Αμφιλεγόμενα αναπτυξιακά προγράμματα

Φράγματα, μονάδες παραγωγής ενέργειας και άλλα αναπτυξιακά προγράμματα της Παγκόσμιας Τράπεζας στέρησαν από περίπου 3,4 εκατομμύρια ανθρώπους σημαντικά ιδιοκτησιακά στοιχεία, όπως σπίτια και χωράφια, αποκαλύπτει η Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), στην οποία συμμετέχουν μεταξύ άλλων και τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης Δυτικογερμανική Ραδιοφωνία (WDR) και Süddeutsche Zeitung.

Στη Νιγηρία για παράδειγμα η κυβέρνηση εκτόπισε κατοίκους της φτωχής συνοικίας Badia East στο Λάγος, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Και μάλιστα χωρίς να τους προειδοποιήσει ή να τους αποζημιώσει, υποστηρίζουν οι δημοσιογράφοι. Στην Κένυα χιλιάδες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στο πλαίσιο προγράμματος της Παγκόσμιας Τράπεζας για την προστασία δασικών περιοχών. Οι περίπου 50 δημοσιογράφοι της Διεθνούς Σύμπραξης κατέγραψαν παρόμοιες ιστορίες και σε άλλες υπό ανάπτυξη χώρες. Εδώ και καιρό οργανώσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επικρίνουν την Παγκόσμια Τράπεζα ότι δεν εξετάζει προσεκτικά τις επιπτώσεις των προγραμμάτων που χρηματοδοτεί.

«Σοβαρές παραλείψεις»

Μετά από εσωτερικό έλεγχο η Παγκόσμια Τράπεζα παραδέχθηκε σοβαρές παραλείψεις στην αναγκαστική επανεγκατάσταση. Ο πρόεδρος του οργανισμού Γιμ Γιονγκ Κιμ δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ότι είναι «αποφασισμένος να διδαχθεί από το παρελθόν». Όμως η παραδοχή και οι υποσχέσεις δεν αρκούν, δηλώνει στην DW η Τζέσικα Έβανς ακτιβίστρια από την οργάνωση Human Rights Watch: «Η Παγκόσμια Τράπεζα δεν μπορεί να υπόσχεται μόνο ότι δεν θα επαναλάβει τα λάθη. Είναι υποχρεωμένη να εντοπίσει τα θύματα και να τα αποζημιώσει».

Από την πλευρά της η Αλεσάντρα Μάσκι από τη Διεθνή Αμνηστία δηλώνει στην DW: «Η Παγκόσμια Τράπεζα στηρίζεται μόνο σε πληροφορίες των δημόσιων υπηρεσιών των δανειοληπτριών χωρών. Και προφανώς εκείνες έχουν συμφέρον να μην αποκαλύψουν τις επιπτώσεις που θα έχει το πρόγραμμα στον πληθυσμό, επειδή θέλουν διακαώς να λάβουν το δάνειο».

Οι αμφιβολίες παραμένουν

Η Γερμανία που είναι ο τέταρτος κατά σειρά χρηματοδότης της Παγκόσμιας Τράπεζας ζητά τώρα να δοθεί προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα. «Η Γερμανία έχει σημαντικό λόγο και ρόλο ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου, λέει η Τζέσικα Έβανς από την Human Rights Watch. Θα πρέπει να συνεργαστεί με όλες τις χώρες που εκπροσωπούνται στο συμβούλιο για να διασφαλιστεί ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε συνδυασμό με το καταστατικό της Παγκόσμιας Τράπεζας».

Sarah Steffen / Στέφανος Γεωργακόπουλος