Νέα εστία κρίσης στη Μεσόγειο;

Αφορμή της ημερίδας ήταν τα πιθανά κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο και η άσκηση πιέσεων της Τουρκίας στο Λίβανο και την Αίγυπτο για να μην επικυρώσουν τις συμφωνίες για καθορισμό Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών της Κύπρου.
Αυτές οι εξελίξεις περιπλέκουν ακόμη περισσότερο την ήδη δύσκολη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν οι ομιλητές που συμμετείχαν, Γερμανοί πολιτικοί και εμπειρογνώμονες, αλλά και μέλη μη κυβερνητικών οργανώσεων από ολόκληρη τη Κύπρο. Ένα από το ζητήματα που απασχόλησαν τη συζήτηση ήταν οι επανειλημμένες προειδοποιήσεις του Τούρκου πρωθυπουργού Ερντογάν για επιβολή των τουρκικών οικονομικών συμφερόντων στην περιοχή ακόμη και με πολεμικά μέσα. Αν το εννοεί ο κ. Ερντογάν στα σοβαρά, τότε θα πρέπει να ξεγράψει την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του, υποστήριξε η πρώην αντιπρόεδρος στο Ευρωκοινοβούλιο Μέχτιλντ Ρότε. Η αναβάθμιση του διαπραγματευτή της Τουρκίας με την ΕΕ σε υπουργό δεν είναι η μοναδική ένδειξη, ότι ακριβώς αυτό δεν θα το ήθελε ο Τούρκος Πρωθυπουργός. «Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Βερολίνο», είπε η κ. Ρότε, «ο Ερντογάν έθεσε στην κ. Μέρκελ με πολύ έντονο τρόπο το αίτημα ένταξης της χώρας του στην ΕΕ. Αυτό δείχνει ότι η Τουρκία επιμένει σε αυτήν την προοπτική και ότι επενδύει στην ελπίδα, ότι τόσο στην Γερμανία όσο και στη Γαλλία θα έλθουν άλλες πολιτικές δυνάμεις στην εξουσία, και ότι έτσι θα προκύψουν μεγαλύτερες ευκαιρίες ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.»

Οι αντιφάσεις και πιέσεις της Άγκυρας

Το συγκεκριμένο ενδιαφέρον της Τουρκίας δεν την παρεμποδίζει όμως να συνεχίζει την πάγια πολιτική της μη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην πράξη, αυτή η πολιτική εκφράζεται τόσο με την άρνηση της υλοποίησης του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας, την αμφισβήτηση των συμφωνιών της Λευκωσίας με τα γειτονικά κράτη για τον καθορισμό θαλάσσιων οικονομικών ζωνών, όσο και με την ανακοίνωση ότι θα παγώσει τη συνεργασία με την ΕΕ κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας το 2012. Στο εύλογο ερώτημα, γιατί ενόψει αυτής της εξέλιξης δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες η ΕΕ αλλά και η Γερμανία ως ο σημαντικότερος εταίρος, απαντά ο βουλευτής του κόμματος των Πρασίνων Μάνουελ Σάρατσιν. «Θα πρέπει να πω με ειλικρίνεια ότι ούτε το γερμανικό κοινοβούλιο ούτε και το υπουργείο Εξωτερικών ασχολούνται, όπως θα ήταν σωστό, με τα θέματα που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο, τα Δυτικά Βαλκάνια ή και τη Βόρειο Αφρική. Και αυτό επειδή και εμείς εμπλεκόμαστε στην οικονομική κρίση.»

Το φυσικό αέριο και η Ευρώπη

Ανεξάρτητα από την τρέχουσα οικονομική κρίση, το θέμα της αξιοποίησης του φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται σε εξέλιξη και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί πριν δημιουργηθεί μια νέα εστία διενέξεων. Προς αυτήν την κατεύθυνση ανέπτυξε την επιχειρηματολογία του ο Γκύντερ Ζόιφερτ από το Ινστιτούτο «Επιστήμη και Πολιτική»: «Ως προοπτική θα έβλεπα να αποτελέσουν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο τμήμα της ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής. Και αυτό όχι μόνον επειδή η Ευρώπη θα αποτελέσει το μεγαλύτερο αγοραστή αυτού του αερίου, αλλά και επειδή διαθέτει τα οικονομικά μέσα για τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών για να μεταφερθεί το φυσικό αέριο στις αγορές. Κατά αυτόν τον τρόπο η ΕΕ θα μπορούσε να παρέμβει έμμεσα στην επίλυση του Κυπριακού, κάτι που δεν μπορεί να το κάνει άμεσα, επειδή η Άγκυρα το απορρίπτει.”

Με άλλα λόγια: η αξιοποίηση του φυσικού αερίου να μετατραπεί σε καταλύτη του Κυπριακού. Εδώ να θυμίσουμε ότι ανάλογες σκέψεις είχαν διατυπωθεί και παλιότερα, ότι δηλαδή η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για το κυπριακό. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου