„Orban je Vučićev učitelj“

Kad je Kosovo sredinom decembra simbolično podnijelo zahtjev za kandidaturu za EU, nije reagovala nijedna od pet članica koje nisu priznale Kosovo. Reagovala je Mađarska, podsjeća Noje cirher cajtung.

Tamošnji šef diplomatije Peter Sijarto je rekao da bi žurenje sa Kosovom moglo da ometa kompromisno rješenje između Prištine i Beograda, te da će Budimpešta, ako treba, uložiti veto.

„Mnogo blagonakloniji je stav Mađarske prema srpskim evropskim ambicijama", ocjenjuje Noje cirher cajtung.

„Premijer Orban bi najradije smjesta video tu zemlju kao članicu EU. U tome ga podržava evropski komesar za proširenje Oliver Varhelji. Taj Orbanov zemljak i intimus u svojim izvještajima upadljivo velikodušno ocjenjuje srpske reformske napore", dodaje list.

Kako se ocjenjuje, Beograd i Budimpešta imaju sve bolje odnose godinama, a rat u Ukrajini je od Viktora Orbana i Aleksandra Vučića načinio prave saveznike.

„To prijateljstvo ne počiva na tradicionalno dobrim odnosima, naprotiv", piše list, podsjećajući na rasplet Prvog svjetskog rata kad je Vojvodina pripala Srbiji, te na mađarske fašističke masakre nad Srbima i Jevrejima tokom Drugog svjetskog rata.

Danas većina vojvođanskih Mađara ima dvojno državljanstvo i njihova udruženja dobijaju značajne subvencije iz Budimpešte. „To ne smeta Beogradu. Jer zajedno sa tim dolazi i Orbanova poruka vojvođanskim Mađarima da podrže Vučićevu Srpsku naprednu stranku. U septembru je Vučić prikačio orden za zasluge na prsa svog prijatelja Orbana."

Prema autoru teksta Andreasu Ernstu, ranije dugogodišnjem dopisniku iz Beograda, iza nikad boljih odnosa krije se slična pozicija koju dvije zemlje imaju prema Moskvi.

„One pokušavaju da spase što je više moguće od profitabilnog odnosa sa Moskvom, ali tako da ne poremete sasvim odnose sa EU. Taj hod po žici je bitno teži za Mađarsku kao članicu EU, nego za Srbiju kao kandidata sa neizvjesnim šansama da se pridruži Uniji", dodaje Ernst.

„Ali ono što Orbana i Vučića čini pravim političkim prijateljima je sistem vladanja koji dijele: Orban ga naziva iliberalnom demokratijom, politikolozi govore o kompetitivnom autoritarizmu. U tome je Orban učitelj Vučiću. A ovaj je sa izvjesnim uspjehom počeo da kopira mađarski sistem", ocjenjuje švajcarski list.

Dodaje se da su demokratski deficiti u bivšim socijalističkim zemljama dugo posmatrani kao „dječija bolest" koja se može prevazići uz pomoć EU i reformi. „No primjer Mađarske pokazuje da ti deficiti mogu biti i željeni: da su upravo oni sistem."

U Mađarskoj i Srbiji se redovno organizuju izbori, ali državni aparat se stara o tome da trka bude maltene unaprijed odlučena.

„Javna uprava direktno radi u korist vladajuće partije i dio je njene klijentele. Pravosuđe kao korektiv u velikoj mjeri ne postoji. Izvršna vlast dodjelom frekvencija i sufinansiranjem se miješa u medijski sistem sve dok većina medija ne prenosi samo stav vlasti. I tu je Vučić naučio od Orbana", dodaje švajcarski list.

„Orbanov Fides i Vučićeva SNS su i ideološki srodnici. Tvrde da su njihove nacije ugrožene zapadnim svjetonazorima koji rodnim ideologijama i homoseksualnim brakovima podrivaju tradicionalnu porodicu. Uz to, više u Mađarskoj nego u Srbiji, dolazi jako odbijanje imigracije", navodi dalje Ernst.

Kako piše, viđenje u obje zemlje da su „žrtve istorije" te „moralno nadmoćni u odnosu na dekadentni Zapad" povezuje ih sa Putinovim načinom razmišljanja.

Mađarska i Srbija osuđuju zvanično rusku agresiju, ali nisu pristalice sankcija, navodi list. Mađarska kao članica Unije mora da ih sprovodi, ali uz brojne izuzetke.

„Za tu alijansu postoje i čvrsti argumenti. Obje zemlje su jako zavisne od ruskih energenata“, dodaje ciriški list. „Tijesno sarađuju kako bi podigle sigurnost snabdijevanja. Time je obim trgovine, prema mađarskim izvorima, prošle godine povećan za 75 odsto."

Podsjeća se da Mađarska dobija ruski gas preko Srbije i takozvanog Turskog toka, a da se planira produženje naftovoda Družba iz Mađarske do Srbije. Istovremeno, „Vučić ne želi da igra isključivo na rusku kartu" pa se nada diverzifikaciji izvora energije.

List zaključuje da je tandem Mađarske i Srbije jedinstven u Evropi po proruskoj spoljnoj politici i iliberalnom modelu vladavine.

„Da li će tako ostati ili će se naći imitatora drugdje na Balkanu i u istočnoj i srednjoj Evropi, to zavisi od toga koliko će uspješno EU zbiti redove prema Moskvi. Odlučujuću ulogu će igrati trajanje i ishod rata u Ukrajini", zaključuje Noje cirher cajtung.

priredio N. Rujević

 Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu