Radikalna ljevičarka kupi glasače radikalne desnice?

Malo je koji političar u Njemačkoj toliki trn u oku i svojim partijskim „drugovima“ i protivnicima, koliko je to Sara Vagenkneht.

Ta daleko najpopularnija političarka njemačke Ljevice, već dugo je van „stranačke discipline“. Rukovodstvu partije previše je radikalna i politički nekorektna. Za nju je pak to rukovodstvo previše zabavljeno klimatskom politikom i woke temama, pa zaboravlja na radnike i klasične birače Ljevice.

- pročitajte još: Desničari na putu da preotmu birače Ljevici

Ljevica se na izborima prije dvije godine doslovno uvukla u parlament – ostala je ispod potrebnih pet odsto, ali je ušla u Bundestag, jer je osvojila tri direktna poslanička mandata. Toliko je i minimum koji je omogućavao da stranka bude zastupljena u procentu koji je osvojila.

Nema naznaka oporavka od tog sunovrata za koji se rukovodstvo i Vagenkneht međusobno optužuju – i to toliko da ona već duže koketira sa idejom o osnivanju nove stranke. Sada su prvaci Ljevice postavili ultimatum popularnoj poslanici da razjasni svoju budućnost.

- pročitajte još: Vagenkneht: "Treba nam građanska Evropa"

Za sada – još traje brak iz računa. Vagenkneht, koja ima popularni Jutjub kanal i piše bestselere o izdaji radničke klase, još je u stranci. A partiji je pak pred izbore za Evropski parlament naredne godine potrebno tako popularno lice.

Sve dalje od vrha partije

Fantazije su raspaljene i jednim istraživanjem instituta Civey krajem jula. Tu je čak dvadeset odsto Nijemaca reklo da „u principu može da zamisli“ da glasa za neku novu partiju koju bi osnovala Sara Vagenkneht.

Njoj je i nove optužbe i novu popularnost prošle godine donijela „mirovna kampanja“ i peticija koju je pokrenula za završetak rata u Ukrajini. Iako se protivi ruskoj osvajačkoj politici, Vagenkneht zahtijeva da Zapad prestane s naoružavanjem Kijeva.

Još 2014. je Vagenkneht ukazivala na „licemjerje“ onih na Zapadu koji odbijaju aneksiju Krima, ali su učestvovali u bombardovanju SR Jugoslavije 1999. godine i priznali nezavisnost Kosova.

U posljednje vrijeme, kritikovala je svoje stranačke drugove da su postali „lajfstajl ljevičari“ koji se staraju samo o marginalizovanim grupama – izbjeglicama, seksualnim manjinama – umjesto o običnom radnom čovjeku.

 

- pročitajte još: Ispitivanje javnog mnijenja: AfD pretekao vladajući SPD

Paradoksalno, Vagenkneht slijeva često zauzima slične pozicije kao desničarska Alternativa za Njemačku (AfD) koja je posljednjih mjeseci doživjela renesansu u ispitivanjima javnog mnjenja. AfD ima podršku 21 odsto birača – više od bilo koje stranke u vladajućoj koaliciji SPD, Zelenih i FDP.

Privlači i konzervativce

Institut Insa nedavno je objavio anketu prema kojoj bi hipotetička partija Sare Vagenkneht dobila izbore u njenoj rodnoj pokrajini Tiringiji sa 25 odsto glasova. U toj istočnoj pokrajini, gdje je Ljevica inače jaka, izbori su naredne godine. Kako stvari stoje, tamo bi sada mogla da pobijedi AfD.

Zvučalo je zato kao dobar vic kad je radikalni desničar Bjern Heke, šef AfD u Tiringiji, otvoreno pozvao Vagenkneht da se pridruži njegovoj partiji. To njoj ne pada na pamet.

Ali to pokazuje koga se desničari najviše boje, tvrde podržavaoci Sare Vagenkneht. „Ona je jedina demokratska političarka koja bi mogla da ugrozi Hekea“, kaže Kristijan Lej, takođe poslanik Ljevice i raniji asistent Sare Vagenkneht.

Slično kaže Sara Vagner, istraživačica na Univerzitetu u Manhajmu koja se bavila „fenomenom Vagenkneht“. Popularnost te ljevičarke, kaže, privlači čak i glasače radikalne desnice.

„Vidimo da ljudi veoma snažno povezuju pitanje imigracije sa riječima Vagenkneht“, kaže Vagner za DW. „Ona dobija podršku i od ljudi koji su načelno konzervativni – recimo koji kritički gledaju na zaštitu klime ili su protiv prava LGBTQI zajednice.“

Konzervativno i socijalno

Vagner kaže da opasnost za AfD leži prevashodno u tome što njihovi birači nisu pretjerano vezani za stranku – mnogi je biraju samo iz protesta protiv vladajuće politike. „Tu su birači koji su nezadovoljni demokratijom, konzervativci. Mnogima nije baš prijatno što glasaju za AfD, ali ne vide drugu stranku koju bi birali.“

Analitičarka kaže da ono što nudi Vagenkneht još nije pokušano u istoriji SR Njemačke. Naime – konzervativne socijalne vrijednosti ujedinjene sa socijalističkim načelima ekonomije. „Značajan broj ljudi bi se mogao identifikovati s takvim programom“, kaže Vagner.

Njena istraživanja pokazala su da to što Vagenkneht zagovara jeste popularnije na istoku zemlje, u bivšoj komunističkoj DDR. Ali, u čitavoj Njemačkoj nadilazi uobičajene grupe – dopada se mnogim i starima i mladima, muškarcima i ženama, pripadnicima raznih klasa. A to je potencijalno veliki basen glasova.

Vagenkneht je najavila da prije kraja godine neće donijeti konačnu odluku o istupanju iz stranke. Ukoliko bi to učinila, povukla bi dobar dio poslanika, članova i posebno glasača. To bi Ljevicu sasvim ruiniralo.

Zagrijavanje na Evropskim izborima?

Sara Vagenkneht rođena je 1969. godine u Jeni (DDR), od oca Iranca i majke Njemice. Maltene cio odrasli život provela je kao članica Ljevice, stranke koja je nastala ujedinjenjem zapadnih ljevičara i reformisane Jedinstvene socijalističke partije Njemačke koja je vladala u DDR.

Čuvena ljevičarka je u braku sa Oskarom Lafontenom (79), ranije liderom Socijaldemokrata koji je u doba Gerharda Šredera napustio tu partiju i pridružio se Ljevici. Upravo je popularnost bračnog para Lafonten-Vagenkneht dugo bila garant solidnih procenata za Ljevicu.

Ali, nezadovoljan politikom partije, Lafonten je prošle godine istupio iz Ljevice. Da li će sada uslijediti i odlazak Vagenkneht?

Posmatrači vjeruju da hoće i da već ima plan. Evropski izbori idućeg proleća mogli bi da budu zgodan test za novu stranku, a onda bi pucala na veliko na pokrajinskim izborima iduće godine. U sve tri istočne pokrajine, Brandenburgu, Saksoniji i Tirinigiji, imala bi odlične šanse.

Nova stranka oko Sare Vagenkneht tako bi mogla da direktno utiče na pomjeranje odnosa snaga u Njemačkoj, i na ljevici i na desnici.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu