100 χρόνια κινέζικα εστιατόρια στη Γερμανία

Το έτος 1923 θεωρείται η μοιραία χρονιά της βραχύβιας Δημοκρατίας της Βαϊμάρης: οικονομική κρίση, υπερπληθωρισμός, πτώχευση του κράτους. Η απόφαση της κεντρικής τράπεζας να τυπώνει συνεχώς νέο χρήμα οδήγησε σε έκρηξη του πληθωρισμού. Ένα μικρό γερμανικό  ψωμάκι έφθασε να κοστίζει 25 δισεκατομμύρια μάρκα. Τη χρονιά αυτή δεν συνέβησαν ωστόσο μόνο καταστροφικά πράγματα αλλά και γαστριμαργικά.

«Το 1923 άνοιξε το πρώτο κινέζικο εστιατόριο στο Βερολίνο στην οδό Καντ 130β», αναφέρεται σε έκθεση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αγωγής του Πολίτη για τη γερμανική πρωτεύουσα. «Επικεφαλής του ήταν ο πρώην μάγειρας της κινέζικης διπλωματικής αποστολής και ονομαζόταν «Τιεντσίν», το πρώην όνομα της σημερινής βορειοκινεζικής πόλης και περιφέρειας Τιαντζίν.

Σύμφωνα με το κείμενο, οι πρώτοι Κινέζοι ήρθαν στο Βερολίνο στις αρχές του 20ού αιώνα για να σπουδάσουν, για παράδειγμα στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Σαρλότενμπουργκ. Εκείνη την εποχή η κινεζική πρεσβεία βρισκόταν στο κοντινό Κουρφίρστενταμ. Στη δεκαετία του 1920 ο κινεζικός φοιτητικός σύλλογος, που ιδρύθηκε το 1902, είχε τα γραφεία του στην οδό Καντ 118.

Εξωτική κουζίνα στη δεκαετία του ΄20

«Στην δεκαετία του ΄20 ένα εστιατόριο με μη ευρωπαϊκή κουζίνα ήταν εντελώς ασυνήθιστο», λέει ο ιστορικός Λαρς Αμέντα, ο οποίος μελετά εδώ και δεκαετίες την κινεζική μεταναστευτική ιστορία. «Το «Τιεντσίν» ήταν ίσως το πρώτο κινέζικο εστιατόριο στη Γερμανία που απευθυνόταν και στον γερμανικό πληθυσμό, όπως ήταν για παράδειγμα νέοι διανοούμενοι και μποέμ».

Δεν αποκλείεται το πρώτο κινέζικο εστιατόριο να δημιουργήθηκε κάποια χρόνια νωρίτερα στο Αμβούργο, όμως δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία. «Ήδη το 1920 οι τοπικές αστυνομικές αρχές παρατήρησαν ότι στην περιοχή Σαν Πάουλι Κινέζοι που έρχονταν από αγγλικά λιμάνια άνοιγαν μικρά εστιατόρια και καταστήματα για να εξυπηρετούν τις ανάγκες ναυτικών από την τότε βρετανική αποικία του Χονγκ Κονγκ. Υπάρχει μια σχετική διαφήμιση σε έναν οδηγό του Αμβούργου από το 1921», λέει ο γερμανός ιστορικός, στην οποία αναφέρεται: «Πεκίνο: Εστιατόριο Τσοπ Σουί - το πρώτο και μοναδικό κινέζικο εστιατόριο στη Γερμανία - μουσική τζαζ». Λέγεται ότι το εστιατόριο βρισκόταν στο κέντρο, στην οδό Φουλεντβίτε 27: «Είναι εντυπωσιακό ωστόσο ότι δεν υπάρχουν άλλες αναφορές. Ίσως δεν άνοιξε ποτέ ή έκλεισε πολύ γρήγορα», προσθέτει ο Λαρς Αμέντα.

Παραγγελία με νούμερα, πλαστικοποιημένα μενού

Τα πρώτα κινέζικα εστιατόρια του Αμβούργου δεν απευθύνονταν σε Γερμανούς, αλλά αποκλειστικά σε κινεζικά πληρώματα ατμόπλοιων. Υπήρχαν επίσης κινεζικοί χώροι ψυχαγωγίας με χορό και χορεύτριες. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα κινέζικα εστιατόρια έχασαν σε κάποιο βαθμό τον εξωτικό τους χαρακτήρα και θεωρούνταν ένδειξη κοσμοπολιτισμού στην μεταπολεμική, δημοκρατική πια Γερμανία.

Σήμερα τα κινέζικα εστιατόρια καταλαμβάνουν την τρίτη θέση στις προτιμήσεις των Γερμανών μετά τα ιταλικά και τα ελληνικά εστιατόρια, όπως δείχνει αντιπροσωπευτική έρευνα του ινστιτούτου Yougov. Ακόμα όμως και το 2023 τα κλισέ για τα κινέζικα εστιατόρια στη Γερμανία παραμένουν ζωντανά: Οι παραγγελίες γίνονται βάσει του αριθμού του γεύματος («το νούμερο 43, παρακαλώ») και οι κατάλογοι είναι πλαστικοποιημένοι. Ακόμα κι αν στα προσφερόμενα γεύματα δεν περιλαμβάνεται πάντα η Πάπια Πεκίνου, οι πελάτες θα βρουν σχεδόν πάντα χοιρινό, βοδινό, πάπια, κοτόπουλο με γλυκόξινη σως ή τηγανητά νουντλς με κρέας.

Στη Γερμανία υπάρχουν πλέον αναρίθμητα κινέζικα εστιατόρια. Στο Αμβούργο, το «Dim sum Haus» υπάρχει από το 1964 στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό. Οι ιδιοκτήτες του ισχυρίζονται ότι είναι το «παλαιότερο κινέζικο εστιατόριο» της πόλης. Στο Μόναχο, υπήρχε το «Χονγκ Κονγκ» στη συνοικία Σβάμπινγκ για 65 χρόνια μέχρι το 2018. Και στο Βερολίνο υπάρχει από το 1969 το «Lon Men», το οποίο χαρακτηρίζεται από τους ιδιοκτήτες του το «παλαιότερο κινέζικο εστιατόριο» στη συνοικία Σένεμπεργκ.

Γκρέγκορ Τολ, dpa

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος