Χειμωνιάτικος έρωτας στη Μαγιόρκα

Ένα κόκκινο τριαντάφυλλο στολίζει τα πλήκτρα του πιάνου σε ένα λιτό δωμάτιο, ενώ έξω ένας παγωμένος άνεμος χαϊδεύει τα κύματα της Μεσογείου. Το όμορφο λουλούδι θυμίζει έναν μεγάλο έρωτα, ο οποίος βρήκε καταφύγιο εδώ, στο κελί με τον αριθμό 4 της εγκαταλελειμμένης μονής Βαλντεμόσα στη Μαγιόρκα. Η μονή αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο τουριστικό αξιοθέατο της περιοχής.

Είναι χειμώνας του 1838. Ο γαλλοπολωνός συνθέτης Φρεντερίκ Σοπέν, άρρωστος από φυματίωση, και η κατά έξι χρόνια μεγαλύτερή του Γεωργία Σάνδη φτάνουν στο νησί της Μεσογείου. Αντί όμως να βρουν το μεσογειακό κλίμα που ήλπιζαν, τους περιμένει βροχή και κρύο, αλλά και η καχυποψία των κατοίκων του νησιού, οι οποίοι βλέπουν τη σχέση ανάμεσα στον συνθέτη και τη χειραφετημένη συγγραφέα σαν σκάνδαλο. Οι δυο τους δεν είναι μόνο ανύπαντροι, δεν αποφεύγουν να πηγαίνουν στην εκκλησία, έχουν μαζί τους και τα παιδιά της Βαρώνης Ντυντεβάν, η οποία έμεινε στην ιστορία της λογοτεχνίας με το ψευδώνυμο Γεωργία Σάνδη.

Ενώ ο Σοπέν συνθέτει εκείνη της εποχή «Πρελούδια», η γαλλίδα συγγραφέας, η οποία φορά συχνά ανδρικά ρούχα και καπνίζει, επεξεργάζεται ένα χειρόγραφο για το ταξίδι στη Μαγιόρκα. Ο «Χειμώνας στη Μαγιόρκα» είναι μέχρι σήμερα το πιο γνωστό και πολυμεταφρασμένο βιβλίο της.

250.000 επισκέπτες στο Celda Chopin

«Ένα θαύμα συνέβη: βρήκαμε ένα άσυλο για τον χειμώνα!» έγραφε η Σάνδη. «Έναντι ενός ταπεινού ποσού χιλίων φράγκων πέρασε στα χέρια μας ένα σωστό νοικοκυριό». Το μοναστήρι ανήκε τότε στην ισπανική κυβέρνηση, η οποία νοίκιαζε τα κελιά του. Ωστόσο για τον Σοπέν ο τόπος διαμονής ήταν μαρτύριο: «Ο Φρεντερίκ μαραζώνει» έγραφε η Σάνδη. Αλλά δεν ήταν μόνο το κλίμα που επιβάρυνε την υγεία του. Παράλληλα ήταν εκτεθειμένος στις λεκτικές επιθέσεις των ντόπιων, οι οποίοι καταριόντουσαν «τον φθισικό να καεί στην κόλαση», επειδή δεν πάει ποτέ να εξομολογηθεί.

Από την πλευρά του ο άρρωστος συνθέτης σημείωνε σε μια επιστολή του εκείνη την εποχή ότι «το κελί έχει τη μορφή ενός ψηλοτάβανου φέρετρου, o θόλος της οροφής είναι τρομακτικός, σκεπασμένος με σκόνη».

Κι έτσι το καλλιτεχνικό ζευγάρι εγκαταλείπει το καταφύγιό του τον Φεβρουάριο του 1839, ωστόσο οι 98 ημέρες στη Μαγιόρκα ήταν αρκετές, για να κρατήσουν τη χειμερινή ιστορία αγάπης ζωντανή μέχρι σήμερα, κι όχι μόνο μεταξύ των θαυμαστών της κλασικής μουσικής και της γαλλικής λογοτεχνίας. 250.000 εισιτήρια πωλούνται κάθε χρόνο για μία επίσκεψη στο λεγόμενο Celda Chopin («κελί του Σοπέν»). Εκεί οι επισκέπτες μπορούν να δουν ανάμεσα σε επιστολές, έπιπλα, χειρόγραφα και παρτιτούρες, μια μπούκλα του συνθέτη και τα δακτυλικά αποτυπώματά του σε γύψο. Και φυσικά εκείνο το πιάνο με το κόκκινο τριαντάφυλλο στα πλήκτρα.

Καρόλα Φρέντσεν/ Δημήτρης Ελευθεράκης