Η «καμπάνα του Χίτλερ» ανήκει στο καμπαναριό

Από μακριά μοιάζει σαν μια καμπάνα εκκλησίας όπως όλες οι άλλες. Εάν όμως την προσέξει κανείς από κοντά διαβάζει σε χαραγμένη επιγραφή ότι είναι αφιερωμένη στον Αδόλφο Χίτλερ. Και για να γίνει ακόμη πιο σαφές, κάποιοι χάραξαν δίπλα στην επιγραφή τον αγκυλωτό σταυρό.

Στο μουσείο ή στο καμπαναριό;

Επί 84 χρόνια κρέμεται αυτή η καμπάνα στο καμπαναριό της εκκλησίας στο χωριό Χερξχάιμ των μόλις 800 κατοίκων. Αναγγέλλει την ώρα κάθε τέταρτο, χτυπά σε γάμους, βαφτίσια και κηδείες. Κανείς δεν θα το είχε πάρει είδηση, εάν κάποια καθηγήτρια μουσικής από γειτονικό χωριό δεν μάθαινε τον περασμένο Μάιο για την ιστορία της καμπάνας και δεν μιλούσε στις τοπικές εφημερίδες. Οι μνήμες των δώδεκα χρόνων ναζισμού που ξύπνησε η προϊστορία της καμπάνας έφερε το ξεχασμένο χωριό στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Ποια θα ήταν η τύχη της καμπάνας; Στο μουσείο ιστορίας ή στο καμπαναριό της εκκλησίας; Τελικά το κοινοτικό συμβούλιο αποφάσισε το δεύτερο. Για να θυμίζει ανά τους αιώνες πού οδηγεί η βία και η αδικία.

 «Για μας φανηκες ως πιο κατάλληλος χώρος το καμπαναριό της εκκλησίας, παρά να βρίσκεται σε κάποιο μουσείο, όπου θα μπορούσε ο καθένας να βγάζει selfie με την καμπάνα πίσω του» λέει ο Γκέοργκ Βέλκερ, δήμαρχος του χωριού. «Το θεωρώ πιο εξοργιστικό, παρά από το να κρέμεται στο καμπαναριό. Μας δίνει την αφορμή να κάνουμε σκέψεις για το πώς αντιμετωπίζουμε το παρόν και πώς το διαχειρίστηκαν τότε οι άνθρωποι». Μέλη του κοινοτικού συμβουλίου μάλιστα ανακοίνωσαν ήδη εκδηλώσεις με γνωστές προσωπικότητες χωρίς να δώσουν λεπτομέρειες.

Δεν ήταν όμως όλοι σύμφωνοι με την απόφαση των προεστών του χωριού. Η εν λόγω καθηγήτρια μουσικής, η Ζίγκριντ Πέτερς, που έκανε γνωστή την υπόθεση της «καμπάνας του Χίτλερ», διαφώνησε πλήρως και τη συνέδεσε με την εκλογική επιτυχία του εθνολαϊκιστικού κόμματος AfD στο χωριό.

Δύσκολο εγχείρημα η ιστορική υπέρβαση

«Είμαι πολύ στενοχωρημένη από την πολιτική κατάσταση, το ότι ελήφθη μια τέτοια απόφαση, ότι μια καμπάνα αφιερωμένη σε έναν δολοφόνο κρέμεται στην εκκλησία», είπε η Ζίγκριντ Πέτερς στη Deutsche Welle. Τα γεγονότα στο χωριό Χερξχάιμ δείχνουν πόσο περίπλοκη συνεχίζει να είναι η διαδικασία υπέρβασης του σκοτεινού ιστορικού παρελθόντος στη Γερμανία. Βέβαια, οι συμμαχικές δυνάμεις μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο απαγόρευσαν όλα τα σύμβολα του εθνικοσοσιαλισμού.

Στο γερμανικό Σύνταγμα κατοχυρώνεται ρητά η απαγόρευση της ακροδεξιάς προπαγάνδας, όπως και η χρήση του αγκυλωτού σταυρού σε μπλουζάκια. Αλλά η εκκλησία στο Χερξχάιμ είναι ένας από τους πολλούς τόπους της Γερμανίας, όπου ακόμη τα ναζιστικά ίχνη είναι οφθαλμοφανή. Αν θα επιστρέψει η ηρεμία στο ειδυλλιακό χωριό είναι αμφίβολο.

Ο δήμαρχος Γκέοργκ Βέλκερ δηλώνει με αυτοπεποίθηση ότι το θέμα πρέπει να θεωρείται λήξαν. Είναι όμως; Οι επίσημοι του χωριού δεν έχουν τηρήσει μέχρι τώρα αξιοπρεπή στάση και είναι οι ίδιοι που προκαλούν θόρυβο . Για παράδειγμα ο προκάτοχος του Βέλκερ δήλωσε σε κάποιο τηλεοπτικό ρεπορτάζ ότι είναι «περήφανος γι αυτήν την καμπάνα». Στη συνέχεια βέβαια αναγκάστηκε να παραιτηθεί.

Ραλφ Μπόζεν/ Ειρήνη Αναστασοπούλου