Ο άπελπις αγώνας κατά του AIDS στη Ρωσία

Ο Σεργκέι, 22 χρονών, είναι φορέας του ιού. Όταν πηγαίνει στο κέντρο για το AIDS της Μόσχας, δεν μπορεί να μην ανατρέξει ο νους του σε αυτά που έχει διαβάσει για αντίστοιχα κέντρα στη Γερμανία. «Σε σας υπάρχει ένα χαπάκι που το παίρνει κανείς πριν κάνει σεξ για να προστατευτεί από τον ιό του Aids. Εμείς αντίθετα αντιμετωπίζουμε καταστάσεις, όμοιες με αυτές στη δυτική Ευρώπη του 1990». Spid σημαίνει στα ρωσικά AIDS. Σε ένα κτήριο για νεοφυείς επιχειρήσεις οι ακτιβιστές διαθέτουν μιαν αίθουσα που είναι μαζί συμβουλευτικό κέντρο, χώρος προβολής ταινιών και ομιλιών.

Ραγδαία εξάπλωση

Πίσω από ένα διαχωριστικό, σε μια γωνία, γίνονται γρήγορα τεστ για Aids και ηπατίτιδα. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι στη Ρωσία είναι φορείς. «Και συνεχώς πολλαπλασιάζονται» λέει ο Σεργκέι. «Από καιρό το πρόβλημα έχει ξεφύγει από τους ομοφυλόφιλους, ναρκομανείς και εκδιδόμενους. Το HIV αποτελεί απειλή για όλον τον πληθυσμό της Ρωσίας» επισημαίνει. Ο πρόεδρος Πούτιν, που δεν μιλά καθόλου δημόσια για το θέμα, εξέδωσε ένα διάταγμα τον περασμένο Ιούνιο, σύμφωνα με το οποίο το AIDS συνιστά κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Αλλά επειδή αυτό που τον απασχολεί είναι η συρρίκνωση του πληθυσμού λόγω μείωσης των γεννήσεων, η ανησυχία του περιορίζεται στο ότι η νόσος απειλεί το παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας. Ο Σεργκέι πήγε για πρώτη φορά σε αυτό το κέντρο πριν τρία χρόνια, μετά από σύσταση φίλου του. Τώρα είναι εκτελεστικός διευθυντής του κέντρου, που είναι νομικά οργανωμένο ως ίδρυμα. Στόχος του κέντρου Spid είναι η καταπολέμηση της ραγδαίας εξάπλωσης του Ο άπελπις αγώνας κατά του AIDS στη Ρωσία στην αχανή Ρωσία. Δεν είναι καθόλου εύκολο, όπως ο ίδιος λέει.

Ένας αμφιλεγόμενος νόμος κατά της προπαγάνδας στους ομοφυλόφιλους εμποδίζει για παράδειγμα τη διαφώτιση ανηλίκων γύρω από πρακτικές γύρω από το σεξ. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία είναι ταμπού. «Η ιστοσελίδα μας είναι προσβάσιμη μόνο από ανθρώπους άνω των 18 χρονών, γι αυτό κατευθύνουμε τη διαφώτιση γύρω από τη χρήση προφυλακτικού σε κολλέγια και πανεπιστήμια» λέει. «Είναι κάπως αργά για όσους έχουν ενεργή σεξουαλική ζωή, αλλά καλύτερα από το τίποτα». Αλλά και η UNAIDS των ΗΕ συστήνει να ξεκινά η διαφώτιση από το σχολείο. Ένας άλλος στόχος του ρωσικού ιδρύματος είναι να κερδίσει ανερχόμενους γιατρούς να ειδικευθούν σε φορείς και ασθενείς με Aids, γιατί τέτοιοι γιατροί λείπουν από τη χώρα.

1,5 εκ. οι φορείς

Η Μάγια, που ασχολείται στο κέντρο με τους διεμφυλικούς, οργανώνει γρήγορα τεστ και συμβουλευτικές υπηρεσίες. «Σε ποσοστό 11,5% των τεστ το αποτέλεσμα είναι θετικό». Η Μάγια και ο Σεργκέι, ως μέλη μιας σεξουαλικής μειονότητας, ζουν υπό συνεχή κίνδυνο στη Ρωσία, κυρίως όταν αποκαλύπτουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Κάθε τόσο γίνεται λόγος για κρούσματα βίας ή ακόμη και θανάτων με θύματα γκέι, λεσβίες και διεμφυλικούς. «Η κατάσταση στην Ρωσία έχει χειροτερέψει» επιβεβαιώνει ο Βάντιμ Ποκρόφκσι, επικεφαλής του ομοσπονδιακού κέντρου καταπολέμησης του AIDS. Σε 1,5 εκ. υπολογίζεται ο αριθμός των φορέων, ακόμη κι αν το υπουργείο Υγείας κάνει λόγο για 900.000. Και για έχει κανείς μέτρο σύγκρισης, στη Γερμανία οι φορείς είναι 87.900 σύμφωνα με το Ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ, το 0,1% του πληθυσμού. Στη Ρωσία το ποσοστό είναι το δεκαπλάσιο.

Ο Βάντιμ Ποκρόφκσι υποστηρίζει ότι ο αριθμός των  θανάτων από AIDS έφτασε το 2018 στον αριθμό ρεκόρ των 36.000 ανθρώπων. Οι περισσότεροι ήταν από 18 ως 44 ετών. Μόνο 500.000 άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε θεραπεία. Το κράτος δαπανά πολύ λίγα χρήματα για σύγχρονη αντιρετροϊκή θεραπεία. «Η Ρωσία είναι χιλιόμετρα μακριά από τους στόχους της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για φαρμακευτική κάλυψη του 90% των καταγεγραμμένων φορέων. Στο Κέντρο AIDS ο Σεργκέι έχει αποφασίσει να συνεχίσει τον αγώνα. Χρήματα παίρνει το ίδρυμα από δωρεές, δεν δέχεται κρατική βοήθεια για να διατηρήσει την ανεξαρτησία του. Ο γνωστός δημοσιογράφος Άντον Κρασόφκσι, που ήταν από τους πρώτους που αποκάλυψε δημόσια ότι είναι φορέας AIDS, υποστηρίζει ότι οι φορείς στη χώρα του δεν πεθαίνουν από AIDS. «Είναι η Ρωσία μου, που σκοτώνει αυτούς τους ανθρώπους», λέει, αν και το κέντρο έχει βοηθήσει ήδη πολλούς.

Ουλφ Μάουντερ/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου