Φθηνές πτήσεις και προεκλογικές υποσχέσεις

Αεροπορικά ταξίδια ξανά με οποιοδήποτε κόστος;Το ερώτημα αυτό απασχόλησε πρόσφατα τη δημόσια συζήτηση στη Γερμανία ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών. Η υποψήφια καγκελάριος των Πρασίνων Αναλένα Μπέρμποκ δήλωσε σε συνέντευξή της ότι πτήσεις μικρών αποστάσεων όπως πχ. Αμβούργο-Βερολίνο «δεν έχουν προοπτική» αν θέλουμε να λάβουμε υπόψιν την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος. Κατά των χαμηλού κόστους αεροπορικών πτήσεων έχει ταχθεί και ο υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών και νυν υπ. Οικονομικών Όλαφ Σολτς, ο οποίος εμφανίζεται με ανοδικά ποσοστά που εμπνέουν αισιοδοξία στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Είναι όμως τόσο απλό να μπει φρένο στον ανταγωνισμό των φθηνών πτήσεων;

Όχι απλώς προεκλογικό σκλόγκαν…

Το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο από απλά ένα σλόγκαν προεκλογικά. Ακόμη και σε επίπεδο ΕΕ η επίτευξη μιας αποτελεσματικής προστασίας του κλίματος στον χώρο της εναέριας κυκλοφορίας είναι ένα σύνθετο θέμα που δεν μπορεί να ρυθμιστεί από τη μια μέρα στην άλλη – ακόμη κι αν η Κομισιόν παρουσίασε τον Ιούλιο φιλόδοξα σχέδια. Προς το παρόν το 2,5% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα προέρχεται από την εναέρια κυκλοφορία. Το 2019, μια χρονιά πριν από την έναρξη της πανδημίας, καταγράφηκε παγκόσμιο ρεκόρ εκπομπών CO2 (περίπου 950 εκατομ.τόνοι), που απελευθερώθηκαν από την εναέρια κυκλοφορία.

Οι συγκεκριμένες μετρήσεις αφορούν μόνο το διοξείδιο του άνθρακα κι έτσι δε λαμβάνονται υπόψιν άλλες επιβλαβείς εκπομπές αερίων, όπως οξείδια του θείου και του αζώτου, με εξίσου επιβαρυντικές επιπτώσεις για το κλίμα. Ειδικοί εκτιμούν ότι οι εκπομπές επιβλαβών ουσιών πέραν του CO2 δεν προσμετρώνται στον καθορισμό των τιμών αεροπορικών εισιτηρίων. Η Κομισιόν στο πακέτο μέτρων «Fit for 55» προτείνει  πάντως την εισαγωγή ενεργειακού φόρου κηροζίνης -όμως από το 2023 και με σταδιακή αύξησή του σε διάστημα δέκα ετών, εφόσον τα κράτη-μέλη συμφωνήσουν. Μέχρι πρόσφατα αεροσκάφη και πλοία εξαιρούνταν από έναν φόρο κηροζίνης. Ακτιβιστές και ειδικοί επικρίνουν εδώ και καιρό αντίστοιχες εξαιρέσεις. Σύμφωνα με την ακτιβίστρια Πωλίν Μπρίνγκερ από το κίνημα Fridays for Future θα πρέπει επιπλέον να καταργηθούν όλες οι κρατικές επιδοτήσεις στον τομέα των αερομεταφορών διότι διαφορετικά θα είναι σαν τα κρατικά κονδύλια «να ανταμείβουν την καταστροφή του κλίματος».

Οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρίες αντιδρούν

Από την πλευρά της η Γερμανική Ένωση Αερομεταφορών προειδοποιεί για αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις σε ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες με την εισαγωγή φόρου κηροζίνης. Ωστόσο παραμένει αβέβαιο αν ένας τέτοιος φόρος θα αυξήσει τις τιμές των εισιτηρίων. Σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα περιβαλλοντικής οικονομίας Βόλφγκανγκ Μπρεντσνάιντερ από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (UBA), παραμένει ασαφές εάν ένας φόρος κηροζίνης επιβαρύνει τους επιβάτες. Ο ίδιος βλέπει θετικά την επιβολή του για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος.

Γεγονός είναι πάντως ότι καταγράφεται αύξηση της εναέριας κυκλοφορίας - τάση την οποία δεν μετέβαλε ούτε η πανδημία. Σύμφωνα με στοιχεία της UBA η Airbus υπολογίζει σε διπλασιασμό του παγκόσμιου στόλου της μέχρι το 2036. Στη Γερμανία ο αριθμός των επιβατών έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 28 χρόνια, σύμφωνα με σχετική έκθεση, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αύξηση των επιβλαβών εκπομπών αερίων, της κατανάλωσης πόρων αλλά και της ηχορύπανσης. Από το 2020 πάντως η αύξηση της διεθνούς εναέριας κυκλοφορίας οφείλει να είναι ουδέτερη ως προς τις εκπομπές CO2, γεγονός που σημαίνει ότι οι αεροπορικές πρέπει να χρηματοδοτούν ανταποδοτικά προγράμματα προστασίας του κλίματος.

Στο μεταξύ εταιρίες χαμηλού κόστους, όπως η ιρλανδική Ryanair, συνεχίζουν τις προσφορές. Μετά από ερώτημα του γερμανικού πρακτορείου ειδήσεων dpa η Ryanair ανέφερε ότι εκπέμπει ανά επιβάτη και ανά χιλιόμετρα λιγότερο CO2 κατά 25%. Η ίδια δηλώνει ότι είναι «η πιο πράσινη αεροπορική εταιρεία της Ευρώπης», ενώ έχει δεσμευθεί για χρήση βιώσιμης κηροζίνης ως το τέλος της δεκαετίας κατά 12,5%. Για την ώρα και μέχρι το τέλος του καλοκαιριού φαίνεται πάντως πιστή την παλιά της υπόσχεση για φθηνά εισιτήρια.

Φατιμά Αμπάς, dpa

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη