Pravna država na provjeri

Spor između Mađarske i Evropske unije ušao je u drugu rundu. Uznemirenost je trenutno izazvala posjeta delegacije Odbora za građanske slobode, pravosuđe i unutrašnja pitanja (LIBE) Evropskog parlamenta Budimpešti. Sedmočlana delegacija sastala se, između ostalih, sa novinarima i sudijama, ali i predstavnicima vlade i opozicije. Deklarisani cilj evropskih parlamentaraca bio je ocjena sloboda štampe i nauke, prava manjina i uopšte vladavine prava u Mađarskoj. „Ovamo smo došli sa zabrinutošću i ta zabrinutost ostaje", rekla je Gvendolin Delbos-Korfild, šefica delegacija EU na konferenciji za štampu u Budimpešti. „Većina članova delgacije smatra da se situacija na polju pravne države u Mađarskoj pogoršala“, rekla je Delbos-Korfild, poslanica Zelenih u Evropskom parlamentu.

Austrijska poslanica u Evropskom parlamentu, Betina Folat (socijalisti i demokrate), koja je takođe članica delegacije otišla je još dalje: „Mađarska vlada je zemlju razvila u autoritarni režim, u kojem više nije zagarantovana podjela vlasti, sloboda medija i nezavisnost pravosudnog sistema“.

Folat je kritikovala Savjet ministara zbog blokiranja procesa prema Mađarskoj prema članu 7 i založila se za momentalno stupanje na snagu mehanizma vladavine prava EU. Od 2018. je protiv Mađarske u toku proces zbog navodnih povreda osnovnih vrijednosti Unije prema članu 7 Sporazuma EU. Kritičari smatraju da se položaj medija i vladavine zakona u toj zemlji dodatno pogoršao. Izvještaj o vladavini prava Evropske komisije iz jula ove godine to je i potvrdio.

- pročitajet još: Prava LGBTQ populacije: Oštre kritike na račun Mađarske

Nakon trodnevnih razgovora, delegacija EU posebno je zabirnuta zbog nedostatka medijskog pluralizma i nezavisnosti pravosuđa, privatizacije javnih sredstava njihovim prebacivanjem u fondacije bliske vladi, kao i zbog nadzora novinara pomoću špijunskog softvera „Pegaz". Iscrpan izvještaj o vladavini zakona u Mađarskoj biće predstavljen u decembru Evropskom parlamentu.

Orbanova vlada prebacuje politički napad

Iako se delegacija EU sastala i sa predstavnicima vlade i vladi bliskih medija, vlada Viktora Orbana joj prebacuje politički napad na Mađarsku. Portparol vlade Zoltan Kovač opisao je članove delegacije kao „ratnike pravne države“, koji žele da „u vrtiće, škole i na televizije dovedu LGBTQ aktiviste“. Kovač se tu osvrnuo na zakon protiv LGBTQ zajednice, koji je mađarski parlament usvojio u junu, a koji je EU oštro kritikovala. Evropska komisija je zbog toga počela proces protiv Mađarske zbog povreda Sporazuma EU. Nakon sastanka sa njenim članovima, ministarka pravde Judit Varga optužila je delegaciju za političko miješanje u aktuelnu izbornu kampanju pred parlamentarne izbore u Mađarskoj 2022. A proces na osnovu člana 7 opisala je kao „politički lov na vještice“.

Šefica delegacije Delbos-Kortfild odbacila je optužbe. Istakla je da se razgovaralo sa svim stranama. A posjeta je pri tom bila planirana za mart 2020, dakle, prije usvajanja anti-LGBTQ zakona. Ali, se sve pomjerilo zbog pandemije kovida 19.

Nejedinstvo unutar delegacije

Ali, ni unutar delegacije nema jedinstva u vezi sa rezultatima razgovora. Evropski poslanik iz Francuske, Nikola Be (identitet i demokratija), član desno-populističkog „Nacionalnog okupljanja" (nekadašnjeg Nacionalnog fronta Marin Lepen), izjavio je u jednom vide-postu na Tviteru, da delegacija u Mađarskoj nije pronašla „nikakve naznake“ kršenja vladavine prava. On je proces prema članu 7, koji se već godinama vodi protiv Mađarske i Poljske označio kao „političku operaciju protiv vlada koje imaju hrabrosti da se suprotstave zahtjevima briselskih tehnokrata“. U još jednom tvitu je Mađarsku čak opisao kao „žrtvu staljinističkog procesa“. Slično se izrazio i španski parlamentarac Horhe Bušade Viljalba (evropski konzervativci i refomisti) iz desno-populističke Narone partije, koji je takođe bio član delgacije EU. On je na Tviteru misiju kritikovao kao „histeričnu“. Trodnevno putovanje je „razotkrilo laži briselskih tehnokrata“. Njih obojica su u u ponedjeljak ponovili svoje kritike.

Šefica delegacije Delbos-Korfild ukazala je na to da su svi poslanički klubovi Evropskog parlamenta bila podjednako zastupljena u delegaciji. Odbacila je optužbe za političku pristrastnost.

Sredstva EU za Mađarsku i Poljsku i dalje zamrznuta

Osim toga, sredstva EU za pomoć u saniranju posljedica pandemije korona virusa za Mađarsku i Poljsku ostaju zamrznuta. Tako će Mađarska, za sada, morati da se odrekne 7,2 milijarde evra iz Brisela. Portparolka Evropske komisije je izjavila da još nije završena provjera korištenja sredstva. Komisija želi da bude sigurna da je mađarski plan u skladu sa ciljevima i normama pomoći EU za saniranje posljedica pandemije. Istakla je da prije svega najnovija odluka o privatizaciji javnih sredstava u Mađarskoj „veoma otežava saznanje gdje sredstva odlaze i ko od njih na kraju profitira".

- pročitajte još:EU zakočila pomoć Poljskoj i Mađarskoj

Mađarska vlada u zamrzavanju evropskog novca vidi politički napad. Premijer Viktor Orban prebacio je nedavno Briselu, da novac koristi kao sredstvo pritiska zbog zakona protiv LGBTQ zajednice. Ove optužbe ponovila je i ministarka pravde Judit Varga nakon sastanka sa članoviam delegacije i rekla: „Nećemo dozvoliti da nas ucjenjuju“.

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu