Νεοναζί φύλακες σε ...στρατόπεδα συγκέντρωσης

Την υπόθεση αποκάλυψε στις αρχές της εβδομάδας η εφημερίδα Märkische Allgemeine Zeitung. Άμεση ήταν η αντίδραση του Άξελ Ντρέκολ, διευθυντή του Ιδρύματος Brandenburgische Gedenkstätten που διαχειρίζεται την ιστορική κληρονομιά του Ζαξενχάουζεν, όντας μάλιστα πρότυπο για αντίστοιχα ιδρύματα στη Βαυαρία και στην Κάτω Σαξονία. Το περιστατικό είναι "εντελώς απαράδεκτο", δηλώνει ο Ντρέκολ στην Deutsche Welle, διευκρινίζοντας ότι το ίδρυμα δεν διέθετε σχετική ενημέρωση. Πώς συνέβη αυτό;

Από τον Φεβρουάριο του 2018 τη φύλαξη του χώρου στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης έχει αναλάβει η εταιρία City Control, που εδρεύει κοντά στο Βερολίνο. Ως εδώ καλώς. Το ζήτημα είναι ότι η City Control επέλεξε ως υπεργολάβο για τη φύλαξη μία άλλη εταιρία σεκιούριτι από το Κότμπους, χωρίς να έχει λάβει γραπτή έγκριση, αν και θα ήταν υποχρεωμένη να τη ζητήσει, όπως προβλέπει το συμβόλαιο με το ίδρυμα Brandenburgische Gedenkstätten. Ο Ντρέκολ υποστηρίζει ότι θα εξετάσει "πολύ προσεκτικά" τα όσα έγιναν. Η συνεργασία με τον υπεργολάβο έχει ήδη τερματιστεί. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες της DW, o ίδιος αμφισβητεί την εγκυρότητα των αιτιάσεων και θα προσφύγει στα δικαστήρια.

Αγανάκτηση στους επιζώντες του Ζαξενχάουζεν

Ο αντισυμβαλλόμενος του ιδρύματος, δηλαδή η City Control, αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα του ζητήματος και, σε αναλυτική τοποθέτησή της πρις την Deutsche Welle δηλώνει ότι "πρόκειται για λανθασμένη συμπεριφορά ενός μεμονωμένου προσώπου" που ανήκει στον υπεργολάβο. Οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος και οι οικογένειές τους εκφράζουν την αγανάκτησή τους, όχι μόνο για τη "φύλαξη" από εταιρίες με διαμφισβητούμενη φήμη, αλλά και για την παρουσία "επισκεπτών" με ακροδεξιές καταβολές. Ενδεικτικά αναφέρεται η επίσκεψη βουλευτών του ξενοφοβικού κόμματος "Εναλλακτική για τη Γερμανία" (AfD) με την επικεφαλής της Κ.Ο. του κόμματος, Αλίς Βάιντελ, τον Ιούλιο του 2018.

Αυτό το πρόσφατο περιστατικό και η αντιμετώπισή του είναι ένα ζήτημα, αλλά ένα άλλο, ίσως ακόμη πιο ανησυχιτκό ζήτημα, υποστηρίζει ο ιστορικός Άλεξ Ντρέκολ, είναι μία νέα, περιρρέουσα ατμόσφαιρα στη γερμανική κοινωνία. Ο Γερμανός ιστορικός διαβλέπει μία νέα δυναμική από εκείνους που θέλουν "να εκφράζουν ρατσιστικές ή αντισημιτικές απόψεις, να επιδίδονται σε εθνικιστικές συμπεριφορές". Ακόμα και μέσα στο Κοινοβούλιο, επισημαίνει, "διαφοροποιείται το γλωσσικό αισθητήριο" για το ζήτημα αυτό. Ο ίδιος δηλώνει ότι παρατηρεί τα φαινόμενα αυτά με έκδηλη ανησυχία και τα θεωρεί "επικίνδυνα".

Η πραγματική διάσταση του προβλήματος

Από την άλλη πλευρά βέβαια, τονίζει ο Ντρέκολ, που διευθύνει το ίδρυμα από τον Ιούνιο του 2018, καλό είναι να βλέπουμε και τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος, χωρίς να το μεγεθύνουμε. Τα δυσάρεστα περιστατικά στο Ζαξενχάουζεν πρέπει να αντιμετωπιστούν με "πολλή, πολλή σοβαρότητα", αλλά παραμένουν "απολύτως μεμονωμένα περιστατικά". Άλλωστε, επισημαίνει ο Γερμανός ιστορικός, το πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης έχει δεχθεί περισσότερους από 850.000 επισκέπτες και οι περισσότεροι έρχονται με την ειλικρινή πρόθεση να ενημερωθούν για την ιστορία του Ζαξενχάουζεν.

Παρόμοια εικόνα είχε αποκομίσει ο Άξελ Ντρέκολ και από το Ομπερζάλτσμπεργκ της Βαυαρίας, το "ησυχαστήριο" του Χίτλερ, όπου διηύθυνε τον χώρο "ιστορικής μνήμης" πριν αναλάβει τη διεύθυνση του ιδρύματος Brandenburgische Gedenkstätten. Στο Ομπερζάλτσμπεργκ, επισημαίνει, έρχονταν και λίγοι νοσταλγοί του χιτλερικού παραλθόντος, γιατί μάλλον τους φαινόταν ιδιαίτερα ελκυστικό το ειδυλλιακό τοπίο και η ανάμνηση του Χίτλερ που ποζάρει μαζί με ένα γερμανικό λυκόσκυλο. Τα τελευταία χρόνια άρχισαν να έρχονται περισσότεροι. Αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι πρόκειται για ένα πολύ μικρό, "σχεδόν αμελητέο" μέρος του συνόλου των επισκεπτών, επισημαίνει ο Άξελ Ντρέκολ.      

Μάρσελ Φίρστεναου

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου