Επετειακή έκθεση Μπρίγκελ στη Βιέννη

Ο Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος ήταν περιζήτητος καλλιτέχνης. «Ο πύργος της Βαβέλ» είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα του διάσημου φλαμανδού ζωγράφου. Κανονικά αυτός ο πίνακας εκτίθεται στο Ρότερνταμ. Όμως μια δεύτερη εκδοχή του έργου βρίσκεται στη Βιέννη. Οι δύο πίνακες εκτίθενται για πρώτη φορά μαζί σε μεγάλη έκθεση στο Μουσείου Ιστορίας της Τέχνης στην αυστριακή πρωτεύουσα.

Για την έκθεση στη Βιέννη συντηρήθηκαν τέσσερα έργα τέχνης του Μπρίγκελ. Ανάμεσά τους και «Ο θάνατος του Σαούλ», ένας πίνακας μικρών διαστάσεων που ποτέ στο παρελθόν δεν είχε γίνει αντικείμενο συντήρησης και δείχνει ότι ο φλαμανδός εικαστικός γνώριζε καλά και την τέχνη της ζωγραφικής μινιατούρας. Η μεγάλη έκθεση στη Βιέννη διοργανώνεται με αφορμή τα 450 χρόνια από τον θάνατο του ζωγράφου.

Αυτός ο πίνακας έχει ιδιαίτερη θέση στην έκθεση. Εκτίθεται χωρίς κάδρο και είναι ορατός και από τις δύο πλευρές του. Σύμφωνα με τους επιμελητές του Μουσείου Ιστορίας της Τέχνης στη Βιέννη, και η πίσω πλευρά ενός πίνακα μπορεί να δώσει πληροφορίες και να έχει ενδιαφέρον για τους παρατηρητές.

Ταξιδεύοντας στην Ιταλία, ο Πίτερ Μπρίγκελ πέρασε και από τη Νάπολη. Ο πίνακας αυτός πάντως φιλοτεχνήθηκε δέκα χρόνια μετά την επίσκεψή του εκεί. Η πατρότητα του έργου ήταν για μεγάλο διάστημα αμφισβητούμενη, ώσπου οι επιμελητές της έκθεσης να αποφασίσουν να το κατατάξουν με βεβαιότητα στον κατάλογο έργων του φλαμανδού ζωγράφου.

Δύο μικροί πίθηκοι κάθονται αλυσοδεμένοι στην κόγχη ενός τείχους. Στο φόντο διακρίνονται ένα ποτάμι και η πόλη της Αμβέρσας. Με τη βοήθεια τεχνολογικών μέσων οι ερευνητές κατόρθωσαν να ανασυνθέσουν τις φάσεις δημιουργίας του συγκεκριμένου έργου τέχνης και να βγάλουν πιο λεπτομερή συμπεράσματα για τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν.

Και αυτός ο πίνακας του Μπρίγκελ εξετάστηκε εξονυχιστικά από τους εξειδικευμένους ερευνητές. Η αναλύσεις που έγιναν κατέδειξαν ότι έγιναν κάποιες προσθήκες στο έργο. Μεταξύ άλλων ένας κυνηγός και ένας σκύλος προστέθηκαν αργότερα στα υπόλοιπα στοιχεία του πίνακα.

Τα έργα του Πίτερ Μπρίγκελ έχουν μεγάλο εύρος θεμάτων και μοτίβων. Οι επιμελητές της έκθεσης στη Βιέννη τονίζουν ότι ο καλλιτέχνης γνώριζε τον ουμανιστικό τρόπο σκέψης, ταξίδεψε στην Ιταλία, τον απασχολούσαν κοινωνικά ζητήματα και θέματα θρησκευτικής πίστης.

Στιλιστικά ο Μπρίγκελ συγκρίνεται συχνά με τον Ιερώνυμο Μπος. Αυτός ο πίνακας προκαλεί ανατριχίλα: ο θάνατος είναι διάχυτος, σκελετοί φαίνεται να κυριαρχούν στην εικόνα. Δεν υπάρχει παρηγοριά, κανένα σημάδι σωτηρίας. Το έργο εκτιμάται ότι φιλοτεχνήθηκε περί το 1562 και ανήκει κανονικά στη συλλογή του Μουσείου Prado στη Μαδρίτη.