Εργασιακός μεσαίωνας στο Κατάρ του Μουντιάλ;

«Μου είχαν υποσχεθεί δουλειά σε συνεργείο αυτοκινήτων στο Κατάρ, αλλά κατέληξα στην οικοδομή» διαμαρτύρεται ο Μπίντε Μαγιακότι. Σε αναφορά του προς την Διεθνή Ομοσπονδία Συνδικάτων (ITUC) o «γκάσταρμπαιτερ» από το Νεπάλ τονίζει μεταξύ άλλων: «Μας ανάγκαζαν να δεχόμαστε κάθε είδους δουλειές. Έχω δουλέψει σε σκαλωσιές ύψους 100 ή 200 μέτρων. Ήταν επικίνδυνο, αλλά οι επιστάτες αδιαφορούσαν και μας έλεγαν ότι είμαστε οι ίδιοι υπεύθυνοι για την ασφάλειά μας».

Όπως και πολλοί άλλοι ανειδίκευτο εργαζόμενοι από όλη την Ασία, ο Μαγιακότι πήγε στο Νεπάλ με την ελπίδα ότι θα κέρδιζε πολλά χρήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά οι ελπίδες του διαψεύστηκαν γρήγορα: «Είχα πάρει δάνειο και μάλιστα με υψηλό επιτόκιο για να ταξιδέψω μέχρι το Κατάρ. Αλλά εκεί δεν με πλήρωναν κι έτσι δεν κατάφερα να ξεπληρώσω το δάνειο. Χρειάζομαι οπωσδήποτε τα χρήματα, για να βοηθήσω την κόρη μου που είναι άρρωστη, πούλησα ακόμα και το χωράφι μου στο Νεπάλ και τώρα δεν ξέρω πια τι να κάνω…»

Κυκλώματα εκμετάλλευσης και παραπλάνησης

Σε έκθεσή της η Διεθνή Ομοσπονδία Συνδικάτων υποστηρίζει ότι πολλοί από τους σύγχρονους «γκάσταρμπαϊτερ» του Κατάρ, που ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο, υφίστανται εκμετάλλευση που μοιάζει με «σύγχρονη σκλαβιά». Οι περισσότεροι προέρχονται από την Ινδία, το Νεπάλ και το Μπαγκλαντές και αποφεύγουν να μιλήσουν στα μέσα ενημέρωσης για την περιπέτειά τους, γιατί φοβούνται ότι θα τιμωρηθούν ή και θα απελαθούν. Κατατρεγμένοι από τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες στις χώρες τους, οι μετανάστες συνήθως αναγκάζονται να πουλήσουν τη γη τους και να δανειστούν χρήματα για να πληρώσουν σε διάφορους μεσάζοντες την απαραίτητη προμήθεια-εισιτήριο για το υποτιθέμενο ταξίδι τους προς την ευημερία. Σύμφωνα με πληροφορίες του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, η «προμήθεια» κυμαίνεται μεταξύ 3.000 και 10.000 δολαρίων.

«Αυτοί οι διαμεσολαβητές συνήθως παγιδεύουν τους μετανάστες με φρούδες υποσχέσεις και πολλές φορές δεν διστάζουν να πλαστογραφήσουν συμβόλαια ή άδειες παραμονής» επισημαίνει η Ναντίτα Μπαρουά, συνεργάτης της ασιατικής ΜΚΟ Asia Foundation, ειδικευμένη σε θέματα μετανάστευσης. «Ωστόσο πολλοί πέφτουν στην παγίδα, γιατί ούτως ή άλλως δεν έχουν εναλλακτικές λύσεις». Η συνέχεια μπορεί να είναι απογοητευτική: «Πολλοί δεν παίρνουν ούτε τις δουλειές, ούτε τα χρήματα που έχουν συμφωνήσει, σε κάποιες περιπτώσεις τους σκίζουν τα συμβόλαια ή τους παίρνουν ακόμη και τα διαβατήρια» λέει η γενική γραμματέας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Συνδικάτων Σάραν Μπούροφ. Το εργατικό δίκαιο του Κατάρ υποχρεώνει τους εργοδότες να φροντίζουν για δίκαιες αμοιβές, ασφαλιστική κάλυψη και κατάλληλη διαμονή, αλλά αυτές οι διατάξεις σπάνια τηρούνται, υποστηρίζουν οι ειδικοί. Σύμφωνα με έκθεση της Human Rights Watch η κυβέρνηση του Κατάρ απασχολεί μόνο 150 επιθεωρητές σε όλη τη χώρα για τον έλεγχο της σχετικής νομοθεσίας.

Η «ανησυχία» της FIFA

Η κριτική εντείνεται ενόψει του παγκοσμίου κυπέλλου ποδοσφαίρου που διοργανώνει το Κατάρ το 2022. Πρόσφατα η βρετανική εφημερίδα The Guardian αποκάλυψε ότι στη διάρκεια του καλοκαιρού 44 εργάτες έχασαν τη ζωή τους στο Κατάρ, καθώς εργάζονταν σε θερμοκρασίες που έφταναν τους 50 βαθμούς Κελσίου. Μετά από αυτό η κυβέρνηση της χώρας υποσχέθηκε να διπλασιάσει τον αριθμό των επιθεωρητών, ωστόσο οι αρμόδιες αρχές απορρίπτουν τις αιτιάσεις ότι στο Κατάρ οι εργαζόμενοι μετανάστες από το Νεπάλ αντιμετωπίζονται ως σκλάβοι.

Σε σχόλιό της προς την Deutsche Welle, η παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου FIFA εξέφρασε την «ιδιαίτερη ανησυχία» της για τις σχετικές πληροφορίες που καταγράφουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης και υποσχέθηκε ότι θα μιλήσει με την κυβέρνηση του Κατάρ σχετικά με τις καταγγελίες περί παραβιάσεων της εργατικής νομοθεσίας. «Θα πρέπει να ενταθούν οι πιέσεις από τη διεθνή κοινότητα, από τη διεθνή αθλητική οικογένεια και ιδιαίτερα από τις χώρες που θα συμμετάσχουν στο παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου του Κατάρ» τονίζει η Ναντίτα Μπαρουά από την ανθρωπιστική οργάνωση Asia Foundation.

Srinivas Mazumdaru / Γιάννης Παπαδημητρίου
Υπεύθ.σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος