Τα γερμανικά δάση πεθαίνουν

O διάσημος Γερμανός δασολόγος και συγγραφέας Πέτερ Βόλεμπεν, εισερχόμενος στην οροσειρά Άιφελ στο κρατίδιο Ρηνανία-Παλατινάτο, συναντά τον μικρό μαύρο φίλο του, ένα κοράκι που τον χαιρετάει με τη δική του χαρακτηριστική φωνή. Ο δασολόγος δεν μπορεί να κρύψει το χαμόγελο του. «Χαίρομαι κάθε φορά που ακούω ένα κοράκι, αποτελεί μια επιτυχία στην προστασία των ειδών, καθώς πριν από 20 χρόνια τα κοράκια είχαν εξαφανιστεί στην περιοχή».

Ο Πέτερ Βόλεμπεν, ο άνθρωπος που ευαισθητοποίησε τη γερμανική κοινή γνώμη για τα γερμανικά δάση με το βιβλίο του «Η μυστική ζωή των δέντρων», λέει ιστορίες για την νοημοσύνη που έχουν τα κοράκια. Θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τους πιθήκους στην ομιλία, καθώς 80 διαφορετικές «λέξεις» του κορακιού έχουν αποκωδικοποιηθεί. Η διάσωση των δασών αποτελεί εδώ και 30 χρόνια μεγάλο μέρος της ζωής του, αλλά ο Βόλεμπεν δυσκολεύεται ολοένα και περισσότερο λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η πρόγνωση του ίδιου: «Βρισκόμαστε στη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 100 ετών. Εκτιμώ ότι θα χάσουμε τη μισή δασική έκταση τα επόμενα δέκα χρόνια στη Γερμανία. Τα κωνοφόρα δέντρα πεθαίνουν παντού».

Δραματική η κατάσταση στην χώρα

Η έκθεση για την δασική κατάσταση στην Γερμανία παρουσιάζει μια θλιβερή εικόνα. Το ποσοστό θνησιμότητας των δασών έχει αυξηθεί και πάλι, ενώ τα δέντρα ηλικίας άνω των 60 ετών επηρεάζονται ιδιαίτερα. Σχεδόν 4 εκατομμύρια στρέμματα δασικής έκτασης πρόκειται να αναδασωθούν, μεγαλύτερη έκταση από το Ζάαρλαντ και το Βερολίνο μαζί. Ιδιαίτερα ευαίσθητα στη ζέστη και την ξηρασία είναι τα έλατα και τα πεύκα. Το γερμανικό δάσος είναι «άρρωστο» σύμφωνα με τον δασολόγο. «Αν θέλετε να υλοτομήσετε τα δάση χρειάζεστε πρώτα λειτουργικά δάση, διαφορετικά, δύσκολα θα υπάρχουν αύριο θέσεις εργασίας στη δασική βιομηχανία. Βρισκόμαστε σε αρκετά υψηλό επίπεδο υλοτομίας αυτή τη στιγμή, σαν να μην υπάρχει αύριο. Η δασική βιομηχανία λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο με τη βιομηχανία πετρελαίου, μετράει μόνο το κέρδος των επόμενων δέκα ή είκοσι ετών», επικρίνει ο Βόλεμπεν.

Παρόλο που οι απόψεις του εξοργίζουν τους 35.000 υπαλλήλους της δασικής βιομηχανίας, οι οποίοι αναρωτιούνται για το εργασιακό τους μέλλον, ο ίδιος επιμένει πως το δάσος μπορεί να σωθεί μόνο αν το αφήσεις ήσυχο να αναπτυχθεί δίχως ανθρώπινη παρέμβαση. Αναφέρει το παράδειγμα του Τσερνόμπιλ όπου 36 χρόνια μετά την καταστροφή του αντιδραστήρα επανεμφανίστηκε η άγρια φύση. Τα φυλλοβόλα δάση το καταφέρνουν. Συγκριτικά με τα ανοιχτά τοπία, όταν τους επιτρέπεται, καταφέρνουν να έχουν χαμηλότερη θερμοκρασία έως και δέκα βαθμούς. Αυτό συμβαίνει εδώ και 300 εκατομμύρια χρόνια, ενώ η δασολογία ως επιστήμη υπάρχει εδώ και 300 χρόνια, ούτε μισή διάρκεια ζωής ενός δέντρου, όπως υπογραμμίζει ο δασολόγος.

Έχει δημιουργήσει και μια αρκετά δημοφιλής ακαδημία καθώς έχει ολοένα και περισσότερους θαυμαστές. Ακόμη και ο Υπουργός Οικονομίας και Κλίματος, Ρόμπερτ Χάμπεκ έχει επισκεφτεί το δάσος μαζί με τον Πέτερ Βόλεμπεν. Ο ίδιος θα πρότεινε στον Υπουργό Γεωργίας Τζεμ Έζντεμιρ, μεγαλύτερη χρηματοδότηση για την ψύξη των δασών όχι για αναδάσωση και καλλιέργεια αλλά και μείωση της ανθρώπινης παρέμβασης στο δάσος συνολικά.

Έντονη κριτική για τον Πέτερ Βόλεμπεν

Ένας από τους μεγαλύτερους επικριτές του είναι ο Κρίστιαν Άμμερ, καθηγητής δασοκομίας και δασικής οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Ξεκίνησε πριν από 5 χρόνια μια ηλεκτρονική αναφορά για το βιβλίο του Βόλεμπεν καθώς όπως αναφέρει, αναμειγνύει γεγονότα με εικασίες. Ωστόσο ο Άμμερ επαίνει ταυτόχρονα και την προσπάθεια του Βόλεμπεν ως προς την προστασία των δασών. «Χαίρει της εκτίμησής μου διότι έκανε δημοφιλές το θέμα των δασών».

Ο Άμμερ ζητά επίσης αντιδημοφιλή μέτρα για την προστασία των δασών: «Η δασοκομία θα πρέπει επίσης να προσαρμοστεί. Ωστόσο, εύλογο παραμένει το ερώτημα εάν η μείωση του ξύλου που θα βρίσκεται στην αγορά πρόκειται να αντικατασταθεί από προϊόντα πιο ενεργοβόρα, όπως το οπλισμένο σκυρόδεμα. Πρόκειται να μειώσουμε πραγματικά την κατανάλωσή μας ή θα εισάγουμε ξύλο από άλλες χώρες, το οποίο δεν θα χρησιμοποιείται βιώσιμα;».

Ανάγκη για μέτρα προστασίας 

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Γερμανία χρειάζεται οκτώ φορές περισσότερα δάση για να εξισορροπήσει το επίπεδο αερίων διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται κάθε χρόνο στη χώρα. Γι αυτό ο δασολόγος προτείνει διαφορετικούς τρόπους διανομής της χρηματοδότησης, ώστε να μπορεί να ανταμειφθεί η επιτυχία μιας πιθανής πιο «φυσικής» διαχείρισης των δασών. Το ομοσπονδιακό Υπουργείο Τροφίμων και Γεωργίας θέλει να επενδύσει 900 εκατομμύρια ευρώ στην διαχείριση των δασών τα επόμενα πέντε χρόνια, με έμφαση στην προσαρμογή των γερμανικών δασών στη ζέστη και την ξηρασία λόγω κλιματικής αλλαγής. Ο «φυσικός κλιματισμός» όπως αποκαλεί ο Έζντεμιρ τα δάση, κινδυνεύει ολοένα και περισσότερο.

«Λόγω της ξηρασίας, η κατάσταση στα δάση είναι τόσο άσχημη όσο φοβόμασταν. Δεν πρόκειται να συνεχιστεί η κατάσταση χωρίς θυσίες. Πρέπει να αλλάξουμε ριζικά την κινητικότητα και την καταναλωτική μας συμπεριφορά, εάν θέλουμε να σταματήσουμε την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής» υπογραμμίζει ο Άμμερ.

 

Όλιβερ Πίπερ 

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου