Γαλλία: Θα κάνει την έκπληξη ο Μελανσόν;

Μέχρι τον Απρίλιο οι περισσότεροι είχαν «ξεγράψει» την Αριστερά στη Γαλλία. Εωσότου ο Ζαν Λυκ Μελανσόν, αριστερός με στοιχεία εθνικισμού, ευφραδής αλλά με έφεση προς τη δημαγωγία, πανηγύρισε μία σημαντική εκλογική επιτυχία. Για ελάχιστες ψήφους δεν κατάφερε να περάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Δεν πτοήθηκε όμως και αμέσως εξήγγειλε τον επόμενο φιλόδοξο στόχο του: να κερδίσει την πλειοψηφία στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση κατά τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές, ώστε να ορκιστεί πρωθυπουργός και να «διορθώσει», όπου χρειάζεται, την πολιτική του άρτι επανεκλεγέντος προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.

Σε χρόνο-ρεκόρ ο 70χρονος Μελανσόν κατάφερε να σμιλεύσει μία εκλογική συμμαχία με την επωνυμία «Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση» (Nouvelle Union Populaire Écologique et Sociale, NUPES). Την περασμένη Κυριακή, στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών, η NUPES κατάφερε να συγκεντρώσει σχεδόν τόσες ψήφους, όσες και ο εκλογικός συνδυασμός «Rennaisance» (Ανναγέννηση) του προέδρου Μακρόν. Το βράδυ της Κυριακής ο Μελανσόν ανακήρυξε εαυτόν «πραγματικό νικητή των εκλογών», υποστηρίζοντας ότι το κόμμα του προέδρου Μακρόν είναι «ηττημένο και τελειωμένο». Πρόκειται για τεράστια υπερβολή, αλλά η επιτυχία του Μελανσόν είναι αδιαμφισβήτητη, εκτιμά ο Τόμας Μαντς, ο οποίος διευθύνει το γραφείο του πολιτικού ιδρύματος Friedrich Ebert στο Παρίσι. «Αυτή η εκλογική συμμαχία έχει αλλάξει εντελώς τη δυναμική των πολιτικών συσχετισμών στη Γαλλία στο σύντομο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τις προεδρικές μέχρι τις βουλευτικές εκλογές», αναφέρει. Αλλά τί σημαίνει αυτό;

Πoιοί συμμετέχουν στην NUPES;

Κυρίαρχη και ηγετική δύναμη της NUPES είναι το κόμμα του Μελανσόν, η «Ανυπότακτη Γαλλία». Άλλοτε πολιτικοί αντίπαλοι, οι Κομμουνιστές, οι Σοσιαλιστές και οι Πράσινοι αποφάσισαν με συνοιπτικές διαδικασίες τον Απρίλιο να συμμετάσχουν σε μία κοινή εκλογική συμμαχία με το LFI, το κόμμα του Ζαν Λυκ Μελανσόν, στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, κατεβάζοντας έναν και μοναδικό κοινό υποψήφιο σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Τους περισσότερους υποψήφιους εξασφάλισε το ίδιο το LFI.

Οι περισσότεροι σχολιαστές θεωρούσαν αδύνατη μία τόσο ετερόκλητη πολιτική συμμαχία. Όχι μόνο λόγω διαφορών στις προγραμματικές θέσεις των κομμάτων που την απαρτίζουν, αλλά κυρίως γιατί ο Μελανσόν αποτελούσε και παραμένει μέχρι σήμερα «κόκκινο πανί» για πολλούς σοσιαλιστές. «Ιδιαίτερα για τους σοσιαλιστές δημάρχους η σύμπλευση με τον Μελανσόν δεν ήταν τίποτε άλλο από μία λύση ανάγκης», αναφέρει ο Γερμανός αναλυτής Τόμας Μαντς. Πρώην τροτσκιστής, ο Μελανσόν είχε εγκαταλείψει το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) ήδη από το 2008, καθώς το θεωρούσε υπερβολικά «φιλελεύθερο» και «σοσιαλδημοκρατικό». Αμέσως ίδρυσε το Κόμμα της Αριστεράς (Parti de Gauche), αλλά το 2014 αποχώρησε από την ηγεσία του, για να δημιουργήσει έναν νέο πολιτικό φορέα, το LFI.

Πρέπει να ορκιστεί πρωθυπουργός ο Μελανσόν;

Από τις 577 έδρες στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση ελάχιστες έχουν οριστικοποιηθεί μετά τον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών. Στις περισσότερες περιπτώσεις το αποτέλεσμα θα κριθεί στον δεύτερο γύρο, στον οποίο έχουν περάσει 417 υποψήιοι του Μακρόν, αλλά και 380 του Μελανσόν. Θεωρητικά η NUPES έχει ακόμη τη δυνατότητα να κάνει τη μεγάλη ανατροπή και να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των 289 εδρών στην Εθνοσυνέλευση. Σημαντική θεωρείται η απήχηση του κόμματος στους νέους ψηφοφόρους.

Ωστόσο οι δημοσκόποι θεωρούν πιο πιθανό το ενδεχόμενο να περιοριστεί σε περίπου 200 έδρες και εκτιμούν ότι, λόγω της πολυκομματικής της σύνθεσης, η αριστερή συμμαχία NUPES έχει ήδη εξαντλήσει από τον πρώτο γύρο όλα τα περιθώρια συσπείρωσης. Για να επικρατήσει λοιπόν στον δεύτερο γύρο, θα πρέπει να κινητοποιήσει και εκείνους, οι οποίοι απέχουν από την εκλογική διαδικασία, κάτι που δεν είναι εύκολο. Αλλά ακόμη και αν επιτευχθεί, ο Εμανουέλ Μακρόν δεν είναι υποχρεωμένος να αναθέσει τη διακυβέρνηση της χώρας στον Μελανσόν. Στη Γαλλία ο πρόεδρος είναι ελεύθερος να επιλέξει τον πρωθυπουργό που εκείνος προκρίνει, αρκεί μόνο να «λάβει υπόψη του» τους συσχετισμούς δυνάμεων στο Κοινοβούλιο.

Πάντως το προεκλογικό πρόγραμμα της NUPES έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από τις πολιτικές θέσεις του αριστερού LFI. Ο Μελανσόν ευαγγελίζεται τη «ρήξη» και τη μετάβαση σε ένα διαφορετικό πολιτικό σύστημα, την Έκτη Γαλλική Δημοκρατία. Υπόσχεται γενναιόδωρη κοινωνική πολιτική, χωρίς να αποκαλύπτει πώς θα τη χρηματοδοτήσει. Ενώ ο Μακρόν σκοπεύει να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης, η NUPES υπόσχεται σύνταξη στα 62 ή ακόμη και στα 60.Παράλληλα, ο Μελανσόν θέλει να αυξήσει τον κατώτατο μισθό στα 1.500 ευρώ μηνιαίως, αλλά και να επιβάλει πλαφόν στις τιμές βασικών τροφίμων. Έντονη κατακραυγή προκαλεί η υπόσχεσή του να «αγνοήσει» μέρος των ευρωπαϊκών Συνθηκών που αντιστρατεύεται «τα συμφέροντα της Γαλλίας». Για «προδοσία στην ιστορία της Ευρώπης και της σοσιαλδημοκρατίας» κάνει λόγο ο σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ.

Οι άλλες παρατάξεις στον δεύτερο γύρο

Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η NUPES θα αναδειχθεί ηγετική δύναμη της αντιπολίτευσης, συγκεντρώνοντας πάνω από 150 έδρες στην Εθνοσυνέλευση. Την τρίτη θέση αναμένεται να κατακτήσει το συντηρητικό κόμμα των Ρεπουμπλικανών (Les Républicains, LR) του πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί, που μάλλον θα υποσκελίσουν το ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν. Σε περίπτωση που το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν δεν κατακτήσει την απόλυτη πλειοψηφία, θεωρείται πιθανό να προσεταιριστεί βουλευτές των Ρεπουμπλικανών.

Όσο για την ίδια τη Λεπέν, μπορεί να συγκέντρωσε το 42% των ψήφων στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, αλλά στις βουλευτικές εκλογές τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Λόγω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος το κόμμα της διαθέτει σήμερα μόνο οκτώ βουλευτές και δεν αναμένεται να αποκτήσει πάνω από 15 στις βουλευτικές εκλογές. Θα ήταν πάντως και αυτό μία μικρή επιτυχία, καθώς θα μπορούσε να συγκροτήσει αυτόνομη κοινοβουλευτική ομάδα στην Εθνοσυνέλευση. 

Λίγο πριν την πολιτική αποστρατεία

Τα προηγούμενα χρόνια ο Ζαν Λυκ Μελανσόν κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια να μπλοκάρει την μεταρρυθμιστική πολιτική του Εμανουέλ Μακρόν, πολλές φορές προβάλλοντας διαδικαστικά εμπόδια. «Και μετά τις βουλευτικές εκλογές δεν αναμένεται να επιδείξει ιδιαίτερο πνεύμα συνεργασίας», λέει ο Τόμας Μαντς, επισημαίνοντας μάλιστα ότι ως επικεφαλής της αντιπολίτευσης ο Μελανσόν θα μπορούσε να διεκδικήσει την προεδρία στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Εθνοσυνέλευσης, ένα μόνιμο βήμα για να ξιφουλκεί κατά του προέδρου Μακρόν.

Μετά από πέντε χρόνια στην Εθνοσυνέλευση, ο ίδιος ο Μελανσόν δεν θέτει εκ νέου υποψηφιότητα. Προετοιμάζει άραγε την αποχώρησή του από την ενεργό πολιτική; «Ο Μελανσόν είναι ρεαλιστής», λέει ο Τόμας Μαντς. «Γνωρίζει ότι αυτή θα είναι η τελευταία του ευκαιρία, εάν θέλει να εκλεγεί πρωθυπουργός».

Αντρέας Νολ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου