Χρόνια πολλά Βιμ Βέντερς

Ο Βιμ Βέντερς έχει ταυτίσει αναμφίβολα το όνομά του με τον «Νέο Γερμανικό Κινηματογράφο» της δεκαετίας του ’60, μια κινηματογραφική σχολή που απελευθερώθηκε από τον στενό κορσέ του στιλιζαρισμένου μεταπολεμικού σινεμά, το οποίο ακόμη έψαχνε την ταυτότητά του μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στη Γερμανία. Μαζί με τους έτερους μεγάλους Γερμανούς σκηνοθέτες, Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, Αλεξάντερ Κλούγκε, Έντγκαρ Ράιτς, Βέρνερ Χέρτσογκ και Φόλκερ Σλέντορφ έφεραν νέα πνοή στη γερμανική κινηματογραφία χρησιμοποιώντας ανανεωμένα μέσα και προσδίνοντας μια φρέσκια, ανατρεπτική ματιά στην εικόνα.

Μια ζωή μέσα στον κινηματογράφο

Ο Βιμ Βέντερς γεννήθηκε στο Ντίσελντορφ στις 14 Αυγούστου του 1945 και σήμερα γίνεται αισίως 75 χρονών. Παραμένει ακόμη δραστήριος κινηματογραφικά και δεν σταματά να παρεμβαίνει στα καλλιτεχνικά δρώμενα με διάφορους τρόπους: μέσα από ταινίες, ντοκιμαντέρ αλλά και εκθέσεις φωτογραφίας, μέσα από βιβλία αλλά και ως διευθυντής ή μέλος επιτροπών κινηματογραφικών φεστιβάλ. Πτυχές του πλούσιου έργου του Βέντερς φωτίζονται κάθε τόσο με αναδρομικές εκθέσεις σε όλον τον κόσμο ενώ τα βραβεία του περισσεύουν.

Πολυσχιδής, με ευρωπαϊκή κινηματογραφική ματιά αλλά και μεγάλη αγάπη για το αμερικανικό σινεμά, όπως φάνηκε άλλωστε στην ταινία «Παρίσι, Τέξας», ο Βιμ Βέντερς είναι ένας σκηνοθέτης που πειραματίστηκε και πέτυχε. Για το «Παρίσι, Τέξας», ίσως την πιο γνωστή στο ευρύ κοινό ταινία του, απέσπασε το 1984 τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Η έτερη αριστουργηματική του ταινία, «Τα φτερά του Έρωτα», ξεχωρίζουν επίσης για την ποιητική ματιά στο Βερολίνο του 1987. Δίπλα όμως σε αυτές τις εμβληματικές ταινίες του Βέντερς, υπάρχουν κι άλλες που έγραψαν τη δική τους ιστορία. «Η Αλίκη στις πόλεις», «Στο πέρασμα των χρόνων», «Ένας αμερικάνος φίλος» είναι μόνο μερικές από αυτές. Πολλές επιρροές από τις αμερικανικές ταινίες δρόμου με έντονες ωστόσο γερμανικές καταβολές και αναφορές.

Ένα είδος από μόνος του

Το σκηνοθετικό στιλ του Βέντερς είναι ξεχωριστό. Πρόκειται για μια κινηματογραφική γλώσσα υψηλής αισθητικής με επιρροές από άλλες τέχνες, όπως η φωτογραφία, η ποίηση ή η ζωγραφική. Ο Βιμ Βέντερς, αν και ένας από τους πιο γνωστούς Γερμανούς σκηνοθέτες, δεν θέλησε ποτέ να ενταχθεί στο «σύστημα» του Χόλιγουντ. Ποτέ δεν έγινε ένας σκηνοθέτης - έρμαιο του εκάστοτε χολιγουντιανού παραγωγού παρά τογεγονός ότι έζησε στις ΗΠΑ και επηρεάστηκε από την αμερικανική κουλτούρα. Ο Βιμ Βέντερς δεν ακολούθησε ποτέ την ασφαλή και εύκολη οδό. Όταν ο ίδιος ένιωσε ότι έφτασε στο ζενίθ της καριέρας του ως σκηνοθέτης ταινιών, μεταπήδησε με μαεστρία στο δεύτερο αγαπημένο του είδος, το ντοκιμαντέρ. Το κοινό του Βέντερς ακολουθούσε πιστά κάθε νέο του βήμα, έτσι και τα ντοκιμαντέρ του, «Πίνα», «Buena Vista Social Club» ή το πιο πρόσφατο αφιερωμένο στον Πάπα Φραγκίσκο.

Ο Βέντερς δεν ήταν πάντα ο «αγαπημένος» των κριτικών. Βίωσε και την αρνητική κριτική για πολλές ταινίες ενώ σε κάθε νέο του σκηνοθετικό εγχείρημα η σύγκριση με το «Παρίσι, Τέξας» ή «Τα φτερά του έρωτα» ήταν διαρκής. Έγραψαν ότι στις μεταγενέστερες ταινίες του είχε χάσει εκείνη την αρχική γοητεία, το ποιητικό στιλ και την παλιά οπτική δύναμη των εικόνων του. Ωστόσο στην πράξη, αν δει κανείς το συνολικό του έργο, οι απόψεις για την υψηλή καλλιτεχνική αξία του έργου του συγκλίνουν. Πρόκειται για μια κινηματογραφική παραγωγή πλούσια, ποικιλόμορφη κι εν τέλει συνεκτική. Η θέση του στη γερμανική και παγκόσμια ιστορία του κινηματογράφου είναι αδιαμφισβήτητη. Χρόνια πολλά Βιμ Βέντερς!

Γιόχεν Κούρτεν

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη