Αγώνα επιβίωσης δίνει η τουρκική εφημερίδα Karar

«Ζούμε υπό ισχυρή, συστηματική και διαρκή πίεση που δεν μπορούμε κυρίως οικονομικά να αντέξουμε» παραπονιέται ο Ιμπραχίμ Κίρας, αρχισυντάκτης της εφημερίδας Karar (Απόφαση). Η γραμμή της είναι συντηρητική και ιδρύθηκε πριν από τρία χρόνια από δημοσιογράφους που αποχώρισαν από δύο συντηρητικούς μιντιακούς ομίλους, τον Aksam και το Star. Δεν πάει πολύς καιρός που οι δύο δημοσιογράφοι έγραφαν αντικυβερνητικά άρθρα. Αλλά η ρήξη ανάμεσα στο κυβερνών κόμμα του ΑΚΡ είχε συνέπειες και στους δύο δημοσιογράφους. Κομμάτι της ρήξης ήταν και ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου.

Δύσκολα χρόνια για την εφημερίδα

Ο Νταβούτογλου επιχείρησε να κινηθεί εκτός συγκεκριμένων ορίων που έδωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και να δώσει δική του σφραγίδα στην πολιτική προς μεγάλη δυσαρέσκεια του Ερντογάν αλλά προς μεγάλη ικανοποίηση ορισμένων κομματικών μελών. Φαίνεται λοιπόν ότι οι δημοσιογράφοι της Karar στράφηκαν στο πλευρό του πρώην πρωθυπουργού χωρίς να διαφέρουν ουσιαστικά πολιτικά οι δυο άνδρες. Η εφημερίδα βιώνει δύσκολα χρόνια. Με τα επικριτικά για το κόμμα του προέδρου άρθρα και αναλύσεις γίνεται στόχος κυρίως οπαδών του ΑΚΡ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το έντυπο δίνει αγώνα κατά της οικονομικής πίεσης που ασκεί η πολιτική από την πρώτη στιγμή της έκδοσής του, λέει ο Ιμπραχίμ Κίρας. Η διαφημιστική πίτα έχει συρρικνωθεί και κανείς δεν ξέρει, εάν πίσω από αυτήν την τάση κρύβεται η κυβέρνηση.

«Στην Τουρκία ο καθένας ξέρει τι κάνει ο άλλος και τι κρύβεται από πίσω, δεν χρειάζεται να αναφέρει κανείς ονόματα» υποστηρίζει ο αρχισυντάκτης. «Επικρατεί συγκεκριμένη νοοτροπία, ένας συγκεκριμένος τρόπος άσκησης εξουσίας». Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 έκλεισαν 70 εφημερίδες, 34 ραδιοφωνικοί σταθμοί, 20 περιοδικά, 33 τηλεοπτικοί σταθμοί και 30 εκδοτικά συγκροτήματα και διανομείς.  Όσα έκλεισαν ή τέθηκαν υπό πίεση πρόσκεινται στο κίνημα Γκιουλέν ή ακολουθούν επικριτική γραμμή απέναντι στην κυβέρνηση. Αλλά είναι η πρώτη φορά που συντηρητική εφημερίδα που ιδρύθηκε από φιλοκυβερνητικούς δημοσιογράφους, υφίσταται τέτοιες πιέσεις. «Δεν προσδιοριζόμαστε ούτε ως αντικαθεστωτικοί, ούτε ως οπαδοί της κυβέρνησης, είμαστε μια ανεξάρτητη εφημερίδα» δηλώνει ο Κίρας.

Κόψιμο διαφημιστικής πίττας

Ένα άλλο θέμα είναι κατά πόσο δίκαια κατανέμεται η κρατική διαφημιστική δαπάνη που ελέγχεται από έναν θεσμό υπό τον άμεσο έλεγχο του Υπουργείου Επικοινωνίας. Μια εφημερίδα με τα λιγότερα διαφημιστικά έσοδα είναι η αριστερή Evrensel. Ο αρχισυντάκτης της Φατίχ Πολάτ διηγείται ότι έντυπα που δεν πρόσκειται στην κυβέρνηση, ελέγχονται αυστηρά με βάση τον αριθμό φύλλων, σε αντίθεση με τις κυβερνητικές. Ο Πολάτ επιβεβαιώνει το εμπάργκο που καταγγέλλει ότι υφίσταται η εφημερίδα Karar.

Ο Γκιέκαν Ντούρμος είναι πρόεδρος του τουρκικού συνδικάτου δημοσιογράφων. Γι αυτόν οι καταγγελίες της εφημερίδας Karar για πιέσεις, εμπάργκο και κόψιμο της διαφημιστικής δαπάνης είναι ενδεικτικές της κατάστασης των ΜΜΕ στην Τουρκία. Τριάντα εφημερίδες έχουν την ίδια μοίρα, λέει. Οι οικονομικές δυσκολίες εντάθηκαν λόγω των πιέσεων της τουρκικής λίρας και της αύξησης της τιμής δολαρίου. Μπορούν εφημερίδες, όπως η Karar ή η Evrensel, να προσφύγουν στη δικαιοσύνη λόγω άδικης κατανομής της κρατικής διαφήμισης; Θεωρητικά θα μπορούσαν, αλλά αν παρακολουθήσει κανείς την έκβαση των δικών που δρομολόγησαν δημοσιογράφοι, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μικρές.

Χίλγια Τόπτσου / Ειρήνη Αναστασοπούλου