Αυστρία: Νέος πρόεδρος, νέα πολιτική κρίση

Με μία ...βόλτα στο κρύο γιόρτασε ο Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν την ανάδειξή του στο ύπατο αξίωμα της Αυστρίας μετά από έναν χρόνο παρατεταμένου προεκλογικού αγώνα λόγω επανάληψης της εκλογικής αναμέτρησης. Η ορκωμοσία έγινε την Πέμπτη στο Κοινοβούλιο και στη συνέχεια ο νέος πρόεδρος πήγε με τα πόδια στο προεδρικό μέγαρο Hofburg της Βιέννης, συνοδευόμενος από περίπου χίλιους υποστηρικτές του. «Για μας είναι μία υπέροχη στιγμή» λέει η Μάργκιτ, μία 51χρονη νοσηλεύτρια που άλλαξε την τελευταία στιγμή τη βάρδια της, μόνο και μόνο για να δει από κοντά τον νέο πρόεδρο. Η ίδια πιστεύει ότι με τον φαν ντερ Μπέλεν «η Αυστρία βρίσκεται στον σωστό δρόμο. Αν έβγαινε ο Χόφερ, θα ενισχυόταν η Δεξιά».

Ο διάχυτος φόβος απέναντι στον υποψήφιο των ακροδεξιών λαϊκιστών, Νόρμερτ Χόφερ, ήταν ο κύριος λόγος για τον θρίαμβο του Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν, ο οποίος προέρχεται από το κόμμα των Πρασίνων, αλλά κατέβηκε ως ανεξάρτητος υποψήφιος, διεκδικώντας τις ψήφους όλων των Αυστριακών. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, ο ένας στους δύο ψηφοφόρους του σεβάσμιου καθηγητή φαν ντερ Μπέλεν τον πρότιμησε μόνο και μόνο για να αποτρέψει έναν θρίαμβο του Χόφερ. Ακόμη και η 51χρονη Μάργκιτ, η οποία κατά τα άλλα δεν αναπτύσσει πολιτική δράση, δηλώνει ότι προσπάθησε να στηρίξει τον φαν ντερ Μπέλεν με τον τρόπο της. Για παράδειγμα, μιλώντας με φίλους και γνωστούς ή συμμετέχοντας σε πολιτικές συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πρωτοφανής πόλωση στον «μεγάλο συνασπισμό»

 Όποιος ήλπιζε ότι η αναχαίτιση του λαϊκιστή Χόφερ θα ήταν αρκετή για να καταλαγιάσουν τα πολιτικά πάθη στην Αυστρία, απογοητεύεται πλέον οικτρά. Οι αντιπαραθέσεις στον «μεγάλο συνασπισμό» της Βιέννης μεταξύ της Κεντροδεξιάς (ÖVP) και των σοσιαλδημοκρατών (SPÖ), που είχε συμφωνηθεί προ ετών ακριβώς για να αποτρέψει την επέλαση των ακροδεξιών λαϊκιστών, φαίνονται αγεφύρωτες. Μάλιστα στις αρχές της εβδομάδας ο καγκελάριος της Αυστρίας, ο σοσιαλδημοκράτης Κρίστιαν Κερν, είχε ξεστομίσει μία ασυνήθιστα έντονη προειδοποίηση, λέγοντας ότι «η κιυβέρνηση δεν χρησιμεύει πλέον σε τίποτα», αν χριστιανοδημοκράτες και σοσιαλδημοκράτες δεν συμφωνήσουν επιτέλους σε ένα πλαίσιο δράσης ως το τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου, το φθινόπωρο του 2018. Δεν λείπουν μάλιστα και τα χτυπήματα «κάτω από τη μέση», καθώς οι μεν χριστιανοδημοκράτες φτάνουν στο σημείο να ερευνούν μήπως ο σημερινός καγκελάριος είχε αντιγράψει στη διπλωματική του εργασία όταν τελείωνε το πανεπιστήμιο, οι δε σοσιαλδημοκράτες αναζητούν ψεγάδια στο παρελθόν του νεότατου υπουργού Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς, ανερχόμενου αστέρα στο κεντροδεξιό ÖVP.

«Η αλήθεια είναι ότι αυτή η κυβέρνηση είναι ένας συνασπισμός με το ζόρι» λέει ο πολιτικός επιστήμων Πέτερ Φίλτσμαιερ, ο οποίος επισημαίνει ότι τα δύο παραδοσιακά κόμματα μπορεί να συμπράττουν, αλλά διατηρούν τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις τους σε βασικές πολιτικές επιλογές. Μόλις πρόσφατα ο καγκελάριος Κερν εξήγγειλε «αριστερόστροφο» οικονομικό πρόγραμμα, επιχειρώντας να θεσπίσει κατώτατο ημερομίσθιο, καθώς και φόρο περιουσίας για τους πλέον εύπορους. Όλα αυτά συναντούν την έντονη αντίδραση των χριστιανοδημοκρατών. Αν δεν βρεθεί η «χρυσή τομή», η χώρα οδηγείται πιθανότατα σε νέες εκλογές.

Πρωτιά του FPÖ στις δημοσκοπήσεις

Η 50χρονή Μάργκιτ και ο σύζυγός της, Κουρτ, πιστεύουν ότι «πράγματι, το φθινόπωρο του 2017 οι Αυστριακοί θα κληθούν για μία ακόμη φορά στις κάλπες. Ο φαν ντερ Μπέλεν θα κάνει μια προσπάθεια να συμφιλιώσει τους δύο εταίρους του κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά θα είναι πλέον πολύ αργά». Παρόμοια πρόβλεψη και από τον συνταξιούχο Έριχ Κόρνχουμπερ: «Κατά 90% θα γίνουν εκλογές και μετά θα έχουμε πάλι μεγάλο συνασπισμό», υποστηρίζει. Πάντως οι δημοσκοπήσεις δίνουν διαφορετική εικόνα, καθώς τα ποσοστά των δύο παραδοσιακών κομμάτων κατακρημνίζονται.

Για τον πολιτικό επιστήμονα Πέτερ Φίλτσμαιερ ο μεγάλος συνασπισμός φαντάζει απίθανος με τα σημερινά δεδομένα. «Για τους σοσιαλδημοκράτες οι πρόωρες εκλογές θα είχαν νόημα, μόνο στην περίπτωση που βλέπουν το (ακροδεξιό) FPÖ ως ενδεχόμενο κυβερνητικό εταίρο» δηλώνει ο αυστριακός αναλυτής. Μα είναι δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο; Επί δεκαετίες οι σοσιαλδημοκράτες τηρούσαν ευλαβικά το αποκαλούμενο «δόγμα Βρανίτσκι», αποκλείοντας οποιαδήποτε συμμαχία με τους ακροδεξιούς λαϊκιστές σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Ωστόσο τα δεδομένα έχουν αλλάξει, καθώς το FPÖ προηγείται στις δημοσκοπήσεις και αναμένεται να κερδίσει τις εκλογές, όποτε κι αν γίνουν. Και τότε ο νέος πρόεδρος Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν θα πρέπει να σκεφθεί πολύ σοβαρά σε ποιόν θα δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Όταν μάλιστα έχει δεσμευθεί ότι «δεν πρόκειται να ορκίσει κυβέρνηση, στην οποία θα πρωτοστατεί το FPÖ».

Κρίστιαν Μπάρτλαου / Γιάννης Παπαδημητρίου