000 ανθρώπους.

Η συζήτηση στα ΗΕ για την ανθρωπιστική βοήθεια δείχνει πόσο πολύ εξαρτάται ο Άσαντ από την υποστήριξη της Μόσχας. Η Ρωσία εξαργυρώνει ακριβά τη βοήθειά της προς τη Συρία. Το ίδιο και το Ιράν, η δεύτερη προστάτιδα δύναμη της Συρίας. Και οι δυο χώρες είναι παρούσες στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά. Ο Άσαντ έχασε την πολιτική ανεξαρτησία της χώρας του και σύμφωνα με την Κριστίν Χέλμπεργκ οποιεσδήποτε μεταρρυθμίσεις αυτή τη στιγμή θα κλόνιζαν σοβαρά την εξουσία του.

Κέρστεν Κνιπ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου