10 χρόνια γελοιογραφίες του Μωάμεθ

Μιλώντας στη 10η επέτειο απ' τη δημοσίευση των γελοιογραφιών του Μωάμεθ, ο Φλέμιγκ Ρόουζ, πρώην πολιτιστικός συντάκτης της δανικής εφημερίδας Jyllands Posten, ισχυρίστηκε πως είναι απαραίτητος ένας νέος ορισμός της βλασφημίας με σκοπό «να διαφυλαχθεί η κοινωνική ειρήνη σε μια πολυθρησκευτική, πολυπολιτισμική και πολυεθνική κοινωνία». «Για πολλούς Μουσουλμάνους είναι αποδεκτή η άσκηση βίας όταν κάποιος διαπράττει βλασφημία» πρόσθεσε. Ως ένας απ' τους κύριους εμπλεκόμενους στην τραγωδία με τις γελοιογραφίες του Μωάμεθ, ο Ρόουζ έχει δεχθεί πολλές απειλές για τη ζωή του, όπως κι ο Κουρτ Βέστεργκαρ, ο σκιτσογράφος που απεικόνισε τον Μωάμεθ με μια βόμβα στο τουρμπάνι του.

Ο ογδοντάχρονος πλέον Βέστεργκαρ υπερασπίστηκε τη θέση του ως ένας από τους πλέον μισητούς ανθρώπους στον μουσουλμανικό κόσμο: «Άσκησα κριτική σε μια εξουσία, στη συγκεκριμένη περίπτωση σε μια θρησκεία. Μια μεγάλη θρησκεία. Και πιστεύω πως είναι δουλειά του σκιτσογράφου να ασκεί κριτική σ' εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία». Το σπίτι του Βέστεργκαρ στη Δανία είναι σήμερα σωστό φρούριο, πέντε χρόνια μετά την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του από τον Μοχάμεντ Γκιλλ.

Στις διαδηλώσεις που ακολούθησαν τη δημοσίευση των σκίτσων ανά την υφήλιο υπολογίζεται ότι 250 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Δανικά ιδρύματα δέχθηκαν επιθέσεις κι η πρεσβεία της Δανίας στη Δαμασκό πυρπολήθηκε.

Στη Δανία οι μουσουλμάνοι ηγέτες παραμένουν και σήμερα ασυμβίβαστοι ως προς τη στάση τους απέναντι στα σκίτσα. «Δεν αποδεχόμαστε τα σκίτσα ως απεικόνιση ή καρικατούρα του προφήτη» είπε στη Deutsche Welle o Ιμράν Σαχ, εκπρόσωπος της ισλαμικής κοινότητας της Δανίας. Είναι επομένως αμφίβολο εάν οι εφημερίδες θα επανεκδώσουν τα σκίτσα με αφορμή την επέτειο, ειδικά μετά τις επιθέσεις στο γαλλικό σατυρικό περιοδικό Charlie Hebdo τον Ιανουάριο στο Παρίσι και στην εκδήλωση για το Ισλάμ και την ελευθερία της έκφρασης στην Κοπεγχάγη τον Φεβρουάριο.

Πρέπει η Ευρώπη να φιλοξενήσει μουσουλμάνους πρόσφυγες;

Η σημερινή συρροή προσφύγων στην Ευρώπη κάνει τον Φλέμιγκ Ρόουζ να αναρωτιέται αν οι νεοαφιχθέντες οφείλουν να αποδεχθούν τις δυτικές αξίες ή αν η Ευρώπη πρέπει ν' αλλάξει τα ήθη της για να τους υποδεχθεί. «Για μένα το ερώτημα είναι πώς θα διατηρήσουμε τις θεμελιώδεις ελευθερίες όπως είναι η ελευθερία του λόγου και της θρησκείας, γεγονός που συνεπάγεται να μπορείς να λες όχι ακόμη και στη θρησκεία, σε μια κοινωνία που γίνεται όλο και περισσότερο ποικιλόμορφη» λέει ο Ρόουζ.

Από την πλευρά του ο Βέστεργκαρ σχολίασε την άφιξη των προσφύγων στην Ευρώπη λέγοντας ότι «θα τους δώσουμε σπίτια. Θα παράσχουμε στα παιδιά τους δωρεάν παιδεία. Ελπίζω να σεβαστούν κι εκείνοι τις παραδόσεις της Δανίας, τη δημοκρατία».

Ο Βέστεργκαρ θα ζήσει την υπόλοιπη ζωή του φυλασσόμενος. Πώς θα τον κρίνει η ιστορία; Ως έναν αγωνιστή των παραδοσιακών δυτικών αξιών ή ως έναν άνθρωπο που δεν μπόρεσε να συγχρονιστεί με τις ανάγκες μιας Ευρώπης που αλλάζει;

Μάλκολμ Μπράμπαντ /Δημήτρης Ελευθεράκης