Borba za novinarsku etiku u Srbiji
19. septembar 2018
Jedan 13-godišnjak je u jednoj srpskoj školi spriječen da se ubije nožem. Otac ga je, kako je dječak rekao policiji, više puta seksualno zlostavljao. Policija je poslije toga pritvorila njegovog oca.
Taj događaj je za srpsku bulevarsku štampu bio kao poručen. Jedna reporterka je do u detalje opisivala gdje je i kako otac zlostavljao sina. Šokirana majka je rekla da ništa nije primjetila. Navedeni su njihovi inicijali, a u gradiću sa nešto manje od 20.000 stanovnika svi odmah znaju o kome se radi - iako još nema nikakvih dokaza o počinjenom krivičnom djelu.
Brojna kršenja novinarskog kodeksa
Žalbena komisija Srpskog savjeta za štampu je zaključila da je dotični bulevarski list višestruko prekršio novinarski kodeks: učesnike je bilo lako identifikovati, njihova privatna sfera je narušena. Osim toga, teška situacija jednog maljoletnika je iskorišćena da bi bila lansirana senzacionalna priča, a detaljni opisi su predstavljali kršenje zakona o zabrani pornografije.
Rijetka je pojava se da Žalbena komisija Savjeta za štampu bavi takvim slučajem. Samo mali dio kršenja novinarskog kodeksa se uopšte prijavljuje – prošle godine je bilo oko 100 takvih slučajeva. Pri tome je Savjet pukim praćenjem pisanja osam nadregionalnih novina tokom samo šest nedjelja izbrojao više od 4.700 povreda kodeksa.
Otpor vlasnika medija
„Veliki broj medija, posebno bulevarskih medija izvještava ne obazirući se na etičke i profesionalne standarde", kaže Gordana Novaković, generalna sekretarka Savjeta za štampu: „Neki vlasnici medija čak ne daju da iko stavi pod lupu njihovo izvještavanje."
Devet godina po osnivanju Savjeta za štampu, ta institucija i dalje mora da se bori sa velikim otporima. Doduše, njeni nosioci su dva udruženja novinara, UNS i NUNS, kao i organizacije Asocijacija medija i LokalPress. No, ona je finansijski loše stojeća. Tokom proteklih mjeseci, njen rad je zato bio u velikoj meri osujećen. Normalno finansiranje je na vidiku – ali tek od 2019. godine.
Pečat kvaliteta
Od početka avgusta, Akademija DW podržava srpski Savjet za štampu. Za Klausa Damana, menadžera Akademije za Srbiju i Zapadni Balkan, nije važno samo da se obezbijedi normalan rad Savjeta za štampu do kraja godine: „Ideja je da se etički i profesionalni standardi etabliraju kao neka vrsta pečata kvaliteta. Po načelu: ove novine se pridržavaju novinarskog kodeksa, znači, one su visokog kvaliteta. Ta informacija je nešto što zanima kupce i korisnike."
O tome se diskutuje sa menadžerima medija, ali važno je da se zainteresuje i javnost. Planiraju se radionice sa učenicima, studentima i predstavnicima nevladinih organizacija. Oni treba da nauče da prepoznaju kada je prekršen novinarski kodeks i da nauče kako se podnosi odgovarajuća žalba.
Slučaj pomenutog 13-godišnjaka pokazuje da srpski bulevarski mediji ne mare mnogo za takve stvari. „Cilj Savjeta ta štampu jeste da se pokaže da je medijska industrija spremna da štiti građane od neodgovornih medija i neetičkog i neprofesionalnog izveštavanja", kaže Gordana Novaković.
DW Akademie