Ελεύθερος ο ισραηλινός κατάσκοπος

Πολλοί ισραηλινοί πρωθυπουργοί, από τον Εχούντ Μπαράκ μέχρι με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, είχαν προσωπικά δραστηριοποιηθεί για την απελευθέρωση του Τζόναθαν Πόλαρντ. Αλλά ούτε ο Μπιλ Κλίντον, ούτε και ο Μπάρακ Ομπάμα ανταποκρίθηκαν θετικά. Από το 1987 ο Πόλαρντ βρίσκεται στη φυλακή έχοντας καταδικαστεί σε ισόβια, γιατί υπέκλεψε και προώθησε στο Ισραήλ 1000 μυστικά αμερικανικά έγγραφα. Τελικά την Παρασκευή ο πρώην αναλυτής του αμερικανικού ναυτικού αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους και μετά από 30 χρόνια στη φυλακή.

«Τα μάτι και το αυτί του Ισραήλ»

Επί πολλά χρόνια η υπόθεση Πόλαρντ τραυμάτιζε στις σχέσεις μεταξύ των δύο συμμαχικών χωρών. Ο Κάσπαρ Ουάϊνμπεργκερ ως υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ τον είχε χαρακτηρίσει ως τη μεγαλύτερη απειλή για την εθνική ασφάλεια. Αυτός ο ισχυρισμός αμφισβητήθηκε στους αμερικανικούς κυβερνητικούς κύκλους. Στην αρχή το Ισραήλ δεν παραδέχθηκε ότι ο Πόλαρντ κατασκόπευε για τη χώρα, αλλά στη συνέχεια ζήτησε συγγνώμη και ισχυρίστηκε ότι για την κατασκοπευτική του δραστηριότητα ευθύνεται ένα τμήμα της Μοσάντ που λειτουργούσε αυτόνομα. Το 1995 ο Πόλαρντ πήρε την ισραηλινή υπηκοότητα.

Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας το επιχείρημα που προέβαλε συνεχώς ο Πόλαρντ ήταν ότι ήθελε να προστατεύσει τους Ισραηλινούς και όχι να πληγώσει τις ΗΠΑ, καθώς η Ουάσιγκτον διέθετε σημαντικά στοιχεία αποφασιστικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ. «Ήθελα να δώσω πληροφορίες για τους ΄Αραβες και τους Σοβιετικούς στους Ισραηλινούς για να μην φτάσουν στην ίδια κατάσταση όπως το 1973, όταν ξέσπασε ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ», ισχυριζόταν.

Η εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ αποκάλυψε ότι ο Πόλαρντ υπέκλεψε φακέλους για τη λιβυκή πολεμική αεροπορία και τις κινήσεις του γαλλικού και ρωσικού ναυτικού στη Μεσόγειο. Με τον τρόπο αυτό τα ισραηλινά βομβαρδιστικά παρέμειναν αθέατα όταν το 1985 κατέστρεψαν την έδρα της παλαιστινιακής οργάνωσης PLO στην Τύνιδα. Πληροφορίες έδωσε και για τα χημικά όπλα στη Συρία και στο Ιράκ, αλλά και για το πακιστανικό πυρηνικό πρόγραμμα « Ήμουν στην κυριολεξία το μάτι και το αυτί του Ισραήλ σε μια τεράστια έκταση, από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ινδικό Ωκεανό» παραδέχθηκε ο πρώην κατάσκοπος σε μια κατάθεσή του.

Καμιά διακριτική μεταχείριση

Οι αυστηρότεροι επικριτές του υποστηρίζουν ότι κατασκόπευε από αγάπη στο χρήμα. Μέχρι 2500 δολάρια τον πλήρωναν οι Ισραηλινοί το μήνα, ενώ του υποσχέθηκαν άλλα 300.000 δολάρια σε ελβετική τράπεζα. Υπάρχουν μάλιστα φήμες ότι οι πληροφορίες που ο Πόλαρντ πουλούσε στους Ισραηλινούς, δεν έμεναν εκεί. Οι ισραηλινές αρχές τις έδιναν στη Μόσχα και σε αντάλλαγμα έπαιρναν οι Εβραίοι στη Σοβιετική Ένωση βίζες εξόδου. Στο διάστημα αυτό όλοι και περισσότεροι αμερικανοί αξιωματούχοι ζητούσαν την απελευθέρωση του Πόλαρντ. Το 2010 τριάντα βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος υπέγραψαν επιστολή, ζητώντας από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να του δώσει χάρη, με το επιχείρημα ότι κάθισε αρκετά στη φυλακή. Ακόμη και ο Λόρανς Κορμπ, βοηθός του τότε υπουργού Άμυνας, ζήτησε το 2010 από τον αμερικανό πρόεδρο να του δώσει χάρη, καθώς κατασκόπευε για μια φιλική και όχι εχθρική χώρα.

Ορισμένοι παρατηρητές εικάζουν πάντως ότι η απελευθέρωση του κατάσκοπου αποφασίστηκε για να μετριαστούν οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ μετά τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν. Αλλά από την άλλη πλευρά μετά από ειρκτή 30 χρόνων θεωρείται φυσικό μια πρόωρη απελευθέρωση. Πάντως η αμερικανική διοίκηση απέρριψε αίτημα του Πόλαρντ για διακριτική μεταχείριση, ώστε να του επιτραπεί να πάει στο Ισραήλ, όπου ζει η γυναίκα του. Τα επόμενα πέντε χρόνια πρέπει να παραμείνει στις ΗΠΑ.

Σπένσερ Κίμπαλ/Ειρήνη Αναστασοπούλου