Οι ΗΠΑ, η Τουρκία και ο Γκιουλέν

Οι κινήσεις των Τραμπ και Ερντογάν προκαλούν συνήθως "ζημιές", τις οποίες προσπαθούν να περιορίσουν αργότερα οι συνεργάτες τους. Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι πάντως αρκετά περίπλοκες. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε πρόσφατη συνάντηση στη Ντόχα ζήτησε και πάλι από τις ΗΠΑ να εκδώσουν τον αμφιλεγόμενο ιερωμένο Φετουλάχ Γκιουλέν. Δήλωσε μάλιστα ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε το θέμα στον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ στο περιθώριο του G20 στο Μπουένος Άιρες και συμπλήρωσε πως ο τελευταίος τον διαβεβαίωσε ότι εργάζονται πάνω στο θέμα. «Περιμένουμε όμως συγκεκριμένα βήματα» δήλωσε ο Τσαβούσογλου. Ο Γκιουλέν ζει από το 1999 εξόριστος στην Πενσιλβάνια και κατηγορείται από την Άγκυρα ότι ο ίδιος και το κίνημά του ενέχονται στο πραξικόπημα του 2016.

Τι σημαίνει αυτό; Πράγματι οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να εκδώσουν τον Γκιουλέν; Ο ειδικός σε θέματα Τουρκίας Κρίστιαν Μπράκελ, ο οποίος διευθύνει το ίδρυμα Χάινριχ Μπελ στην Κωνσταντινούπολη, δηλώνει πως πρόκειται μάλλον για «ξαναζεσταμένο φαΐ». Δεν πιστεύει πως οι ΗΠΑ σκοπεύουν πραγματικά να εκδώσουν τον Γκιουλέν.

«Μπορεί ο Τραμπ κατά τη διάρκεια μιας προσωπικής τους συνομιλίας να δήλωσε κάτι τέτοιο. Ίσως όμως να το είπε έτσι απλά χωρίς να αντιλαμβάνεται και ο ίδιος τι ακριβώς σημαίνει αυτό και πως δουλεύει το πολιτικό σύστημα. Το πολιτικό σύστημα δεν αποτελείται μόνο από τον Τραμπ. Ακόμα και εάν αυτό θέλουν να πιστεύουν πολλοί Τούρκοι αξιωματούχοι κρίνοντας από το δικό τους πολιτικό σύστημα. Δηλαδή ένας αρχηγός στην κορυφή, ο οποίος επιβάλλει ό,τι του φαίνεται σωστό».

Δυο λαϊκιστές πρόεδροι που εξυπηρετούν ίδιον πολιτικό όφελος

Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις έχουν δοκιμαστεί πολύ το τελευταίο διάστημα. Τριβές για την υπόθεση του πάστορα Μπράνσον, κατηγορίες ακόμα και ότι η πτώση της τουρκικής λίρας οφείλεται σε αμερικανικό δάκτυλο, δυσφορία στην Άγκυρα για τη δίκη σε βάρος ενός μάνατζερ της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank. Συνολικά πάντως ο Τραμπ έχει μια καλή σχέση με την Τουρκία, πιστεύει ο Γερμανός ειδικός Κρίστιαν Μπράκελ:

«Αυτό που κυρίως ενδιαφέρει τους Αμερικανούς είναι να μην έχουν πλέον αντιπαραθέσεις με την Τουρκία όσον αφορά τη στρατηγική τους στη Συρία. Στο θέμα αυτό υπάρχουν συχνά συγκρούσεις».

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε την έγκρισή του στις τουρκικές επιθέσεις στη βόρεια Συρία όπου βομβαρδίζονται θέσεις Κούρδων ανταρτών. Παράλληλα πριν από λίγες ημέρες το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε τις μονομερείς ενέργειες, με άλλα λόγια η στάση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής δεν είναι ξεκάθαρη.

Πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις των δυο χωρών παραμένει άγνωστο, σύμφωνα με τον Κρίστιαν Μπράκελ. Το σίγουρο είναι πως και οι δυο χώρες έχουν δυο λαϊκιστές προέδρους, οι οποίοι για ίδιον πολιτικό όφελος θα προσπαθήσουν να πυροδοτήσουν την ένταση.

Τζένιφερ Βάγκνερ 

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου