Ο Σολτς στις συμπληγάδες της κρίσης

Νηφάλιος, πραγματιστής και σιωπηλός είναι ο νέος καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Έτσι ήταν πάντα στην πολιτική του σταδιοδρομία. Όμως πολλοί πιστεύουν ότι τις τελευταίες εβδομάδες παραείναι σιωπηλός. Στη Γερμανία το συγκυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) χάνει έδαφος στις δημοσκοπήσεις, εκτός συνόρων τον κατηγορούν ότι έχει εξαφανιστεί ή αποφεύγει να εκφράσει με σαφήνεια την άποψή του. Επικρίσεις προκαλεί και η επίμονη άρνηση της Γερμανίας να προμηθεύσει όπλα στην Ουκρανία. Το ίδιο συνέβαινε με την Άνγκελα Μέρκελ, προκάτοχο του Σολτς στην καγκελαρία. Πολλοί διερωτώνται γιατί οι Γερμανοί αποφεύγουν ειδικά την Ουκρανία, ενώ την ίδια στιγμή εξάγουν όπλα στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ ή στους Κούρδους.   

Δυσάρεστη εντύπωση προκάλεσε και η μακροχρόνια προσπάθεια της γερμανικής κυβέρνησης να εξαιρέσει από πιθανές κυρώσεις τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2, που έχει κατασκευαστεί προκειμένου να μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη βόρεια Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Τον περασμένο Δεκέμβριο ο Όλαφ Σολτς έλεγε ότι πρόκειται για ένα «σχέδιο που έχει καταρτιστεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια», ενώ οι διαδικασίες αδειοδότησης «δεν έχουν καμία σχέση με την πολιτική».

Ένας εκνευρισμένος καγκελάριος

Τους τελευταίους μήνες στις ΗΠΑ ακουγόταν κάθε τόσο το ερώτημα «εάν η Γερμανία παραμένει ένας αξιόπιστος εταίρος» της Δύσης στην κρίση της Ουκρανίας. Πρόκειται περί «ανοησίας», δήλωσε ο ίδιος ο Σολτς τη Δευτέρα στην Ουάσιγκτον μιλώντας στο CNN, λίγο μετά την ιδιαίτερη συνάντησή του στον Λευκό Οίκο με τον αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Ο καγκελάριος φάνηκε υπερβολικά απότομος για τα δεδομένα του. Προφανώς έχει εκνευριστεί, γιατί η δημόσια εικόνα του φαίνεται κάποτε διαφορετική από εκείνη που θα επιθυμούσαν ο ίδιος και οι σύμβουλοί του.

Οι υπεύθυνοι της καγκελαρίας διαβεβαιώνουν ότι, εδώ και εβδομάδες, καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για διπλωματική διευθέτηση στην κρίση της Ουκρανίας. Την ίδια στιγμή ωστόσο συνεχίζεται ο «συντονισμός» με τους διατλαντικούς συμμάχους, ώστε να αντιμετωπιστεί ενδεχόμενη κλιμάκωση της κρίσης. «Έχουμε προετοιμαστεί εντατικά, ώστε να επιβάλουμε τις απαραίτητες κυρώσεις σε περίπτωση επιθετικής στρατιωτικής ενέργειας», δήλωσε ο Σολτς στην Ουάσιγκτον.

Δεν είναι ακόμη ορατή η πολιτική Σολτς; Μήπως υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην επικοινωνία; «Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει την ατυχία να συμπίπτει η έναρξη της θητείας της με μία μεγέθυνση της κρίσης, η οποία έχει αποκτήσει πλέον ευρύτερες διαστάσεις», λέει ο Βόλφγκανγκ ΄Ισινγκερ, επικεφαλής της Διεθνούς Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια. Προ ημερών ο Ίσινγκερ επέκρινε την πολιτική της νέας γερμανικής κυβέρνησης στο ζήτημα της Ουκρανίας. Σήμερα ωστόσο εκφράζει κατανόηση. «Πρέπει να συνεκτιμήσουμε ότι ως καγκελάριος ο Όλαφ Σολτς δεν είχε την ευκαιρία να οικοδομήσει μία προσωπική σχέση με τον Βλάντιμιρ Πούτιν ή με τον Τζο Μπάιντεν», τονίζει ο ΄Ισινγκερ. «Δεν μπορεί απλά να σηκώσει το τηλέφωνο και να πει 'Βλάντιμιρ, πρέπει να μιλήσουμε', όπως μπορεί να κάνει ο (πρόεδρος της Γαλλίας) Εμανουέλ Μακρόν...»

Εβδομάδα διπλωματικών ζημώσεων

Πέντε ώρες κράτησαν οι διαβουλεύσεις του γάλλου προέδρου με τον ρώσο ομόλογό του την Δευτέρα στη Μόσχα, στη συνέχεια ο Μακρόν αναχώρησε για το Κίεβο, ενώ την Τρίτη ακολούθησε η συνάντηση με τον πολωνό ομόλογό του Αντρέι Ντούντα και τον γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς στο Βερολίνο. «Τρίγωνο της Βαϊμάρης» ονομάζεται το σχήμα διαβουλεύσεων μεταξύ των τριών χωρών που είχε συγκροτηθεί για πρώτη φορά το 1991, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Τις επόμενες μέρες βρέθηκαν στο Βερολίνο οι πρωθυπουργοί της Δανίας και των τριών χωρών της Βαλτικής (Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία), που ταυτίζονται με την Πολωνία στο ζήτημα της Ουκρανίας, ενώ στη συνέχεια ο Όλαφ Σολτς θα επισκεφθεί ο ίδιος το Κίεβο και τη Μόσχα. «Βρισκόμαστε στη χειρότερη κατάσταση από το 1989», συνοψίζει ο πολωνός πρόεδρος Ντούντα μετά την τελευταία συνάντηση στα πλαίσια του «Τριγώνου της Βαϊμάρης».

Μετά την «πρωτοφανή», όπως την αποκαλούν, συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία, οι Ανατολικοευρωπαίοι επιθυμούν μία πιο αυστηρή στάση απέναντι στη Μόσχα. «Χρειαζόμαστε αποφασιστικότητα και αλληλεγγύη», δηλώνει χαρακτηριστικά ο Αντρέι Ντούντα. «Δεν επιτρέπεται να κάνουμε ούτε βήμα πίσω, νομίζω ότι διαθέτουμε όλα τα απαραίτητα εργαλεία». Ένα αποτελεσματικό μέσο πίεσης, σύμφωνα με τους Ανατολικοευρωπαίους, θα ήταν ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2, που έχει κατασκευαστεί, αλλά ακόμη δεν έχει τεθεί σε λειτουργία.

«Κατανόηση» για τη Ρωσία στο SPD

Στο Βερολίνο η εγκράτεια των συγκυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών απέναντι στη Ρωσία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Μεγάλο μέρος του SPD επιδεικνύει κατανόηση για τα όσα συμβαίνουν στη Μόσχα. Άλλωστε στην αριστερή πτέρυγα του κομματος εντάσσονται στελέχη του ειρηνιστικού κινήματος που συνεχίζουν την παράδοση της παλαιάς «Οστπολιτίκ» του SPD και της προσέγγισης με το Κρεμλίνο. Σοσιαλδημοκράτες από τα ανατολικά κρατίδια της σημερινής Ομοσπονδιακής Γερμανίας συνυπολογίζουν και εμπορικά συμφέροντα, που πιθανώς χρονολογούνται από την εποχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΛΔΓ). Στο κρατίδιο Μεκλεμβούργο-Πομερανία η σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός Μανουέλα Σβέσιγκ κάνει ό,τι μπορεί για να διασφαλίσει τη λειτουργία του αγωγού Nord Stream 2, ακολουθώντας πλήρως τη γραμμή του πρώην καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος λογίζεται πλέον ως προσωπικός φίλος του Βλάντιμιρ Πούτιν.  

Αμέσως μετά την ήττα του στις εκλογές του 2005 ο Σρέντερ έπιασε δουλειά σε εταιρείες ρωσικών συμφερόντων και σήμερα κατέχει διευθυντική θέση στην εταιρεία λειτουργίας του Nord Stream 2. Επιπλέον, δραστηριοποιείται στην κρατική ενεργειακή επιχείρηση Rosneft ενώ, μόλις πρόσφατα, ορίστηκε υποψήφιος για το εποπτικό συμβούλιο της επίσης ρωσικής Gazprom. O Ρόντεριχ Κίζεβετερ, συντονιστής της χριστιανοδημοκρατικής αντιπολίτευσης (CDU) στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Ομοσπονδιακής Βουλής, εκτιμά ότι η αυτή η υποψηφιότητα Σρέντερ αποτελεί «τακτικό ελιγμό της Ρωσίας, για να διασπάσει την γερμανική κυβέρνηση στο ζήτημα του Nord Stream 2 και να δυσφημίσει συνολικά τη Γερμανία».

Ο νέος σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Όλαφ Σολτς κάνει ό,τι μπορεί για να αφήσει πίσω του το κεφάλαιο Γκέρχαρντ Σρέντερ. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά στην Ουάσιγκτον, μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN, o Σρέντερ «δεν ομιλεί για την κυβέρνηση, δεν εργάζεται για την κυβέρνηση, δεν είναι η κυβέρνηση. Εγώ είμαι ο καγκελάριος, από εμένα θα ακούσετε την πολιτική στρατηγική της Γερμανίας...»

Σαμπίνε Κίνκαρτς

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου