Αυστρία: Ενας νικητής στην «απομόνωση»

Ο Χέρμπερτ Κικλ, αρχηγός του Κόμματος των Ελευθέρων της Αυστρίας FPÖ έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής. Με ποσοστό 29% περίπου το κόμμα του, για πρώτη φορά στην σχεδόν 70χρονη ιστορία του, κατέκτησε την πρώτη θέση, βασισμένο κυρίως στη μεγάλη διαρροή ψήφων από τους μέχρι τώρα κυβερνώντες Χριστιανοδημοκράτες του Λαϊκού Κόμματος ÖVP, που με απώλεια 11 μονάδων περίπου, έμεινε στη δεύτερη θέση με 26,3%.

Οι ψηφοφόροι αγνόησαν τόσο τις συχνές ακροδεξιές παρεκκλίσεις του Κικλ, αλλά και άλλων στελεχών του FPÖ, αλλά και το βαρύ κυβερνητικό παρελθόν του, αφού και οι δύο προηγούμενες συμμετοχές του σε κυβερνήσεις, τόσο το 2000, όσο και το 2017 κατέληξαν σε σκάνδαλα και κρίσεις, που οδήγησαν σε διάλυση της κυβέρνησης.

Η Αυστρία μοιάζει εδώ και δύο δεκαετίες με ένα θερμοκήπιο ή καλύτερα ένα πειραματικό εργαστήριο, όπου δοκιμάζεται η κοινωνική αποδοχή ακραίων θεωριών  εκ μέρους πολιτικών δυνάμεων, από την δαιμονοποίηση των μεταναστών και την απαξίωση όσων χρήζουν κοινωνικών επιδομάτων, μέχρι την αποσιώπηση ναζιστικών εγκλημάτων και την υποχθόνια αναθεώρηση της ευρωπαϊκής ιστορίας. Σε μια περίοδο που όλα τα συγγενικά κόμματα στην Ευρώπη καταγράφουν ανάλογες επιτυχίες και ο χώρος του Κέντρου μοιάζει να έχει πλημμυρίσει από πιο ακραίες ιδέες, το αυστριακό αποτέλεσμα δεν αποτελεί έκπληξη.

Αργοπορημένοι ριζοσπάστες

Όπως δεν είναι έκπληξη η αποτυχία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της χώρας SPÖ, το οποίο έχει ταυτιστεί με το κράτος και το νεποτισμό να επιστρέψει τώρα με μια πιο αριστερή, σχεδόν ριζοσπαστική ατζέντα, που έβαλε στο επίκεντρό της την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, με αιχμή την φορολόγηση του πλούτου. Η φιλότιμη προσπάθεια του αρχηγού του SPÖ δεν είχε ούτε τον απαραίτητο χρόνο, ούτε την προϋπόθεση της στήριξης από τα στελέχη του για να καρποφορήσει και έτσι το κόμμα κατέγραψε ένα ακόμα ιστορικό χαμηλό με ποσοστό 21,1%, κάτι που είναι πάντως «καθρέφτης» της συνολικότερης κακοδαιμονίας της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.

Οι ψηφοφόροι τιμώρησαν επίσης και τους άλλοτε ριζοσπάστες Πράσινους της Αυστρίας, ένα κόμμα που έτσι κι αλλιώς ήταν πάντα πολύ πιο «κεντρώο» και «φρόνιμο» σε σχέση με το μεγαλύτερο αδερφάκι του από τη Γερμανία. Το ποσοστό 8,3% σημαίνει ότι έχασαν πάνω από το ένα τρίτο των ψήφων τους σε σχέση με το 2019 κάτι που δεν έχει να κάνει μόνο με τη φθορά λόγω κυβερνητικής συμμετοχής, αλλά αντανακλά συνολικότερα ζητήματα ταυτότητας και προσανατολισμού σε μια περίοδο πολλαπλών κρίσεων.

Ποιοι θα κυβερνήσουν τώρα;

Ο Κικλ είναι λοιπόν ο μεγάλος νικητής. Αν υπάρχει ένα παρήγορο στοιχείο στο αποτέλεσμα είναι ότι υπάρχει ένα περίπου 70%, που δεν τον ψήφισε, όπως και το γεγονός ότι η δύναμή του στα αστικά κέντρα και ειδικά στη Βιέννη είναι πολύ μκρότερη. Αυτό βέβαια κρούει τον κώδωνα για την διεύρυνση του χάσματος κέντρου και περιφέρειας. Ένα δεύτερο στοιχείο αισιοδοξίας έχει να κάνει με την μέχρι τώρα κατηγορηματική άρνηση όλων των άλλων δυνάμεων να συνεργαστούν μαζί του. Φαίνεται να υπάρχει μια ισχυρή ομοφωνία του «δημοκρατικού τόξου», στην εκτίμηση για την ανάγκη της πολιτικής του απομόνωσης.

Μπορεί οι Χριστιανοδημοκράτες να αφήνουν ένα παράθυρο συνεργασίας, αν ο Κικλ δεχτεί να μην είναι αυτός καγκελάριος, αλλά η εμπειρία τους από προηγούμενες συνεργασίες μάλλον θα τους αποτρέψει από την ιδέα. Θα την χρησιμοποιήσουν ίσως ως διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στους Σοσιαλδημοκράτες, στην προοπτική μιας συνεργασίας μαζί τους. Τα δύο κόμματα του άλλοτε «μεγάλου συνασπισμού» θα διαθέτουν τελικά 93 έδρες, σε σύνολο 183 και θεωρητικά μπορούν να κυβερνήσουν. Θα είναι όμως μια ασταθής πλειοψηφία μιας συμμαχίας με επίσης βεβαρημένο παρελθόν.

Συνεπώς η λύση μιας τριπλής συμμαχίας με την προσθήκη των φιλελεύθερων του NEOS με τις 18 έδρες μοιάζει για πολλούς η καλύτερη από τις αναγκαίες λύσεις. Όσο και αν η εμπειρία του τρικομματικού σχήματος, που κυβερνά εδώ και τρία χρόνια τη Γερμανία μόνο ως πρότυπο δε μπορεί να αξιολογηθεί. Αλλά η πραγματικότητα έχει τους δικούς της κανόνες. Και όποιος θέλει να επιβιώσει οφείλει να την αποδεχτεί. Αυτό ισχύει και για τα κόμματα.