Αποστολή της ΕΕ στο Ιράν με το βλέμμα στις επενδύσεις

Αναμφίβολα πρόκειται για τη μεγαλύτερη διπλωματική αποστολή της ΕΕ στην Τεχεράνη από την έναρξη της συμφωνίας Ιράν-Δύσης σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. «Υπάρχουν δυσκολίες στην εφαρμογή του προγράμματος, αυτό είναι αλήθεια», υπογράμμισε σε συνέντευξη τύπου η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας Φεντερίκα Μογκερίνι σήμερα από την Τεχεράνη, σημειώνοντας ωστόσο ότι τα διπλωματικά οφέλη που απορρέουν από την εν λόγω συμφωνία είναι πολύ σημαντικά και αναμένεται να επιφέρουν σημαντική βελτίωση «στην καθημερινή ζωή των Ιρανών». Από την πλευρά του ο ιρανός υπ. Εξωτερικών Μοχάμεντ Τζαφάντ Ζαρίφ θέλησε να υπογραμμίσει την ευθύνη των δυτικών χωρών, ιδίως των ΗΠΑ, για την καλή εφαρμογή της συμφωνίας στην πράξη και σε βάθος χρόνου.

Την Φεντερίκα Μογκερίνι στο κρίσιμο αυτό ταξίδι συνοδεύουν έξι ευρωπαίοι επίτροποι και άλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι. Βασικό αντικείμενο της επίσκεψης είναι η εξομάλυνση των διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και του Ιράν καθώς επίσης και η σύναψη στενότερων εταιρικών δεσμών στους τομείς του εμπορίου, της ενέργειας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της εκπαίδευσης και της επιστημονικής έρευνας.

Oι κίνδυνοι για τους επενδυτές παραμένουν

Πολλοί αναλυτές, όπως ο Σαντέχ Ζιμπακαλέμ, πολιτικός επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο Αζάντ της Τεχεράνης, βλέπουν με συγκρατημένη αισιοδοξία τις επαφές που θα γίνουν μέσα στο Σαββατοκύριακο.«Υπάρχει πράγματι ένα ευρύ φάσμα στο οποίο θα μπορούσε να επεκταθεί η συνεργασία της ΕΕ με το Ιράν, ιδίως στον επιστημονικό τομέα» εκτιμά ο ιρανός ειδικός. Όπως επισημαίνει, αν και δεν έχουν αρθεί ακόμη απόλυτα οι δυτικές κυρώσεις προς το Ιράν ωστόσο «έχουν γίνει ήδη σημαντικές επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα καθώς και σε άλλους τομείς της οικονομίας, όπως τη βιομηχανία πετροχημικών και τις τηλεπικοινωνίες».

Ο Σαντέχ Ζιμπακαλέμ θεωρεί πάντως ότι οι επενδύσεις πρέπει να κινηθούν ακόμη γρηγορότερα μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να εισρεύσει ξένο επενδυτικό χρήμα στη χώρα όσο το δυνατόν συντομότερα. Το ίδιο σημαντική είναι και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο ιρανός επιστήμονας εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά εμπόδια στην εσωτερική αγορά, που αποτρέπουν τους ξένους επενδυτές. Πρώτον, η οικονομία της χώρας τελεί υπό αυστηρό κρατικό έλεγχο. Δεύτερον, η δικαστική εξουσία δεν έχει εχέγγυα ανεξαρτησίας από την εκτελεστική εξουσία, γεγονός που δρα επίσης ανασταλτικά για ξένες επενδύσεις. Σε αυτά προστίθεται η διάχυτη διαφθορά. «Οι μετριοπαθείς δυνάμεις στη χώρα καλούν μετ' επιτάσεως για μια πιο στενή συνεργασία με τη Δύση. Εντούτοις οι σκληροπυρηνικοί μπλοκάρουν οποιαδήποτε προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων».

Διπλωματικές «παραφωνίες»

Η ευρωπαϊκή αποστολή έρχεται σε μια χρονική συγκυρία όπου πολλά εξακολουθούν να διαχωρίζουν τις Βρυξέλλες από την Τεχεράνη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η διαφορετική προσέγγιση ΕΕ και Ιράν αναφορικά με τον συριακό εμφύλιο και τον ρόλο του Άσαντ. Η ΕΕ θεωρεί ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση στο συριακό με τον Άσαντ, ενώ η Τεχεράνη από την πλευρά της στηρίζει στρατιωτικά το συριακό καθεστώς. Ένα επίσης «καυτό» θέμα σχετίζεται με τις δοκιμές πυραυλικών συστημάτων του ιρανικού στρατού στις αρχές Μαρτίου. Με αφορμή αυτό το γεγονός τρεις κορυφαίες ευρωπαϊκές χώρες, η Γερμανία, η Γαλλία και η Μ. Βρετανία, συνεπικουρούμενες από τις ΗΠΑ, απέστειλαν επιστολή στο ΣΑ του ΟΗΕ στο οποίο κατηγορούσαν το Ιράν για παραβίαση της συμφωνίας. Ο ΟΗΕ ωστόσο δεν προχώρησε σε κάποια συγκεκριμένη ενέργεια κατά του Ιράν. Γεγονός είναι πάντως ότι έκτοτε οι σχέσεις Ιράν και Δύσης κλονίστηκαν και πάλι.

Τέλος, επίμαχο είναι και το ζήτημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επιρρίπτει στο Ιράν σοβαρές κατηγορίες για αύξηση των θανατικών ποινών στη χώρα. «Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα επισφαλής και κατά τους τελευταίους μήνες έχει επιδεινωθεί», ανέφερε επίσης σχετικά πριν λίγες μέρες επιστολή του επικεφαλής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Αμπντόλ Καρίμ Λαχίτζι προς την Φεντερίκα Μογκερίνι. «Σας ζητούμε, κυρία Μογκερίνι, να θίξετε κατά τις επαφές σας στο Ιράν το θέμα των πολιτικών κρατουμένων, των φυλακισμένων αντιφρονούντων, ακτιβιστών και δημοσιογράφων», αναφέρεται επίσης στην ίδια επιστολή.

Πράγματι, ένας από τους στόχους της ευρωπαϊκής αποστολής είναι να τεθούν επί τάπητος και τα ζητήματα αυτά με στόχο οι συζητήσεις να οδηγήσουν σε απτά αποτελέσματα. Άλλωστε πρόκειται για έναν διάλογο μεταξύ ΕΕ και Ιράν που κρατά ήδη δέκα χρόνια και μέχρι στιγμής δεν έχει επιφέρει καρπούς. Όλοι ελπίζουν ότι αυτή τη φορά θα γίνουν κάποια βήματα προόδου.

Τόμας Λάτσχαν / Δήμητρα Κυρανούδη, afp