Είναι ρεαλιστική η ανακύκλωση σπάνιων μετάλλων;

Η ΕΕ καλεί με πρόσφατη οδηγίας της τις χώρες-μέλη να σταματήσουν τις εξαγωγές των ηλεκτρονικών σκουπιδιών τους για να κερδίσουν πολύτιμα μέταλλα όπως π.χ. χρυσό, πλατίνα, χαλκό.

Όμως σημαντικότερα από όλα αυτά τα μέταλλα είναι οι Σπάνιες Γαίες ή λανθανίδες, 17 μαλακά μέταλλα που αποτελούν την πρώτη ύλη στις εφαρμογές της υψηλής τεχνολογίας.

Με απλά λόγια: τα μέταλλα αυτά χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, συσκευές λέιζερ, κυψέλες καυσίμων, εξαρτήματα υβριδικών αυτοκινήτων, καταλύτες, οθόνες τηλεόρασης, τα κινητά τηλέφωνα, για σύγχρονα ιατρικά εξαρτήματα κλπ.

Η Κίνα πρωταθλητής στην εξαγωγή και την απορρόφηση σπάνιων γαιών

Το 97% των σπάνιων γαιών εξορύσσεται στην Κίνα, η οποία είναι και ο μεγαλύτερος καταναλωτής (απορροφά το 60% της παγκόσμιας παραγωγής).

Η κινεζική κυβέρνηση επιδιώκει μέχρι το 2015 την απαγόρευση ορισμένων σπάνιων μετάλλων όπως π.χ. το τέρβιο, το δυσπρόσιο, το θούλιο, το λουτέτσιο και το ύτριο, αλλά και τον περιορισμό των εξαγωγών όλων ανεξαιρέτως των σπάνιων γαιών με στόχο την προστασία της εθνικής της βιομηχανίας υψηλών τεχνολογιών αλλά και την αποτροπή αύξησης των τιμών.

Οι Γερμανοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι προς το παρόν δεν ενδείκνυται η ανακύκλωση αυτών των σπάνιων μετάλλων διότι προσφέρονται στην αγορά σε πολύ χαμηλές τιμές.

Η Ντόρις Σύλερ από το Ινστιτούτο Οικολογίας του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ εκτιμά ότι είναι «πολύπλοκη η χημική σύνθεση των σπάνιων γαιών, βρίσκονται πάντα αναμεμειγμένα μαζί με άλλα ορυκτά και μέταλλα και αυτό καθιστά δύσκολη την εξόρυξή τους, αλλά και ασύμφορη την κατασκευή εγκαταστάσεων ανακύκλωσή τους. Διότι απαιτούνται τεράστια κεφάλαια για την τεχνολογική υποδομή των εγκαταστάσεων και από την Ευρώπη λείπει η απαραίτητη τεχνογνωσία».

Η ΕΕ δεν έχει την τεχνογνωσία ανακύκλωσης σπάνιων μετάλλων

Σύμφωνα με την κ. Σύλερ στόχος για την Γερμανία, δηλαδή τα επιστημονικά ινστιτούτα, την κυβέρνηση και την οικονομία, πρέπει να είναι η σύσταση ενός ευρωπαϊκού κέντρου που θα αναπτύξει στρατηγικές πρόσβασης της ΕΕ στις σπάνιες γαίες, επιστημονικές μεθόδους ανακύκλωσής τους, αλλά και που θα διερευνήσει τις ρεαλιστικές προοπτικές ανακύκλωσής τους σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Με αυτό συμφωνούν και ειδικοί από τον κλάδο της επεξεργασίας και ανακύκλωσης μετάλλων. Ο Μάρτιν Κνέερ, από τον ομώνυμο βιομηχανικό σύνδεσμο, διευκρινίζει: «Εάν επικεντρωθούμε όντως στην ανακύκλωση, τότε πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι δεν είναι δυνατόν να καλύψουμε ούτε καν τις ανάγκες της βιομηχανίας μας, αλλά ούτε και της υψηλής τεχνολογίας. Δεν έχουμε καμία πιθανότητα.»

Τα οικολογικά ινστιτούτα υπολογίζουν ότι θα χρειαστούν 5 με 10 χρόνια μέχρι να δρομολογηθεί το ανάλογο νομικό, τεχνολογικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο για την δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος ανακύκλωσης των σπανίων γαιών στην Ευρώπη.

Όλοι λοιπόν υποστηρίζουν ότι η ανακύκλωση είναι μεν συστατικό στοιχείο της στρατηγικής διασφάλισης πρώτων υλών, αλλά αυτή τη στιγμή δεν είναι δυνατόν να γίνεται συζήτηση για ανακύκλωση των σπάνιων γαιών. Προς το παρόν η στρατηγική των διακρατικών συμμαχιών και της διεύρυνσης των εμπορικών συναλλαγών είναι η μόνη ρεαλιστική λύση.

Sabine Kinkartz / Βιβή Παπαναγιώτο

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης