Η χαμένη ευκαιρία για το Ιράν και τις ΗΠΑ

Ήταν το μεγάλο ερώτημα της πρόσφατης Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ. Θα συναντηθούν οι αντίπαλοι του πιο επικίνδυνου σύγχρονου πολιτικού παιχνιδιού; Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλτ Τραμπ δεν συναντήθηκε τελικά με τον Πρόεδρο του Ιράν Χασάν Ροχανί. Η αντιπαράθεσή τους παρέμεινε σε λεκτικό επίπεδο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος επέλεξε πιο χαμηλούς τόνους, ενώ ο Χασάν Ροχανί χρησιμοποίησε ένα πολύ πιο αυστηρό λεξιλόγιο λέγοντας πως «το Ιράν είναι αποφασισμένο και ισχυρό να απαντήσει σε προκλήσεις και παρεμβάσεις. Ένα μικρό λάθος μπορεί να ανάψει μια μεγάλη φωτιά».

Η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον προσπάθησαν να μεσολαβήσουν χωρίς όμως απτά αποτελέσματα. Ωστόσο κάποια συμπεράσματα εξήχθησαν. Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι το Ιράν δεν σκοπεύει να υποταχθεί άνευ όρων. Η ιρανική ηγεσία γνωρίζει πολύ καλά ότι η αποκλιμάκωση της κρίσης περνάει μέσα από μια συνάντηση με τον μισητό εχθρό Ντόναλτ Τραμπ. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει χωρίς υποχωρήσεις από την άλλη πλευρά, διότι δεν θα μπορέσει να περάσει στο εσωτερικό της χώρας. 

Ένα δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι οι Ευρωπαίοι έχουν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους. Στη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ άλλαξαν την πολιτική τους. Σε κοινή ανακοίνωση η Γερμανία, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία καθιστούν την Τεχεράνη υπεύθυνη για τις επιθέσεις στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας. Οι Ευρωπαίοι δηλαδή, μετά από μήνες διαμάχης για το θέμα με τους Αμερικανούς, κινήθηκαν λίγο περισσότερο προς το μέρος τους.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Ένα ακόμα συμπέρασμα είναι ότι οι Αμερικανοί θεωρούν τους εαυτούς τους νικητές. Η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Μόργκαν Όρταγκους σε σχετική ανακοίνωση αναφέρει πως μετά και τη στάση των Ευρωπαίων «θεωρούμε πως επιτύχαμε μια μεγάλη διπλωματική νίκη».

Το μεγάλο θέμα όμως που τίθεται είναι τι θα γίνει στο εξής; Μια συνάντηση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ με τον Χασάν Ροχανί εκεί σίγουρα δεν είχε γίνει ευκολότερα. Στη Νέα Υόρκη θα μπορούσαν πολύ εύκολα να συναντηθούν, αλλά δεν έγινε. Τώρα θα πρέπει να αναζητήσουν ένα ουδέτερο έδαφος κάπου στον κόσμο. Ωστόσο, οι απαιτήσεις του Ιρανού προέδρου για προηγούμενη άρση των αμερικανικών κυρώσεων δεν κάνει ευκολότερα τα πράγματα. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος μιας κλιμάκωσης της κρίσης, διότι και οι ΗΠΑ από την πλευρά τους δεν φαίνονται πρόθυμες να μετριάσουν τις κυρώσεις.

Ωστόσο οι απευθείας συνομιλίες παραμένουν ο μόνος τρόπος για την εξεύρεση κάποιας λύσης χωρίς η κατάσταση να οδηγηθεί στα άκρα. Τουλάχιστον το γεγονός ότι την Παρασκευή η Τεχεράνη άφησε ελεύθερο το βρετανικό τάνκερ Stena Impero διευκολύνει έστω και λίγο την τεταμένη κατάσταση.

DPA / Μαρία Ρηγούτσου