Κώδωνας κινδύνου για τη δημοκρατία

Eξι λεπτά και επτά δευτερόλεπτα θα διαρκέσουν όλοι αυτοί οι ήχοι, συμβολικά για τα 67 χρόνια που ο Νέλσον Μαντέλα ήταν στην υπηρεσία της χώρας του: ως μαχητής της ελευθερίας, ως φυλακισμένος και ως πολιτικός. Οι συμπολίτες του αντιλαμβάνονται αυτήν την κίνηση ως αφύπνιση, μια και η δημοκρατία, 20 χρόνια μετά τις πρώτες ελεύθερες εκλογές, αντιμετωπίζει σοβαρές δοκιμασίες.

Αστυνομία στη Βουλή

Δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας από τότε που το κοινοβούλιο έζησε συγκλονιστικές ώρες. Το αντιπολιτευόμενο κόμμα "Μαχητές της Οικονομικής Ελευθερίας" (EFF) προκάλεσε ένα άνευ προηγουμένου επεισόδιο. Μια βουλευτής αποκάλεσε κλέφτη και εγκληματία τον πρόεδρο Ζούμα. Οι επανειλημμένες εκκλήσεις να ανακαλέσει εκ μέρους του πρόεδρου της Βουλής, που είναι μέλος του Aφρικανικού Κογκρέσου, δεν απέδωσαν και έτσι κάλεσε την αστυνομία. Ένοπλοι και με στολές εκστρατείας οι αστυνομικοί εισέβαλαν στο κοινοβούλιο. Ακολούθησαν σκηνές απείρου κάλους, μύτες άνοιξαν και προκλήθηκαν μικροτραυματισμοί. Η τηλεόραση του κοινοβουλίου δεν μετέδωσε εικόνα παρά μόνο ήχο. «Αφήσατε να μπει η αστυνομία, ντροπή σας», φώναζαν αντιπολιτευόμενοι βουλευτές από το αριστερό EFF και τη Δημοκρατική Συμμαχία. Και τα δύο κόμματα έκαναν λόγο για συνταγματική εκτροπή.

Κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο να συμβεί υπό τον Νέλσον Μαντέλα, δήλωσε ο Λόουσον Ναίντο, προασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Πρόκειται για σκηνές που δεν νοούνται σε μια δημοκρατική κοινωνία. Βρισκόμαστε στη κόψη του ξυραφιού. Υπό πίεση δεν βρίσκεται μόνο το κοινοβούλιο, αλλά κι άλλοι θεσμοί της δημοκρατίας και της κοινωνίας των πολιτών». Ο Ναίντο είναι διευθυντής του Συμβουλίου για Συνταγματικές Προόδους στη Ν. Αφρική, μια δεξαμενή δυσαρεστημένων, μεταξύ των οποίων και μέλη του Αφρικανικού Κογκρέσου.

Ασυγκράτητος ο Ζούμα

Το κυβερνών κόμμα αδυνατεί να συγκρατήσει τον επικεφαλής του, τον πρόεδρο Ζούμα. Υπάρχουν πολλά σκάνδαλα που τον βαραίνουν, όπως πχ. το λεγόμενο Nkanda - Gate. Πρόκειται για την εξοχική κατοικία του προέδρου που με δημόσια χρήματα ανακαινίστηκε με τρόπο πολυτελέστατο, ενώ αρκούσε η αναβάθμιση των συστημάτων ασφάλειας. Μετά από εξονυχιστικούς ελέγχους η εντεταλμένη για θέματα πολιτών Τούλι Μαντονσέλα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ζούμα θα πρέπει να επιστρέψει ένα σημαντικό ποσό στα δημόσια ταμεία. Τότε η κοινοβουλευτική ομάδα του Αφρικανικού Κογκρέσου έσπευσε να δημιουργήσει μια ad hoc επιτροπή, που ουσιαστικά απήλλαξε τον νοτιοαφρικανό πρόεδρο από τις κατηγορίες. Για την αντιπολίτευση, που κατέχει το 30% των εδρών, επρόκειτο για φάρσα. Πολλοί πιστεύουν ότι η Ν. Αφρική χρειάζεται μια ηγεσία που να υπηρετεί τη χώρα με βάση αξίες και αρχές του Συντάγματος και των θεσμών του.

Ο Ζάμα Μόγιο υποστηρίζει επίσης ότι έχει η ώρα αφύπνισης για τη χώρα. Σπουδάζει πολιτικές επιστήμες και διεθνείς σχέσεις στο φημισμένο πανεπιστήμιο Wits του Γιοχάνεσμπουργκ, εκεί που είχε κάποτε εγγραφεί ως φοιτητής και ο Μαντέλα. Όμως τα γεγονότα μέσα στο κοινοβούλιο του δίνουν αφορμή να ελπίζει. «Νομίζω ότι η δημοκρατία πήρε μια ένεση υγείας. Η αντιπολίτευση φροντίζει να αποκτούν ενδιαφέρον οι κοινοβουλευτικές συζητήσεις και τα πολιτικά θέματα. Άρα, νομίζω ότι η δημοκρατία δεν βρίσκεται σε κίνδυνο αλλά σε μια σχετικά υγιή κατάσταση». Με αυτήν την άποψη δεν συμφωνούν όλοι οι Νοτιοαφρικανοί, αλλά ελπίζουν να πράγματα να πάρουν θετική τροπή ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Νέλσον Μαντέλα.

Claus Stäcker / Ειρήνη Αναστασοπούλου