Kiparski Grci biraju predsjednika između dvojice diplomata

U nedjelju 12. februara, kiparski Grci biraju osmog predsjednika otkako je Republika Kipar postala nezavisna, prije skoro 64 godine. U drugom krugu biraju između dvojice diplomata ministarstva spoljnih poslova.

Bivši ministar spoljnih poslova Nikos Hristodulides je kandidat desnog centra, jer nije dobio podršku vladajuće desničarske Demokratske stranke (DISI) čiji je nekada bio član.

Hristodulides se suočava sa diplomatom Andreasom Mavrojanisom, kojeg podržava ljevičarska Progresivna partija radnog naroda (AKEL).

U prvom krugu izbora Hristodulides je dobio 32 odsto glasova, a Mavrojanis 29,6 odsto, a na trećem mjestu je bio kandidat vladajuće DISI Averof Neofitou.

Hristodulides - izbačen iz stranke

Nikos Hristodulides je jedan od najbližih saradnika odlazećeg predsjednika Nikosa Anastasijadesa i bivši diplomata u Ministarstvu spoljnih poslova. Imenovan je za portparola vlade 2014. i ministra spoljnih poslova 2018. 

Njegovu odluku da se kandiduje za predsjednika - ignorišući interne procedure svoje tadašnje stranke, DISI, članovi i zvaničnici te stranke su vidjeli kao čin podjele koji je na kraju doveo do njegovog izbacivanja iz stranke.

Nakon toga, Hristodulides se pozicionirao kao nezavisni kandidat. Ima podršku tri stranke, Demokratske stranke (DIKO), Pokreta za socijaldemokratiju (EDEK) i Demokratskog saveza (DIPA) i nekoliko javnih ličnosti na kiparskoj desnici. Njegova široka popularnost je njegova najveća prednost.

Protivnici okrivljuju Hristodulidesa za zastoj

Tokom predizborne kampanje, Hristodulidesov profil kao umjerenog političara konsenzusa narušen je tvrdnjama protivnika da je djelimično odgovoran za zastoj u onome što je poznato kao „kiparski problem" u vrijeme kada je bio ministar inostranih poslova.

Kipar je podijeljen od 1974., nakon turske vojne intervencije i nakon državnog udara koji je podržala Grčka. Nisu uspjeli brojni pokušaji Ujedinjenih nacija da posreduju između grčke kiparske republike na jugu i otcijepljenog sjevera kiparskih Turaka. Situacija je u ćorsokaku otkako su kiparski Grci velikom većinom glasali protiv prijedloga UN da se ostrvo ujedini uspostavljanjem federacije dvije zone, nazvanog Ananaov plan, po tadašnjem generalnom sekretaru UN Kofiju Ananu.

Kristodulidesov kredibilitet u ovom pogledu poljuljan je činjenicom da ima podršku stranaka koje su tradicionalno tvrde u pregovorima o rješavanju decenijama stare podjele ostrva i koje se protive Ananovom planu. 

Mavrojanis – iskusni diplomata

Kandidat lijevog centra Andreas Mavrojanis, takođe diplomata, bio je blizak saradnik nekoliko predsjednika Republike Kipar. Bio je pregovarač o Kipru pod predsjedništvom Nikosa Anastasijadesa, te stalni predstavnik Kipra u UN tokom teškog perioda za zemlju nakon odbijanja Ananovog plana.

Njegovo bogato iskustvo na međunarodnom nivou daje kredibilitet njegovoj kandidaturi jer mnogi smatraju da bi mogao da udahne novi život pregovorima o kiparskom problemu i postigne kompromis između strane kiparskih Grka i kiparskih Turaka.

Iako ima podršku ljevičarskog AKEL-a, Mavrojanis odbija da se proglasi pristalicom bilo koje političke ideologije. Njegovi kritičari ukazuju na činjenicu da je AKEL bio stranka na vlasti na početku ekonomske krize 2008.

Mavrojanis je odbacio ove kritike, rekavši da namjerava da upravlja Kiprom na osnovu vrijednosti slobodne tržišne ekonomije.

Dvostruka politička polarizacija

Uoči drugog kruga izbora, birači kiparskih Grka su polarizovani na dva načina: s jedne strane, postoji ideološki raskol između ljevice i desnice, a sa druge strane, rascjep između onih koji podržavaju i onih koji se protive rješenju kiparskog problema u vidu federacije dvije zone.

S obzirom na njegovu popularnost i činjenicu da je blizak saradnik odlazećeg predsjednika i bivši član vladajuće DISI, možda se čini da je Nikos Hristodulides kandidat koji bi prije mogao da privuče glasove desnog krila biračkog tijela.

Međutim, činjenica da je njegova kandidatura podijelila desničarske glasove u prvom krugu i dovela do toga da lider DISI Averof Neofitou nije prošao u drugi krug, stvorila je loše raspoloženje unutar stranke. Pored toga, činjenica da Hristodulidesa podržavaju stranke koje se protive pomenutom federalnom rješenju za Kipar, znači da su neki DISI glasači u dilemi. Zbog toga mnogi očekuju značajnu promjenu u korist podrške Mavrojanisu.

Nakon dugog, burnog sastanka u utorak uveče, vladajuća partija DISI objavila je da namjerava da bude u opoziciji narednih pet godina i pozvala svoje članove da glasaju kako im savjest nalaže, praktično odbijajući da podrže svog bivšeg člana Hristodulidesa.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu