Κι όμως, και οι Γερμανοί είναι …μαμάκηδες

Το «ξενοδοχείο της μαμάς» (Hotel Mama) είναι μία χαρακτηριστική έκφραση που χρησιμοποιούν οι Γερμανοί για να περιπαίξουν τους ανώριμους ενήλικους που παραμένουν προσκολλημένοι στη φροντίδα των γονιών τους και δεν τολμούν να σταθούν στα πόδια τους και να «στήσουν» το δικό τους νοικοκυριό. Σύμφωνα με τα στερεότυπα, παρόμοιες συμπεριφορές συναντώνται κυρίως στις χώρες της νότιας Ευρώπης, όπου οι οικογενειακοί δεσμοί παραμένουν ισχυροί, αλλά ενίοτε γίνονται καταπιεστικοί. Να όμως που τα τελευταία στοιχεία της Γερμανικής Στατιστικής Υπηρεσίας αποκαλύπτουν παρόμοια φαινόμενα και στη Γερμανία: το 2020 ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό 28% των 25χρονων ζούσε μαζί με τους γονείς του!

Η αλήθεια είναι ωστόσο ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα: στα 25χρονα αγόρια το ποσοστό των …καλομαθημένων που δεν φεύγουν εύκολα από το σπίτι φτάνει το 35%, ενώ στα κορίτσια της ίδιας ηλικίας δεν ξεπερνά το 21%. Το χάσμα διατηρείται και στις μεγαλύτερες ηλικίες. Το 13% των 30χρονων ανδρών εξακολουθεί να μένει στο πατρικό του σπίτι, ενώ στις 30χρονες γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό περιορίζεται στο 6%. Ο κοινωνιολόγος Κλάους Χούρελμαν, ένας από τους πιο γνωστούς ερευνητές για θέματα που αφορούν τη γερμανική νεολαία, δίνει την εξής εξήγηση: «Οι νεαρές γυναίκες είναι πιο ευέλικτες, πιο σύγχρονες, πιο ανοιχτές στις αντιλήψεις τους. Αντιθέτως, πολλοί νεαροί έχουν εγκλωβιστεί σε παραδοσιακά πρότυπα ανδρισμού και γίνονται πιο μαλθακοί, ιδιαίτερα όταν διαιωνίζεται η παραμονή στο πατρικό σπίτι». Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν εγκλωβίζονται και γυναίκες σε παραδοσιακά πρότυπα, αλλά σε αυτή την περίπτωση βγάζουν διαφορετική αντίδραση, σκέφτονται δηλαδή ότι «αν είναι να πλένω ρούχα, καλύτερα να πλένω μόνο τα δικά μου…»  

Οι περιορισμοί της  πανδημίας

Τεράστιο χάσμα παρατηρείται επίσης ανάμεσα στον αστικό και τον αγροτικό πληθυσμό. Για παράδειγμα στην αχανή Βόρεια Σαξονία ή στο καταπράσινο Βρανδεμβούργο το ποσοστό των νέων 20-25 ετών που παραμένουν στο πατρικό τους φτάνει το 47%, ενώ στο Βερολίνο κυμαίνεται στο 36% και στο Αμβούργο δεν ξεπερνά το 32%. Ο κοινωνιολόγος Κλάους Χούρελμαν επισημαίνει βέβαια ότι προϋπόθεση για την ουσιαστική αποκόλληση από τους γονείς και την πλήρη ανεξαρτησία «δεν είναι μόνο η μετακόμιση σε άλλο σπίτι, μόνος ή με συγκάτοικο. Απαιτείται και μία αποσύνδεση συναισθηματική και κοινωνική». Η θεωρία λέει άλλωστε ότι όποιος παραμένει προσκολλημένος στη γονεϊκή φροντίδα δύσκολα ωριμάζει και δημιουργεί νέες σχέσεις με σταθερά θεμέλια.

Εδώ, επισημαίνει ο γερμανός κοινωνιολόγος, οι συνέπειες της πανδημίας είναι οδυνηρές: «Είναι πολύ δύσκολο πλέον να δημιουργήσει κανείς δικό του κύκλο, να κάνει πράγματα που δεν μαθαίνουν οι γονείς του. Ιδιαίτερα στην περίοδο του λοκντάουν γονείς και παιδιά δεν είχαν άλλη επιλογή από το να μοιράζονται συνεχώς τον ίδιο χώρο». Το πρόβλημα εμφανίζεται ιδιαίτερα οξυμένο στους νέους φοιτητές, που άρχισαν να σπουδάζουν από το 2019 και μετά. Πολλοί νόμιζαν ότι με την εγγραφή στο πανεπιστήμιο θα άρχιζαν να απολαμβάνουν τη ζωή εκτός σπιτιού και θα γύριζαν στο δωμάτιό τους μόνο για τα απολύτως απαραίτητα, για ύπνο, φαγητό και κανένα πλυντήριο. Αλλά οι προσδοκίες αυτές διαψεύδονται και ουσιαστικά οι νέοι άνθρωποι «χάνουν την ευκαιρία να προχωρήσουν σε ένα επόμενο στάδιο, να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους», όπως τονίζει ο Κλάους Χούρελμαν. «Αν συνεχιστεί αυτό και για τον επόμενο χρόνο, θα έχουμε μία ολόκληρη φουρνιά νέων φοιτητών που δεν έχουν γνωρίσει ούτε τη φοιτητική ζωή, ούτε την συναναστροφή με συνομηλίκους. Θα είναι μία φουρνιά ανθρώπων ανικανοποίητων, χωρίς τις απαραίτητες ισορροπίες».

Τα οφέλη για τους μεγαλύτερους

Από την άλλη πλευρά βέβαια, τονίζει ο γερμανός κοινωνιολόγος, και οι γονείς, για παράδειγμα οι σημερινοί 40άρηδες και 50άρηδες, δείχνουν πλέον απέναντι στους νέους ανθρώπους μεγαλύτερη ανεκτικότητα από εκείνη που είχαν βιώσει οι ίδιοι στο παρελθόν. Είναι και αυτός ένας παράγοντας που διευκολύνει τη συνύπαρξη των γενεών κάτω από την ίδια στέγη. Μία συνύπαρξη που μπορεί να έχει πρακτικά οφέλη και για τους μεγαλύτερους, οι οποίοι μαθαίνουν περισσότερα για τη σημερινή ζωή των νέων και ενημερώνονται καλύτερα για τις εξελίξεις στο ψηφιακό περιβάλλον. Κι αν ξαφνικά, μέσα σε μια μέρα, ξεπεραστεί η πανδημία; «Σε αυτή την περίπτωση θα ζήσουμε μία έκρηξη ελευθερίας», λέει ο Κλάους Χούρελμαν. «Αλλά αυτό δεν φαίνεται πολύ πιθανό αυτή τη στιγμή. Όλα δείχνουν ότι τα προληπτικά μέτρα θα συνεχιστούν για μερικά χρόνια ακόμη…»

Εύα Κράφτσουκ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου