«Ο άνθρωπος στο επίκεντρο»

Από τα πρώτα λεπτά ο προκαθήμενος της Καθολικής Εκκλησίας έδειξε ότι δεν θα περιοριστεί σε διπλωματικές διατυπώσεις: έκανε λόγο για «κουρασμένη Ευρώπη», επέκρινε τον υπερβολικό ατομισμό που «αγνοεί την έννοια του καθήκοντος» και προειδοποίησε ότι το άτομο χάνει την αξιοπρέπειά του, όταν δεν έχει εργασία και δεν απολαμβάνει στοιχειώδη αγαθά. Στη συνέχεια μάλιστα ήταν ακόμη πιο σαφής, λέγοντας ότι «η Ευρώπη χάνει το ουμανιστικό της πνεύμα» και ότι στη συζήτηση περί οικονομίας «οι τεχνικές συζητήσεις επικρατούν απέναντι στα ανθρωπιστικά κριτήρια». Κατά συνέπεια ζήτησε μία «Ευρώπη που δεν θα στρέφεται γύρω από την οικονομία», αλλά «γύρω από την αγιότητα του ανθρωπίνου όντος».

Θέλοντας να αποδώσει με μία εικόνα το δικό του ιδανικό και τη διπλή υπόσταση της Ευρώπης, ο Πάπας Φραγκίσκος περιέγραψε αναλυτικά την τοιχογραφία του Ραφαήλ «Η Σχολή των Αθηνών» στο Βατικανό, με τον Πλάτωνα να δείχνει προς τον ουρανό, τον κόσμο των ιδεών, και τον Αριστοτέλη να δείχνει στιγμή την ίδια στιγμή προς τη γη, την απτή πραγματικότητα. Το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από την ανακάλυψη αυτού του αδιάρρηκτου δεσμού, ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ποντίφηκας.

«Να διατηρήσουμε την ιδέα της δημοκρατίας»

Ο Πάπας Φραγκίσκος δεν δίστασε να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ακόμα και για την προάσπιση της δημοκρατίας. «Κάποιες παγκοσμιοποιημένες αποφάσεις μπορούν να αποδυναμώσουν ένα δημοκρατικό σύστημα», επεσήμανε, γι αυτό είναι απαραίτητο να διατηρηθεί η ιδέα της δημοκρατίας μακριά από την «απολυταρχία του σχετικού» και από «ηθικολογίες χωρίς καλοσύνη». Επιπλέον, ο Ποντίφηκας έκανε ιδιαίτερη μνεία στην πολιτική για τη μετανάστευση στην Ευρώπη, στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και στη βία που πλήττει χριστιανικές κοινότητες σε «διάφορες χώρες» με τους περισσότερους να «σιωπούν σε μία συνένοχη σιωπή», όπως είπε χαρακτηριστικά. Προς το τέλος της ομιλίας του απηύθυνε και διακριτική έκκληση για την ένταξη στην ΕΕ των χωρών της Βαλκανικής, λέγοντας ότι «η είσοδός τους στην Ευρώπη θα μπορέσει να ανταποκριθεί στο ιδεώδες της ειρήνης».

Όρθιοι οι ευρωβουλευτές χειροκρότησαν τον Πάπα Φραγκίσκο μετά την ομιλία του στην Ολομέλεια του Στρασβούργου, ενώ το «παρών» έδωσαν όλοι οι κορυφαίοι κοινοτικοί αξιωματούχοι, αλλά και ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι. Ήταν η δεύτερη επίσκεψη προκαθήμενου της καθολικής εκκλησίας στο Ευρωκοινοβούλιο μετά την ομιλία του Πάπα Ιωάννη Παύλου του Βˊ στο Στρασβούργο το 1988.

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο