Διαφορετικές απόψεις για το κατοχικό δάνειο

Αν νόμιζε κανείς ότι στη Γερμανία ο πιο σθεναρός υποστηρικτής των ελληνικών αιτημάτων που προκύπτουν από την περίοδο της ναζιστικής κατοχής είναι το Κόμμα της Αριστεράς, αυτό διαψεύστηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Handelsblatt ο πρόεδρος του κόμματος Μπερντ Ρίξινγκερ εξέφρασε την αντίθεση του στο ενδεχόμενο επιστροφής του αναγκαστικού δανείου στην Ελλάδα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Κοιτάζουμε από κοινού προς τα εμπρός και όχι προς τα πίσω».

Παρερμηνεία ή εκλογική σκοπιμότητα;

Σηματοδοτεί η στάση αυτή πράγματι αλλαγή πολιτικής για το Κόμμα της Αριστεράς; Απαντώντας γραπτά σε σχετικές ερωτήσεις της DW ο εκπρόσωπος τύπου του Κόμματος της Αριστεράς, Αλεξάντερ Φίσερ αποφεύγει να διευκρινίσει αν ο κ. Ρίξινγκερ θεωρεί ως «ξεπερασμένο» το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ για επιστροφή του αναγκαστικού δανείου, ενώ υποδεκνύει ως υπεύθυνη την κοινοβουλευτική ομάδα να απαντήσει για τις επανειλημμένες επερωτήσεις βουλευτών του κόμματος προς την κυβέρνηση για επανορθώσεις και αποζημιώσεις προς την Έλλαδα. Τονίζει τέλος ότι «το Κόμμα της Αριστεράς ουδέποτε ως τώρα έχει ασχοληθεί σε επίπεδο κομματικής απόφασης με το αίτημα της επιστροφής του κατοχικού δανείου».

Ο κ. Ρίξινγκερ δεν παρερμηνεύτηκε λοιπόν. Η αποστασιοποίησή του από το αίτημα του αδελφού κόμματος στην Ελλάδα για επιστροφή του κατοχικού δανείου ήταν μια προσπάθεια να αποφύγει, λίγες μέρες πριν τις γερμανικές εκλογές, αρνητικά πρωτοσέλιδα και σχόλια. Αυτή τουλάχιστον την ερμηνεία δίνουν κομματικοί του φίλοι. Άλλα πάλι στελέχη του κόμματος πιστεύουν ότι ο πρόεδρός τους «πιάστηκε αδιάβαστος» από τον δημοσιογράφο της Handelsblatt. Αν είχε προηγουμένως ενημερωθεί, θα γνώριζε για παράδειγμα για τη στάση που είχε τηρήσει ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όταν επισκέφτηκε τον Ιούλιο την Αθήνα, ο οποίος ερωτηθείς για το θέμα του κατοχικού δανείου απάντησε ότι: «εμείς οι Γερμανοί γνωρίζουμε ότι φέρουμε συνεχιζόμενη ευθύνη για την μεγαλύτερη κρίση που πέρασε η ευρωπαϊκή ιστορία με την δικτατορία των Ναζί του Χίτλερ». Είπε ότι «πράγματι πρέπει να δούμε τι ακριβώς έγινε στην Ελλάδα και να επεξεργαστούμε αυτή την περίοδο. Όμως αυτό είναι εντελώς ξεχωριστό θέμα από αυτό των γερμανικών επανορθώσεων». Με άλλα λόγια, ενώ ο κ. Σόιμπλε άνοιξε ουσιαστικά την πόρτα για την διευθέτηση του ζητήματος επιστροφής του κατοχικού δανείου, ο κ. Ρίξινγκερ επιδιώκει να την κλείσει.

Αντίθετες απόψεις στο Κόμμα της Αριστεράς

Μια από τους βουλευτές που εδώ και χρόνια έχει θέσει επανειλημμένα θέμα επανορθώσεων και επιστροφής του κατοχικού δανείου στο γερμανικό κοινοβούλιο, είναι η Ούλα Γιέλπκε. Παρότι ο προεκλογικός αγώνας βρίσκεται στην πιο κρίσιμη φάση η βουλευτής του Κόμματος της Αριστεράς δεν διστάζει να ασκήσει κριτική στον πρόεδρο του κόμματός της: «Θα συζητήσω για το θέμα μετά τις εκλογές μαζί του, δεν μπορείς να συγχέεις την κρίση χρέους με το ναζιστικό παρελθόν. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Ούτε έχει βάση στην προκειμένη περίπτωση το επιχείρημα ότι θα πρέπει να βλέπουμε μπροστά και όχι πίσω. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε παραίτηση από το αίτημα να αποζημιωθούν τα θύματα του ναζισμού. Αυτή δεν ήταν η στάση της κοινοβουλευτικής ομάδας και βασικά ούτε και του κόμματος».

Η επιστροφή του κατοχικού δανείου δεν είναι μόνον ηθική υποχρέωση, τονίζει η κ. Γιέλπκε. Επιβάλλεται και από το διεθνές δίκαιο. Μια αδημοσίευτη γνωμοδότηση της επιστημονικής υπηρεσίας του γερμανικού κοινοβουλίου που βρίσκεται στη διάθεσή της καταλήγει σε αυτό ακριβώς το αποτέλεσμα. Η Ούλα Γιέλπκε μιλά χωρίς περιστροφές: «Η Γερμανία έχει κλέψει και θα πρέπει να επιστρέψει τα κλεμμένα πίσω. Το ελληνικό κράτος δικαιούται την επιστροφή του κατοχικού δανείου του 1942. Στηρίζω τις ανάλογες προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ».

Στην ίδια γραμμή πλεύσης κινείται και μια άλλη βουλευτής του Κόμματος της Αριστεράς, η Ανέτε Γκροτ. Η πρόεδρος της ελληνογερμανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής, γνωστή ως Ομάδα Φιλίας,δικαιώνει τους αρμόδιους στην Ελλάδα όταν εφιστούν την προσοχή τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην περίοδο της ναζιστικής κατοχής και την «συστηματική οικονομική εκμετάλλευση» της χώρας. Αυτή η ελληνική στάση επιβάλλεται εξαιτίας της στάσης που τηρεί επίσημα η Γερμανία: «Το θεωρώ σκάνδαλο ότι εδώ και 60 χρόνια όλες οι γερμανικές κυβερνήσεις ούτε καν είναι διατεθειμένες να συζητήσουν για την αδικία που έγινε εις βάρος της Ελλάδας. Αναμένω ότι στην επόμενη βουλευτική περίοδο θα αναζητηθεί επιτέλους μια κοινή λύση ανάμεσα στη Γερμανία και την Ελλάδα».

Ενδέχεται αυτή την εβδομάδα να προηγηθεί η συνεννόηση των δύο αδελφών κομμάτων, του ΣΥΡΙΖΑ και του Κόμματος της Αριστεράς για το θέμα αυτό, ενόψει της συμμετοχής του Αλέξη Τσίπρα σε προεκλογική εκδήλωση του Κόμματος της Αριστεράς την Πέμπτη στη Φρανκφούρτη και στο Βίσμπαντεν. Εκεί ο Αλ. Τσίπρας θα έχει την ευκαιρία να συνομιλήσει για το θέμα της επιστροφής του κατοχικού δανείου με τον πρόεδρο της κοινοβουλευτικής ομάδας του Κόμματος της Αριστεράς, Γκρέγκορ Γκύζι, την αντιπρόεδρο του κόμματος Σάρα Βάγκενκνεχτ και το σημαντικό στέλεχος Όσκαρ Λαφοντέν. Πιθανολογείται ότι θα προβούν και σε κοινές δηλώσεις.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη