Γιατί η Ελβετία διαχειρίστηκε καλύτερα την πανδημία;

Η ελβετική οικονομία ευημερεί, ο τζίρος στον ξενοδοχειακό κλάδο ανέβηκε τέλος Ιουλίου πάνω από το επίπεδο του 2019. Ο κορωνοϊός δεν μονοπωλεί πλέον τα εξώφυλλα των εφημερίδων. Σε σχέση με πολλές άλλες χώρες η Ελβετία έλαβε συγκριτικά λίγα περιοριστικά μέτρα και καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στον κατάλογο των πιο επιτυχημένων χωρών στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ποιο είναι το ελβετικό μοντέλο επιτυχίας;

Πήρε σχετικά ήπια μέτρα η Ελβετία, αλλά...

Σε κατάλογο κατάταξης το οικονομικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg δείχνει σε ποια χώρα ο ιός αντιμετωπίστηκε με τα πιο αποτελεσματικά μέτρα και με το μικρότερο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Για να καταλήξει το Bloomberg συνυπολόγισε εκτός από την επιδημιολογική εικόνα, ποσοστό εμβολιασμών, αριθμό των νεκρών ή την ποιότητα του υγειονομικού συστήματος, πόσοι πηγαίνουν και πάλι για ψώνια ή βγαίνουν για δουλειά, πόσοι περιορισμοί έχουν μπει στην κοινωνική και την οικονομική δραστηριότητα και πόσες πτήσεις γίνονται. Η μόνη χώρα που ξεπερνά την Ελβετία είναι η Νορβηγία. Η κυβέρνησή της ήταν την άνοιξη του 2020 η πρώτη που ψήφισε αυστηρά μέτρα εγκλεισμού και έκλεισε τα σύνορα, όπως έκαναν κι άλλες χώρες. «Η Νορβηγία είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού» έγραφε με υπερηφάνεια η εφημερίδα «Vedrens Gans» ήδη από το φθινόπωρο του 2020. Αλλά μετά αυξήθηκαν και πάλι τα κρούσματα. Στην λίστα Bloomberg στις 28 Ιουλίου η Γερμανία έρχεται στην 12η θέση, 16 θέσεις καλύτερα από ότι τον Ιούνιο. Εκτός από τη Νορβηγία και την Ελβετία, σε καλή θέση βρίσκονται η Νέα Ζηλανδία, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Αυστρία.  

«Η Ελβετία δεν τα κατάφερε άσχημα» βγάζει το συμπέρασμα μιλώντας στο Γερμανικό Ειδησεογραφικό Πρακτορείο ο Γιαν-Έγκμπερτ Στούμ, καθηγητής Εφαρμοσμένων Οικονομικών Ερευνών στο ελιτίστικο πανεπιστήμιο ΕΤΗ της Ζυρίχης. «Πήρε γενικά σχετικά ήπια μέτρα. Φέτος τον Μάρτιο και τον Απρίλιο ήταν πρωταθλήτρια στα μέτρα χαλάρωσης στην Ευρώπη και δεν τιμωρήθηκε για την απόφασή της σε επίπεδο κρουσμάτων». Τι εννοεί ήπια μέτρα; Τα σχολεία αρχές του 2020 έκλεισαν μόνο για μικρό χρονικό διάστημα. Τα ξενοδοχεία μπόρεσαν να ξανανοίξουν, όπως και οι πίστες σκι. Δεν επιβλήθηκαν υποχρεωτικά τεστ για ψώνια ή για εστιατόρια και δεν ελήφθησαν ποτέ μέτρα απαγόρευσης εξόδου. Ζητήματα που προκάλεσαν αγανάκτηση, όπως κανόνες που συνεχώς άλλαζαν αναλόγως της επιδημιολογικής εξέλιξης, δεν υπάρχουν. Λίγα μέτρα, λίγες αλλαγές, αν και στην Ελβετία υπάρχουν διαδηλώσεις πολέμιων των μέτρων.

...ανέλαβε και το τίμημα

Αλλά και στην Νορβηγία έκλεισαν στην αρχή τα σχολεία για μικρό χρονικό διάστημα. Η πρώτη σκέψη της κυβέρνησης ήταν κυρίως τα παιδιά και οι έφηβοι. Έπαιξαν πρωταρχικό ρόλο, πριν και από την οικονομία, ακόμη και στις αποφάσεις της για σταδιακό άνοιγμα φέτος. Η χώρα όμως διαθέτει ένα πλεονέκτημα, τον μικρό αριθμό των κατοίκων, 5,4 εκ. σε σχέση με την επιφάνειά της με αποτέλεσμα να κρατούνται αποστάσεις. Το ποσοστό εμβολιασμού στη Νορβηγία, τουλάχιστον στην πρώτη δόση, είναι πολύ υψηλό. Πάνω από 83% των πολιτών της είχαν κάνει την πρώτη δόση μέχρι τις αρχές Αύγουστου, την ώρα που στη Γερμανία ήταν 60% και στην Ελβετία 54%. Το Bloomberg δίνει επιπλέον στη χώρα μια από τις καλύτερες βαθμολογίες στη δυνατότητα ταξιδιών σε εμβολιασμένους. Σε ότι αφορά στην Ελβετία ο Ελβετός καθηγητής την ψέγει για ένα λάθος. «Δεν κατάφερε να διαχειριστεί αποτελεσματικά το δεύτερο κύμα πανδημίας, τέλος του περσινού χρόνου αρχές του φετινού. Άργησε να αντιδράσει και έκλεισε τα καταστήματα μόλις λίγο πριν τις χριστουγεννιάτικες διακοπές. Εάν έκλεινε νωρίτερα, οι οικονομικές απώλειες θα ήταν μικρότερες, αλλά με αυτό το μέτρο δεν σώθηκαν ανθρώπινες ζωές». Λόγω των ήπιων μέτρων η Ελβετία πλήρωσε ένα τίμημα. Πολλά  κρούσματα, περισσότεροι ασθενείς στις εντατικές, περισσότεροι νεκροί. Ο αριθμός των νεκρών ανά ένα εκ. κατοίκους ήταν στο πρώτο πανδημικό κύμα την άνοιξη του 2020 60% περισσότερο από ότι στη Γερμανία.Στο πρώτο και δεύτερο κύμα πανδημίας ένα υπερδιπλάσιο ποσοστό κατέληξε στις εντατικές. Ο αριθμός των κρουσμάτων ήταν πάντα υψηλότερος, πολλές φορές δραματικά υψηλότερος. Η κορύφωση στο δεύτερο κύμα ήρθε αρχές Νοεμβρίου. Σύμφωνα με στοιχεία μιας επιστημονικής ομάδας Task Force το όλο οδήγησε στο δίλημμα, σε ποιον ασθενή θα δοθεί κρεβάτι στην εντατική και σε ποιον όχι. Ενώπιον αυτής της κατάστασης βρέθηκε στην κορύφωση του δεύτερου κύματος περίπου ένα 12% των ασθενών, αναφέρεται σε έκθεση της Task Force. «Δεν είναι κάτι που μας γεμίζει με υπερηφάνεια», παραδέχεται ο Στουμ. Ακόμη και σήμερα ο δείκτης θετικότητας στην Ελβετία είναι τρεις φορές υψηλότερος από ότι στη Γερμανία.Τρεις φορές περισσότεροι ασθενείς βρίσκονται στα νοσοκομεία σε σχέση με τη Γερμανία. «Αλλά χάρη στον εμβολιασμό είναι σε τόσο χαμηλό αριθμό, που δεν κάνει μεγάλη διαφορά». Το συμπέρασμά του; «Από τη σημερινή οπτική γωνία θα έλεγα ότι τα ίδια τα μέτρα ήταν αρκετά, αλλά στο δεύτερο κύμα θα έπρεπε να έρθουν νωρίτερα».

Κριστιάνε Έλριχ, Στέφεν Τρουμπφ/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου