Ποιος σκότωσε αλήθεια τον Τζον Κένεντι;

Τίποτα δεν προμήνυε τις δραματικές εξελίξεις για μια επίσκεψη προετοιμασμένη ένα χρόνο πριν. Όταν εκείνο το βροχερό μεσημέρι του 1963 έπεφτε ο πρώτος πυροβολισμός στην αυτοκινητοπομπή που διέσχιζε το Ντάλας ο Αμερικανός πρόεδρος έπιασε το λαιμό του υπό τα έντρομα μάτια της συζύγου του. Δευτερόλεπτα αργότερα έγειρε το κεφάλι του προς τα πίσω, όταν δέχτηκε τον δεύτερο πυροβολισμό.

Η δημόσια δολοφονία του Τζον Κένεντι αποτυπώθηκε σε έγχρωμο φιλμ 8 χιλιοστών χωρίς ήχο από έναν ερασιτέχνη κινηματογραφιστή, τον Ρωσοεβραίο Αβραάμ Ζαπρούντερ. Είχε την ιδανική θέση για την κινηματογράφηση στη διαδρομή της αυτοκινητοπομπής. Οι εικόνες του έγιναν αφετηρία για να γραφτούν πολλά βιβλία, να γυριστούν ταινίες και ντοκιμαντέρ σε σχέση με τη δολοφονία.    

Θεωρίες συνομωσίας

Το κινηματογραφικό υλικό του Ζαπρούντερ αφήνει στον αέρα την υπόθεση ότι ο φερόμενος ως δράστης, Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, ένας 24χρονος πρώην πεζοναύτης, δεν έδρασε μόνος του. Η επιτροπή Γουόρεν, που συστάθηκε για να διερευνήσει τις συνθήκες της δολοφονίας του Κένεντι, κατέληξε παρόλα αυτά στο συμπέρασμα ότι ο Όσβαλντ έριξε τις δύο σφαίρες από το κοντινό αποθετήριο, ενα επταώροφο κτήριο για σχολικά βιβλία ως μεμονωμένος δράστης.

60 χρόνια μετά το δραματικό γεγονός που συγκλόνισε τον κόσμο, πολλοί αναρωτιούνται ακόμη, από πού προήλθαν οι πυροβολισμοί. Είναι και το θέμα της χολιγουντιανής παραγωγής με τον τίτλο «Assasination» με πρωταγωνιστές τους Αλ Πατσίνο, Τζον Τραβόλτα, Κόρτνεϊ Λαβ, Βίγκο Μόρτενσεν κι άλλους. Η ταινία του Ντέιβιντ Μάμερ βασίζεται στη θεωρία ότι η μαφία του Σικάγο διέταξε το χτύπημα στον «JFK», όταν ο ίδιος είχε προσπαθήσει να τη διαλύσει. Η αλήθεια είναι ότι ο Κένεντι είχε στενούς δεσμούς με τη Μαφία πριν γίνει πρόεδρος.

Και φαίνεται ότι μετά την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων του προσπάθησε να τη χτυπήσει, ξεκινώντας έρευνες και διώξεις σε εθνικό επίπεδο που απειλούσαν τη δύναμη και τα κέρδη του οργανωμένου εγκλήματος. Αλλά αυτή είναι μόνο μία από τις δεκάδες θεωρίες που έχουν προκύψει από εκείνη τη μοιραία ημέρα. Ίσως το πιο γνωστό έργο για το παρασκήνιο της δολοφονίας Κένεντι είναι το κινηματογραφικό έπος του Όλιβερ Στόουν «JFK - Τόπος εγκλήματος στο Ντάλας» του 1994, στο οποίο ο Κέβιν Κόστνερ υποδύεται τον εισαγγελέα της Νέας Ορλεάνης Τζιμ Γκάρισον, ο οποίος πιστεύει ότι στη δολοφονία υπήρχαν περισσότερα από όσα είχε ανακαλύψει η Επιτροπή Γουόρεν. Ο Γκάρισον και η ομάδα του υποψιαζόταν ότι ο Όσβαλντ ήταν πράκτορας της CIA που τον επιστράτευσαν για τη δολοφονία. 

Ο «μύθος» Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ

Ο Όσβαλντ πέρασε κάποιο διάστημα στην τότε Σοβιετική Ένωση, γεγονός που τροφοδότησε εικασίες σχετικά με την επιρροή της Μόσχας. Άλλοι συγγραφείς υποψιάζονται την επιρροή της Κούβας, καθώς ο Κένεντι ενδιαφερόταν για την ανατροπή του κομμουνιστή επαναστάτη Φιντέλ Κάστρο. Το FBI και ο διάδοχός του Κένεντι στην προεδρία, Λίντον Μπέινς Τζόνσον (LBJ) ήταν επίσης ύποπτοι.

Το βιβλίο «The Man Who Killed Kennedy: The Case Against LBJ» (Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Κένεντι: Η υπόθεση εναντίον του LBJ) γράφτηκε από τον Ρότζερ Στόουν, συνεργάτη του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υποστηρίζει ότι ο διάδοχος του Κένεντι συνεργάστηκε με γκάνγκστερ και τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες για να δολοφονήσει τον πρόεδρο. Πολλά από αυτά τα κερδοσκοπικά βιβλία και ταινίες έχουν εκδοθεί γύρω από τις επετείους του θανάτου του Κένεντι, συμπεριλαμβανομένου του βιβλίου του Στόουν, το οποίο εκδόθηκε 50 χρόνια μετά τη δολοφονία του Κένεντι το 2013.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο οι New York Times εξέτασαν από κοντά την έκθεση του Πολ Λάντις, ενός πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών που βρισκόταν μόλις λίγα μέτρα πιο μακριά από τον Κένεντι, όταν τον πυροβόλησαν. Η έκθεση του Λάντις θέτει υπό αμφισβήτηση τη λεγόμενη «θεωρία της μίας σφαίρας» της Επιτροπής Γουόρεν. Αυτή αναφέρει ότι μία από τις τρεις σφαίρες διαπέρασε τον λαιμό του Κένεντι προτού χτυπήσει τον κυβερνήτη του Τέξας, Τζον Κόναλι, που καθόταν στο μπροστινό κάθισμα, τραυματίζοντάς τον στην πλάτη, το στήθος, τον καρπό και τον μηρό.

Σιωπηλός ο «τελευταίος μάρτυρας»

Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ο Λάντις δεν κλήθηκε ποτέ από την Επιτροπή Γουόρεν να καταθέσει, παρά την εγγύτητά του στο δραματικό γεγονός. Επί 60 χρόνια, ο 88χρονος σήμερα, παρέμεινε σιωπηλός για το θέμα. Μέχρι σήμερα. Στα απομνημονεύματά του με τίτλο «Ο τελευταίος μάρτυρας», που δημοσιεύτηκαν στη Γερμανία στις 10 Οκτωβρίου, ο Λάντις γράφει ότι δεν θέλει να διαδώσει θεωρίες συνωμοσίας για τον θάνατο του Κένεντι. Ωστόσο, δεδομένου ότι αντικρούει τον ισχυρισμό ότι μια σφαίρα θα μπορούσε να προκαλέσει τόσο μεγάλη ζημιά, υπονοεί ότι ο Όσβαλντ δεν ήταν ο μοναδικός εκτελεστής.

Από την άλλη πλευρά το βιβλίο «Case Closed» του Τζέραλντ Πόσνερ από το 1993, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, έδρασε μόνος του. Ο Όσβαλντ πυροβολήθηκε από τον ιδιοκτήτη του τοπικού νυχτερινού κέντρου Τζακ Ρούμπι στο υπόγειο της αστυνομικής διεύθυνσης του Ντάλας μόλις δύο ημέρες μετά τη δολοφονία του Κένεντι. Η Επιτροπή Γουόρεν δεν βρήκε καμία απόδειξη ότι ο Ρούμπι εμπλέκεται στη δολοφονία του Κένεντι, ούτε ότι η δολοφονία του Όσβαλντ ήταν μέρος μιας συγκάλυψης.

Τον Δεκέμβριο του 2022, τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ έδωσαν στη δημοσιότητα 13.173 έγγραφα που σχετίζονται με τη δολοφονία του Κένεντι. Προηγήθηκε η κυβέρνηση Τραμπ που είχε κάνει το ίδιο βήμα το 2017. Αυτό σημαίνει ότι το 97% των εγγράφων που σχετίζονται με τη δολοφονία είναι πλέον δημόσια. 

Η μοίρα των Κένεντι

Από τότε η οικογένεια Κένεντι στοιχειώνεται από κακοτυχίες. Τις πολιτικές φιλοδοξίες του νεότερου αδελφού του, Μπομπ Κένεντι, σταμάτησε επίσης το 1968 το χέρι του δολοφόνου του. Τα όνειρα του μικρότερου αδελφού τους, Έντουαρντ Κένεντι, καταστράφηκαν όταν εγκατέλειψε τον τόπο του δυστυχήματος,στο οποίο σκοτώθηκε η συνοδηγός και βοηθός του στην προεκλογική εκστρατεία, Μερι Τζο Κοπέκνι. Ο Τζον Φ. Κένεντι Τζούνιορ, γιος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ και της Ζακλίν Μπουβιέ, έχασε τη ζωή του όταν το μικρό αεροπλάνο του συνετρίβη στις 16 Ιουλίου 1999 στις ακτές του Ατλαντικού. Στο αεροπλάνο βρίσκονταν η σύζυγός του και η αδελφή της.

Ο Κένεντι Τζούνιορ ήταν τριών ετών στην κηδεία του πατέρα του. Ήταν η μεγαλύτερη συγκέντρωση αξιωματούχων σε κηδεία από την εποχή του βασιλιά Εδουάρδου Ζ´ στο Λονδίνο. Ο μικρός Κένεντι χαιρέτησε το φέρετρο με μια αθώα και χωρίς να το θέλει μεγαλειώδη χειρονομία που θεωρείται πλέον εμβληματική.

Από τις ηρωικές του πράξεις κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τις σχεδόν μυθικές σχέσεις του με τη Μέριλιν Μονρόε, μεταξύ άλλων, μέχρι τη στράτευσή του για τα πολιτικά δικαιώματα και τα μελλοντικά του σχέδια για τα διαστημικά ταξίδια ο Κένεντι πάντα γοήτευε τους ανθρώπους. Και συνέχισε ακόμη περισσότερο μετά τον θάνατό του.

60 χρόνια μετά τη δολοφονία του μέσα στην ανοιχτή λιμουζίνα του, οι εικασίες σχετικά με το κίνητρό της πολύ πιθανό να συνεχιστούν για τις επόμενες δεκαετίες. Ή όπως το έθεσε κάποτε ο σκηνοθέτης της ταινίας «JFK» Όλιβερ Στόουν σε σχέση με τη θεωρία του μοναχικού δολοφόνου. Το αμερικανικό κοινό «δεν την αποδέχτηκε ποτέ. Μπορούν να μυριστούν έναν αρουραίο».

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου