Συνέδριο Ευρωπαίων νέων στη Θεσσαλονίκη

«Άμα δεν είμαστε ανεξάρτητοι δεν είμαστε ελεύθεροι», βροντοφώναξε ο Εμιλ Σενκίρ στην έναρξη του φόρουμ για την πρόκληση της ανεξάρτητης διαβίωσης, στο πλαίσιο του 8ου Συνεδρίου Νέων Ευρωπαίων, εκφράζοντας το αίτημα μιας ολόκληρης γενιάς. Περίπου εκατό νέες και νέοι από 31 χώρες της Ευρώπης βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη, προσκεκλημένοι του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στο 8ο Συνέδριο Νέων Ευρωπαίων για να συζητήσουν τα κοινά τους προβλήματα. Πέρα από τις πολιτισμικές τους  ιδιαιτερότητες, βιώνουν παντού παρόμοιες καταστάσεις.

Νεανική φτώχεια

Eνας στους τέσσερις νέους στην Ευρώπη διατρέχει κίνδυνο φτώχειας. «Το 41% της εργασίας των νέων σε διαδικτυακές πλατφόρμες δεν πληρώνεται. Μεγάλο είναι το πρόβλημα και στην απλήρωτη πρακτική άσκηση των νέων. Αυτά οδηγούν σε εργασιακή ανασφάλεια και άγχος, με το 50% των νέων ανθρώπων να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ράρες Βόικου από τη Ρουμανία.O αποκλεισμός αυτός γίνεται ακόμα μεγαλύτερος με τους περιορισμούς που υπάρχουν στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. «Υπάρχει ηλικιακό όριο, με ελάχιστο όριο ηλικίας τα 18 ή 25 χρόνια σε κάποιες χώρες στην Ευρώπη ενώ στη Δανία και την Κύπρο το όριο είναι τα 28. Αυτό είναι ανεπίτρεπτο. Έτσι δεν υπάρχει για τους νέους το δικαίωμα στην υγεία, στη στέγαση, στη διατροφή», επισημαίνει ο Βόικου, ο οποίος είναι και μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Νεολαίας.

Ολοένα και περισσότεροι φοιτητές στην Ευρώπη βάζουν τις σπουδές σε δεύτερη μοίρα προκειμένου να επιβιώσουν. «Το κόστος ζωής είναι μεγάλο και για αυτό πρέπει να εργάζομαι με πλήρη απασχόληση ως πωλήτρια ταυτόχρονα με το πανεπιστήμιο. Πολλοί συμφοιτητές μου όπως και εγώ απασχολούμαστε περισσότερο με το πώς θα επιβιώσουμε και μετά πώς θα σπουδάσουμε», λέει η 21χρονη Ευα Τσαβδαρίδου, φοιτήτρια στη Θεσσαλονίκη. Αυτό επηρεάζει όλο το φάσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και δημιουργεί προβλήματα. «Καθυστερεί η ολοκλήρωση των σπουδών, πέφτει ο μέσος όρος βαθμολογίας και χάνονται πολύτιμες ευκαιρίες στην ακαδημαϊκή ζωή», λέει. Όπως η ίδια αναφέρει, πολλοί συμφοιτητές της μένουν εκτός κέντρου, μακριά από το πανεπιστήμιο και την κοινωνική ζωή της πόλης και εργάζονται για να καλύψουν όλη τους τη διαβίωση. «Πότε να μείνει χρόνος για σπουδές;», αναρωτιέται.

Η στέγαση το πρώτιστο πρόβλημα

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου οι νέοι κλήθηκαν να απαντήσουν διαδικτυακά πού κατοικούν. «Με τους γονείς μου», απάντησε η πλειονότητα αναφερόμενη στο μεγάλο πρόβλημα της στέγασης για την ανεξάρτητη διαβίωση των νέων στην Ευρώπη. Η αύξηση των ενοικίων πανευρωπαϊκά είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Η συσσώρευση οικιστικού κεφαλαίου στα χέρια ιδιωτών επενδυτών, τα υψηλά επιτόκια έχουν πάει τις τιμές σε ύψη που ένας νέος δεν μπορεί να αντέξει. Υπάρχουν λύσεις; «Πρέπει να εκδημοκρατίσουμε την κοινωνική κατοικία προς όφελος των νέων ανθρώπων και να ελέγξουμε το κόστος των ενοικίων. Δε μπορεί μια γκαρσονιέρα στο Κλουζ να κοστίζει 400 ευρώ. Ακόμη χρειάζεται ρύθμιση στις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Είναι θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης. Δεν είναι επιλογή να τρως και να ζεις», ανέφερε σε παρέμβαση του στο πλαίσιο του συνεδρίου ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής ο Νικολάε Στεφανούτα. Η αύξηση των ενοικίων έχει δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στη συμμετοχή των νέων στο πρόγραμμα Erasmus καθώς η σχετική υποτροφία που δίδεται για τη στέγαση δεν επαρκεί. «Δε μπορούν μόνο τα παιδιά των πλούσιων οικογενειών να συμμετέχουν στο πρόγραμμα Erasmus. Είναι ντροπή. Για αυτό θα πρέπει να αυξηθούν τα ποσά των υποτροφιών για στέγαση ώστε να συμμετέχουν όλοι», ανέφερε ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής.

Άραγε μπορεί να ρυθμιστείη αγορά ακινήτων για τους νέους; Στο ‘Άμστερνταμ απαντούν πως γίνεται. «Το προσπαθήσαμε, με ένα point system για τους ιδιοκτήτες το οποίο και θα επικαιροποιηθεί του χρόνου. Με το νέο πλαίσιο καθορίζεται το ύψος των τιμών ενοικίων με συνέπειες για τους ιδιοκτήτες αν το υπερβούν», τονίζει η Χάνα Σμιτ, σύμβουλος στέγασης νεολαίας στην οργάνωση «!WOON». Νέοι δάσκαλοι, νοσηλευτές και αστυνομικοί στο Άμστερνταμ δυσκολεύονται να νοικιάσουν ένα σπίτι κοντά στη δουλειά τους λόγω χαμηλού εισοδήματος. Έτσι ζουν πολύ μακριά από τις δουλειές τους. «Ο Δήμος εφαρμόζει ένα σύστημα προτεραιοποίησης για αυτές τις κατηγορίες επαγγελμάτων. Μπορεί ένας νέος εργαζόμενος να ζητήσει βοήθεια να βρει μια προσιτή κατοικία με τη βοήθεια του Δήμου, αρκεί να εργάζεσαι έναν συγκεκριμένο αριθμό ωρών», αναφέρει η Σμιτ. Ένα μέτρο που θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο και  στην Ελλάδα, όπου υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στα νησιά σε αυτές τις επαγγελματικές κατηγορίες κατά την τουριστική περίοδο. Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί  στην Ολλανδία δίνουν μια άλλη ευκαιρία στους νέους να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι και παράλληλα κοινωνικές ομάδες νέων και προσφύγων μοιράζονται τους κοινόχρηστους χώρους των κατοικιών τους.

Στοίχημα η μεγαλύτερη συμμετοχή των νέων στην πολιτική

«Οι νέοι είναι εκτός των λύσεων. Αποστασιοποιούνται από κόμματα, αλλά συμμετέχουν σε διαδηλώσεις όπως το «Fridays for Future». Μέσα στα κόμματα πρέπει να δοθεί περισσότερη φωνή στους νέους. Το πρόσφατο παράδειγμα των εκλογών στην Πολωνία με την αυξημένη συμμετοχή των νέων μας μαθαίνει πως πρέπει να θέσουμε τα πραγματικά ζητήματα που απασχολούν τους νέους», επισημαίνει ο 27χρονος Γερμανός Εμίλ Σενκίρ, από την Ομοσπονδία των Νέων Ευρωπαίων Πρασίνων. Η απογοήτευση και η απουσία των νέων για την πολιτική είναι άμεσα συνυφασμένη με τα προβλήματα επιβίωσης που έχουν. Δυσκολεύονται να ζήσουν ανεξάρτητα. «Οι νέοι άνθρωποι στην Ευρώπη θέλουν να συμμετέχουν περισσότερο στη δημόσια συζήτηση και τις αποφάσεις. Οι πολιτικοί δεν καλύπτουν την οπτική τους κι έχει αυξηθεί η δυσπιστία και η απογοήτευση», δήλωσε μιλώντας στην Deutsche Welle o Γιαν Φίλιπ Αλμπρεχτ, συμπρόεδρος του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ. Σημαντικό για τον ίδιο είναι η διασφάλιση των βασικών υποδομών για τους νέους και ένας διάλογος μεταξύ των γενεών για το θέμα της κατοικίας «Θα πρέπει οι προοπτικές να μη γίνουν χειρότερες. Πώς θα υποστηρίξουμε τη νεότερη γενιά με έναν νέο τρόπο που θα ευνοεί την ευημερία», είπε χαρακτηριστικά.