"Είμαι γκέι – και αυτό είναι οκέι"

Ήταν η πιο σημαντική δήλωση της ζωής του, λέει ο πρώην δήμαρχος του Βερολίνου, Κλάους Βόβεραϊτ: "Είμαι ομοφυλόφιλος - και αυτό είναι οκ!" Για πρώτη φορά, ένας υψηλόβαθμος πολιτικός παραδέχτηκε ανοιχτά ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Μια επανάσταση, ένα σημείο καμπής για την συντηρητική Γερμανία εκείνης της εποχής.

Για τον συμπρόεδρο του SPD, Νόρμπερ Βάλτερ-Μπόργιανς, η αποδοχή αυτή του πολιτικού συντρόφου του σηματοδότησε ένα σημείο καμπής, "γιατί εκείνη την εποχή ήταν ακόμα εξαιρετικά δύσκολο να αποδεχθούμε στην πράξη το γεγονός ότι υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα ζωής", ομολόγησε σε συνέντευξή του στην DW.

Ο δήμαρχος Βόβεραϊτ ανέλαβε καθήκοντα στις 10 Ιουνίου 2001 μετά από ειδική διάσκεψη των Σοσιαλδημοκρατών του Βερολίνου. Στα πλαίσια της ομιλίας του ενημέρωσε τους συντρόφους του για το ότι είναι ομοφυλόφιλος.

Η αντίδραση του γερμανικού Τύπου

Η μισή φράση "και αυτό είναι οκέι", η οποία αργότερα έγινε σύνθημα «του ξέφυγε», όπως παραδέχθηκε αργότερα. Αλλά το γεγονός ότι ήθελε να ομολογήσει την ομοφυλοφιλία του ήταν ακριβώς αυτό που είχε προγραμματίσει. Και η δήλωσή του έγινε με σταθερή φωνή, αποφασιστική και όχι αμυντική.

Ο Τύπος ήθελε - και ο Κλάους Βόβεραϊτ το γνώριζε βέβαια πολύ καλά - να δημοσιεύσει κάποια πικάντικη ιστορία για τη σεξουαλική ζωή του. Κάτι που την εποχή εκείνη ήταν από μόνο του σκανδαλώδες. Έτσι πέρασε στην επίθεση και έκοψε τον αέρα πιθανών αντιπάλων του. Η ομολογία του Βόβεραϊτ συνάντησε την αποδοχή του κοινού.

"Μην ρωτάτε, μην μιλάτε" – ο σεξουαλικός προσανατολισμός ήταν ένα ζήτημα στο οποίο οι ομοφυλόφιλοι αναφέρονταν μόνο ψιθυριστά. Κι αυτό ξαφνικά σταμάτησε. Ξαφνικά έγινε πολύ πιο εύκολο για τους πολιτικούς να μιλούν ανοιχτά για την ομοφυλοφιλία τους. Στο μεταξύ ο Κλάους Βόβεραϊτ είχε αποσυρθεί από την πολιτική σκηνή της χώρας.

Σε συνέντευξή του στο Tagesspiegel, είπε αναστοχαστικά ότι ήταν επίσης «κάπως περήφανος για αυτό που είχε κάνει για τους άλλους». «Ένιωσα μόνο τον απόηχο: τα κύματα που σήκωσα, όχι μόνο στο Βερολίνο και τη Γερμανία, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο», δήλωσε.

Μία δήλωση που «έσπασε τον πάγο»

Με την ομολογία του, ο πολιτικός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος σήκωσε μία τρικυμία. Επίσης το 2001, ο Όλε φον Μπόιστ, Χριστιανοδημοκράτης, εξελέγη δήμαρχος του Αμβούργου. Και ούτε κι εκείνος κράτησε την ομοφυλοφιλία του μυστική. Αργότερα μίλησε ανοιχτά και ο Γκίντο Βέστερβέλε: Ο πρώην πολιτικός των Φιλελευθέρων ήταν ο πρώτος γερμανός υπουργός Εξωτερικών που παραδέχτηκε ανοιχτά την ομοφυλοφιλία του και στη συνέχεια επανειλημμένα εμφανίστηκε σε φωτογραφίες μαζί με τον σύζυγό του.

Ωστόσο δεν ήταν πάντα εύκολα τα καθήκοντα του πολιτικού μετά από τέτοιες δηλώσεις, ιδίως όσον αφορά τη διπλωματία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ως υπουργός Εξωτερικών ο Βεστερβέλε ταξίδεψε στη Σαουδική Αραβία το 2010. Μια χώρα όπου οι ομοφυλόφιλοι έρχονται μέχρι και σήμερα αντιμέτωποι με τη θανατική ποινή για τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις.

Μίλια μακριά ή ισότητα των ομοφυλοφίλων

Σήμερα οι ομοφυλόφιλοι στη Γερμανία - τουλάχιστον θεωρητικά και νομικά - βρίσκονται σε ισότιμη βάση με ετεροφυλόφιλα ζευγάρια. Μέχρι το 1969, στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας η ανδρική ομοφυλοφιλία αποτελούσε μάλιστα ποινικό αδίκημα. Μόλις το 1994 η παράγραφος διαγράφηκε τελικά από τον Ποινικό Κώδικα. Το 2001 έγινε δυνατή η καταχώρηση μίας «εταιρικής σχέσης» για ομοφυλόφιλα ζευγάρια. Με λίγους περιορισμούς, αναφορικά με το εισόδημα και το οικογενειακό δίκαιο, αυτές οι «εταιρικές σχέσεις» ήταν σε μεγάλο βαθμό ισότιμες με τους «κανονικούς γάμους». Ένα ακόμη βήμα έγινε το 2017, ότανμε την ιστορική ψηφοφορία στο Bundestag έγινε εφικτός ο «γάμος για όλους».

Πρόκειται για μία απόφαση που δίχασε, ειδικά εντός της συντηρητικής ένωσης των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU). Παρόλα αυτά όμως, ο νόμος ψηφίστηκε και σύμφωνα με αυτόν το γερμανικό κράτος αναγνωρίζει πλέον νομικά τους ομοφυλόφιλους.

Βερολίνο: Φτωχό, αλλά σέξι

Παρεμπιπτόντως: Ο Κλάους Βόβεραϊτ, με το υποκοριστικό «Βόβι», δεν είναι μόνο γνωστός για το ότι είναι γκέι. Τον Νοέμβριο του 2003 μίλησε για την πόλη του: «Το Βερολίνο είναι φτωχό, αλλά σέξι». Η φράση έμεινε επίσης στην ιστορία – μαζί με την δήλωσή του, πριν από 20 χρόνια.

Φόλκερ Βίτινγκ

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου