Η Σερβία «ξεπουλά» τα μέσα ενημέρωσης

Το σερβικό κράτος θα πρέπει να «ξεφορτωθεί» όσα μέσα ενημέρωσης του ανήκουν, έτσι ώστε να εκπληρώσει μια από τις προϋποθέσεις για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ, υποστηρίζουν εδώ και χρόνια κορυφαίοι πολιτικοί στο Βελιγράδι. Πέρυσι ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος που άνοιξε τον δρόμο για την πώληση τοπικών ραδιοσταθμών, εφημερίδων και ιστοσελίδων. Η προσφορά είναι μεγάλη: Από επαρχιακούς ραδιοφωνικούς σταθμούς που πωλούνται για λίγες χιλιάδες ευρώ μέχρι το πρακτορείο ειδήσεων «Tanjug» ή τον σταθμό «StudioΒ» που αναδείχθηκε για τη δράση του τη δεκαετία του ’90 ενάντια στο καθεστώς του τότε προέδρου Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

Περισσότερη ή λιγότερη ελευθερία;

Ο Ράντε Βελγιανόφσκι από τη Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Βελιγραδίου σταθμός επισημαίνει για το σταθμό «StudioΒ» ότι λειτουργεί κάτω υπό τη μεγάλη πίεση και απόλυτη επιρροή της κυβερνητικής παράταξης».Φιλοκυβερνητικοί δημοσιογράφοι αναλαμβάνουν κορυφαίες θέσεις και αναδεικνύουν αμφιλεγόμενα πρότζεκτ της κυβέρνησης. Από την άλλη πλευρά οι «ανυπάκουοι» συνάδελφοι τους αποπέμπονται από τις συνεντεύξεις τύπου του πρωθυπουργού Αλεξάνταρ Βούτσιτς ως αντίπαλοι της φιλοευρωπαϊκής πολιτικής μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης.

Έτσι γεννάται το ερώτημα σε ποια μέσα οι δημοσιογράφοι έχουν ακόμα ελευθερία της έκφρασης. Στα ιδιωτικά μέσα στη Σερβία κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι ιδιοκτήτες, οι οποίοι ασκούν τη δική τους πολιτική πίεση και διατηρούν συνήθως στενές σχέσεις με την πολιτική εξουσία.

Η εμπορευματοποίηση πλήττει τους δημοσιογράφους

«Στη μιντιακή στρατηγική γινόταν λόγος για το πολύ έξι τοπικούς σταθμούς. Τώρα η ενημέρωση για τα δημόσια πράγματα θα αφεθεί, όπως όλα δείχνουν, στο έλεος της ελεύθερης αγοράς» λέει χαρακτηριστικά μιλώντας στη DW o δημοσιογράφος Ζόραν Νίκολιτς. Αυτό σημάνει περισσότερη εμπορευματοποίηση με τα ριάλιτι, τις τουρκικές και λατινοαμερικάνικες τηλενουβέλες και τον κίτρινο τύπο να έχουν κυρίαρχο ρόλο στα σερβικά τηλεοπτικά προγράμματα. Μόνο δύο τηλεοπτικοί σταθμοί θα διατηρήσουν το δημόσιο χαρακτήρα τους: το εθνικής εμβέλειας RTS και το RTV που απευθύνεται στην πολυεθνική βόρεια επαρχία της Βοϊβοντίνα.

Η ιδιωτικοποίηση μέσων ενημέρωσης δεν θα φέρει όμως τα επιδιωκόμενα έσοδα, μιας και οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις δημοτικών ΜΜΕ αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα χρέη τους και δεν είναι εύκολο να πείσουν πιθανούς επενδυτές. Από την άλλη, οι δημοσιογράφοι βρίσκονται σε δίλημμα: είτε να αγοράσουν μετοχές και να λάβουν μέρος στον ανταγωνισμό, είτε να περιοριστούν στο επίδομα ανεργίας, καθώς η αναζήτηση εργασίας είναι πολύ δύσκολη και ιδιαίτερα για τους δημοσιογράφους που επιθυμούν να διατηρήσουν ένα βαθμό ανεξαρτησίας στον τρόπο δουλειάς τους.

Νεμάνγια Ρούγεβιτς/ Διογένης Δημητρακόπουλος