Καταλυτικός ο ρόλος των Κούρδων στις εκλογές

Σε κλίμα πόλωσης πραγματοποιούνται οι επικείμενες κοινοβουλευτικές εκλογές στην Τουρκία. Το εάν θα καταφέρει το κυβερνόν κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν να διατηρήσει την πλειοψηφία που κατέχει και η οποία του εξασφαλίζει την παραμονή στην εξουσία τα τελευταία 13 χρόνια, θα εξαρτηθεί αυτή τη φορά από την εκλογική επίδοση του κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού (HDP).

Όπως εξηγεί ο επικεφαλής της τουρκικής σύνταξης της Deutsche Welle Μπάχα Γκίνγκορ:

«Το κλίμα στην Τουρκία είναι ιδιαίτερα τεταμένο. Όλοι περιμένουν με μεγάλη αγωνία την ετυμηγορία της κάλπης την ερχόμενη Κυριακή. Όλα θα εξαρτηθούν από το εάν το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών καταφέρει να μπει στη Βουλή. Από αυτό θα εξαρτηθεί και το εάν το ΑΚΡ του Ερντογάν καταφέρει να διατηρήσει την πλειοψηφία του και την απρόσκοπτη παραμονή στην εξουσία ή εάν θα αναγκαστεί να αναζητήσει κυνβερνητικές συνεργασίες».

Αισιόδοξος ο Ντεμίρτας

Όσο πλησιάζουν οι εκλογές το κεντρικό σύνθημα των Ερντογάν και του πρωθυπουργού Νταβούτογλου περί «ενός έθνους, μιας σημαίας, μιας πατρίδας και ενός κράτους» φαίνεται να γίνεται όλο και πιο ευάλωτο. Ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού Σελαχατίν Ντεμίρτας από την άλλη τάσσεται υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης «όλων των λαών στην Τουρκία», δηλαδή Τούρκων, Κούρδων, Αλεβιτών, Σουνιτών, Αράβων, αλλά και άλλων εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων.

Ο Ντεμίρτας εμφανίζεται βέβαιος ότι αυτή τη φορά το κόμμα θα καταφέρει να ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 10 %. Η αισιοδοξία αυτή στηρίζεται περισσότερο στο καλό αποτέλεσμα που πέτυχε ο πρόεδρος του κουρδικού κόμματος στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Αυγούστου, όταν ως αντίπαλος του Ταγίπ Ερντογάν εξασφάλισε το 9,7 % των ψήφων. Σε αυτά τα συμφραζόμενα δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το κυβερνών AKP επιχειρεί κάθε τόσο να συνδέσει το HDP με το απαγορευμένο στην ΕΕ κουρδικό PKK. Ο αρχηγός του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος βρίσκεται έγκλειστος στις φυλακές του Ιμραλί εδώ και 16 χρόνια, χαρακτηρίζεται από μεγάλη μερίδα Τούρκων «αρχηγός τρομοκρατών» και «δολοφόνος παιδιών».

Τα μεγαλόπνοα σχέδια του Ερντογάν να δώσει ώθηση στην ειρηνευτική διαδικασία με τους Κούρδους και να βάλει οριστικό τέλος στην ένοπλη σύρραξη που από το 1984 έχει στοιχίσει τις ζωές 40.000 ανθρώπων, έχουν περάσει πλέον σε δεύτερη μοίρα. Και όχι μόνο. Προβάλλοντας και πάλι τον παλιό ισχυρισμό ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με τους Κούρδους, έριξε για άλλη μια φορά λάδι στη φωτιά. «Με τη στρατηγική αποκλεισμού όλων εκείνων που δεν ανταποκρίνονται στα πιστεύω και τις προσδοκίες του, ο Ερντογάν συμβάλει σε μια επικίνδυνη κλιμάκωση της εσωπολιτικής έντασης», σχολιάζει ο τούρκος πολιτικός επιστήμονας Χουσεΐν Μπαγκσί.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το ρήγμα μεταξύ του παλιού ΑΚP, που επιζητούσε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, και του νέου AKP, που έχει απομακρυνθεί από τις δημοκρατικές αξίες, επήλθε μετά την εντυπωσιακή νίκη του κόμματος στις εκλογές του 2011, όταν εξασφάλισε σχεδόν το ήμισυ των ψήφων.

Στην αντιπολίτευση το ΑΚΡ;

Η εικόνα όμως φαίνεται να αλλάζει. Μετά το 34 % το 2002, το 44 % το 2007 και το 49,95 % στις εκλογές του 2011, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης κινδυνεύει για πρώτη φορά να χάσει σημαντικό αριθμό ψήφων. Το όνειρο του Ερντογάν να εξασφαλίσει τουλάχιστον 367 από τις συνολικά 550 έδρες της βουλής -αριθμός που απαιτείται για τη συνταγματική αναθεώρηση και την επιδιωκόμενη από τον ίδιο διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του προέδρου- φαίνεται να απομακρύνεται όλο και περισσότερο. Σε περίπτωση που το Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού μάλιστα καταφέρει και εκπροσωπηθεί στην επόμενη βουλή, τότε το AKP ενδέχεται να εξασφαλίσει ακόμη λιγότερες έδρες από τις 311 των τελευταίων εκλογών.

«Εάν εκπροσωπηθούν τελικά οι Κούρδοι και ενισχυθούν οι Σοσιαλδημοκράτες και οι δεξιοί εθνικιστές, δεν αποκλείεται το κόμμα του Ερντογάν να πάρει θέση ακόμη και στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Και αυτό για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια», εκτιμά ο Μπάχα Γκίνγκορ.

Μέχρι στιγμής το κόμμα του Ερντογάν τηρεί σιγή ιχθύος αναφορικά με το ερώτημα με ποιον θα συνεργαστεί σε περίπτωση που δεν αποσπάσει την απόλυτη πλειοψηφία. Επιλογές υπάρχουν αναμφίβολα πολλές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να υπάρξει συνεργασία με το κουρδικό HDP, καθώς το έχει αποκλείσει ο ίδιος ο Ντεμίρτας.

Σύμφωνα με τον Μπάχα Γκιούνγκορ πάντως, το θέμα ΕΕ και η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας δεν έπαιξαν κανέναν απολύτως ρόλο σε αυτές τις εκλογές. Η Ένωση θα έπρεπε, όπως λέει, να αναζητήσει τα αίτια και να αντλήσει τα συμπεράσματά της.

Κώστας Συμεωνίδης (DW)