Περί ποιας προόδου η έκθεση προόδου;

Την ώρα που στην Αττάλεια γίνονται οι προετοιμασίες για τη σύνοδο των G20, στην Κωνσταντινούπολη αναμένεται η δίκη της νεαρής δημοσιογράφου Τσανάν Τσόσκουν. Ποιο ήταν το έγκλημα που διέπραξε; Ερευνητική δημοσιογραφία. Ουσιαστικά τιμωρείται επειδή έκανε τη δουλειά της. Απειλείται μέχρι και με 24 χρόνια και τρεις μήνες φυλάκισης. Δυστυχώς αυτή η υπόθεση δεν είναι η πρώτη τέτοιου είδους. Συνεχώς δημοσιογράφοι, που προσπάθησαν να αποκαλύψουν περιπτώσεις διαφθοράς, αδικίας όπως και άλλα πολιτικά σκάνδαλα, βρίσκονται στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Οι παραβιάσεις της ελευθερίας του τύπου καταγράφονται προσεκτικά και στις Βρυξέλλες.

Στη νέα έκθεση προόδου της Κομισιόν για την υποψήφια προς ένταξη Τουρκία δεν παρατηρείται πρόοδος στα πολιτικά ζητήματα. Αντιθέτως, οι Βρυξέλλες βλέπουν μάλιστα ανάσχεση της προόδου όσον αφορά θέματα ελευθερίας του λόγου και του συνέρχεσθαι, ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, διάκρισης εξουσιών, εξουσίας του προέδρου, αλλαγών των νόμων για το διαδίκτυο… η λίστα είναι ατελείωτη. Με αυτό τον τρόπο η Τουρκία απομακρύνεται από τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές αξίες.

Η αντίδραση της Τουρκίας

Η τουρκική κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα στην έκθεση της ΕΕ, χαρακτηρίζοντας τις κατηγορίες αδικαιολόγητες, υπερβολικές και κατ' επέκταση μη αποδεκτές. Σύγχυση προκαλεί η δήλωση του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου περί νέου συντάγματος, το οποίο θα διασφαλίζει τα δικαιώματα ατομικής ελευθερίας και την διάκριση εξουσιών. Τα τελευταία 13 χρόνια έδειξαν ότι τέτοιου είδους δηλώσεις παραμένουν στη θεωρία, εκτός εάν η νέα κυβέρνηση θελήσει επιτέλους να αλλάξει κάτι στην πράξη. Εάν ο πρωθυπουργός το εννοεί σοβαρά, τότε θα έπρεπε πρωτίστως να φροντίσει να λειτουργούν τα ΜΜΕ ελέυθερα και να μπορούν οι δημοσιογράφοι να κάνουν την δουλειά τους χωρίς αυτολογοκρισία ή την αίσθηση απειλής.

Ακόμη και εάν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) θεωρεί ότι η εξουσία του είναι απεριόριστη μετά την επικράτησή τους στις εκλογές – τα φαινόμενα απατούν. Η Τουρκία χρειάζεται τους εταίρους στην ΕΕ όσο και εκείνοι χρειάζονται την Τουρκία. Οι Βρυξέλλες δεν έπραξαν προς το συμφέρον κανενός καθυστερώντας την έκθεση προόδου μέχρι μετά τις εκλογές. Με αυτή την κίνηση η ΕΕ δείχνει αδυναμία, ενώ το ΑΚΡ αισθάνεται πιο δυνατό απ' ότι είναι στην πραγματικότητα.

Απαιτούνται σαφή μηνύματα

Στο μέλλον η ΕΕ θα πρέπει να στέλνει σαφή μηνύματα προς την Άγκυρα. Το να γνωστοποιεί περιστασιακά ότι η Τουρκία είναι ένας σημαντικός σύμμαχος δεν θα είναι πλέον αρκετό. Ούτε το σχέδιο της ΕΕ να αντιμετωπιστεί από κοινού με την Τουρκία η προσφυγική κρίση, προσφέροντας στη χώρα οικονομική ενίσχυση, θα καρποφορήσει. Η ΕΕ χρειάζεται πιο ελκυστικά κίνητρα, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την προσφυγική κρίση και τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, αλλά και την ενίσχυση της δημοκρατίας γενικότερα στην περιοχή. Τι θα μπορούσε να είναι πιο δελεαστικό απ' ό,τι η επαναφορά των διαδικασιών προσχώρησης; Ωστόσο παραμένει το ερώτημα εάν η Τουρκία θα συμμετέχει σε αυτό. Θα ήταν προς το συμφέρον όλων, οι δύο πλευρές να συμπορευτούν και πάλι σε αυτό το δύσβατο μονοπάτι.

Σέντα Σέρνταρ