Κορυφώνεται η μάχη για το τουρκικό δημοψήφισμα

Ο θόρυβος στο κέντρο της Άγκυρας είναι σχεδόν εκκωφαντικός. Λεωφορεία με προεκλογικές αφίσες είναι παρκαρισμένα σε καθημερινή βάση στις γωνίες της πλατείας Κιζιλάι. Όσοι κάνουν τα ψώνια τους εκεί πασχίζουν να περάσουν ανάμεσα από πλήθος συγκεντρωμένων που κουνούν προεκλογικές σημαίες και μοιράζουν ενημερωτικά φυλλάδια. Κάθε παράταξη προσπαθεί να πείσει τους ψηφοφόρους να υιοθετήσουν τη γραμμή της στο κρίσιμο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου. Σε μια εβδομάδα οι Τούρκοι θα αποφασίσουν αν θέλουν να συμπαραταχθούν με τον πρόεδρό τους Ταγίπ Ερντογάν, που φιλοδοξεί να μετατρέψει τη χώρα σε προεδρική δημοκρατία, αποκτώντας έτσι υπερεξουσίες.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν σχεδόν ισοψηφία ανάμεσα στο «Ναι» και το «Όχι». Οι δύο διαφορετικές απόψεις αντικατοπτρίζονται και στα προεκλογικά δρώμενα στους δρόμους της Τουρκίας. «Το γεγονός ότι η μάχη είναι οριακή δείχνει ότι έχουμε δημοκρατία στην Τουρκία», σχολιάζει ο Σερχάτ Τουγκράλ, δικηγόρος που εργάζεται μαζί με συναδέλφους του σε προεκλογικό περίπτερο της πλατείας Κιζιλάι, προσπαθώντας να πείσει με νομικά επιχειρήματα τους ψηφοφόρους να ταχθούν υπέρ της αναθεώρησης του Συντάγματος. «Χρειαζόμαστε έναν ισχυρό ηγέτη για να έχουμε σταθερότητα στη χώρα μας, ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος», λέει ο ίδιος στο μικρόφωνο της DW, τονίζοντας ότι «πρέπει να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία».

Εκατέρωθεν καταγγελίες

Ένας γηραιότερος κύριος που τον άκουγε και έχει σκοπό να ψηφίσει «Όχι», τον διακόπτει απότομα. «Ποια δημοκρατία; Δεν θέλω να ακούω την ίδια ομιλία του ίδιου ανθρώπου σε πέντε διαφορετικά κανάλια. Θέλω αληθινή δημοκρατία. Είστε όλοι ψεύτες και θα καείτε στην κόλαση», λέει φωνάζοντας. Το ξέσπασμά του οφείλεται στον τρόπο τηλεοπτικής κάλυψης σχετικά με το δημοψήφισμα. Οι υπέρμαχοι του «Ναι» παίρνουν πολύ περισσότερο τηλεοπτικό χρόνο από τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Του λόγου του αληθές αποδεικνύει και πρόσφατη έρευνα, στην οποία καταγράφηκε η κατανομή του τηλεοπτικού χρόνου στο κρατικό ειδησεογραφικό κανάλι TRT Haber και καταδείχθηκε ότι ο πρόεδρος Ερντογάν και το κόμμα του AKP υπερτερούν συντριπτικά των ανταγωνιστών τους.
Στην καταγγελία του ίδιου κυρίου ότι φοιτητές νομικής που είχαν επιχειρήσει να στήσουν έναν πάγκο στην ίδια πλατεία υπέρ του «Όχι» δεν μπόρεσαν να λάβουν άδεια, ο Σερχάτ Τουγκράλ αντέτεινε ότι η άσκηση πιέσεων είναι «στη φύση του προεκλογικού αγώνα».

Πάντως δεν είναι μόνο οι υποστηρικτές του «Όχι» αυτοί που εκφράζουν παράπονα και φόβους εξαιτίας της στάσης τους ενόψει του δημοψηφίσματος. Ορισμένοι φοιτητές που τάσσονται υπέρ του προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης, καταγγέλλουν ότι δεν μπορούν να εκφραστούν ανοιχτά στο χώρο του Πανεπιστημίου, φοβούμενοι ότι ενδέχεται να υποστούν συνέπειες από συμφοιτητές τους που στηρίζουν το «Όχι».

Άδικη κατανομή πόρων

Η βαθιά θρησκευόμενη μερίδα του τουρκικού πληθυσμού ένιωθε επί μεγάλο διάστημα καταπιεσμένη κάτω από το κοσμικό νομικό σύστημα της χώρας, το οποίο απαγόρευε σε γυναίκες με μαντήλα να παρακολουθούν μαθήματα στο Πανεπιστήμιο ή να εργάζονται στο δημόσιο. Τέτοιου είδους περιορισμοί άρθηκαν σε σημαντικό βαθμό με πρωτοβουλία του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος αφουγκράστηκε τις επιθυμίες των πιστών μουσουλμάνων. Στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τη θέση της συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας στο πολιτικό γίγνεσθαι της Τουρκίας, άτομα που δραστηριοποιούνται στον δρόμο υπέρ του «Ναι», όπως ο 38χρονος Ομέρ Γκουρμπούζ, καταγγέλλουν ότι στοχοποιούνται καθημερινά με λεκτικές προσβολές και επιθέσεις. «Μερικές φορές άτομα παίρνουν τα φυλλάδιά μας, τα σκίζουν μπροστά μας και τα πετούν στα μούτρα μας», λέει ο Γκουρμπούζ στην DW.

Πάντως, οι υποστηρικτές του «Όχι» διαμαρτύρονται για την άδικη κατανομή πόρων υπέρ του κυβερνώντος κόμματος. Όπως λέει στην DW η Αιχάν Ρουστάι, που συμμετέχει στην εκστρατεία υπέρ του «Όχι» για λογαριασμό του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης CHP, το AKP έχει άδικο πλεονέκτημα στη συγκέντρωση κρατικών κονδυλίων υπέρ του «Ναι». Η ίδια επισημαίνει στην DW ότι «κάνουν τα πάντα στην προεκλογική τους εκστρατεία με τη βοήθεια των χρημάτων από τους φόρους μας. Μοιράζουν σνακ και ποτά στους ανθρώπους και σημαίες με συνθήματα υπέρ του ‘Ναι’, την ώρα που οι υποστηρικτές του CHP πρέπει να αγοράσουν μόνοι τις προμήθειές τους».

Ντιέγκο Κούπολο, Άγκυρα / Άρης Καλτιριμτζής